Seite
Negligentia Egligentia et omiſſio alicuiꝰ ꝙ fieri dꝫ ⁊ poteſt vnde nō pōt eſſe negligētia. vbi qͥs nō eſt in mora. de elec. c. vlt. et de cōceſ. pre ben. qꝛ diuerſitatem. no. in. c. ſi cōpromiſſarius in pͥn. de elec. li. vj. Et ideo aliqn̄ negligētia dicitur la ta culpa. vn̄. ff. man. l. ſi fideiuſſor. ī pn̄. dicit̉ diſſo­luta negligentia ꝓpe doluꝫ eſt.i. lata culpa. Et qn̄ dicatur lata culpa. no. in. l. nomīa. C. arbi. tute. cū ſuis concor. ⁊ sͣ. Culpa. in pͥn. Nomine etiam ne­gligentie ſimpliciter venit leuis culpa etiā et leuiſ­ſima. vt patet in. c. preallegatis. facit. xxviij. diſt. c. de ſiracuſa. ⁊. c. cum ex eo. ī fi. ⁊. c. commiſſa.§. por ro de elec. li. vj. et. hoc eſt quādo quis tenetur de le ui vel leuiſſima culpa. al̓s nō. Nomine v̓o negli­gētie magne venit lata culpa. vt. ff. de actō. et obli. l. j.§. is quoqꝫ apd̓. vbi tex. quaſi apertus. Aliqn̄ ꝟo includit dolum. ſcꝫ cum lex imponit penam ne gligēti. quia tunc ſub negligēte includit doloſam negligentiam: vt nota. Ge. in dicto. c. ſi comprmiſ­ſarius. 1 Utrum negligētia ſit peccatum mortale? ℟. ꝙ ſi quis omittit ex negigētia facere illa ad que tenet̉ de precepto vel ex officio in his vbi verſatur nota bile damnū ſibi cōmiſſorum. ſic eſt mortale pecca­tū de ſui natura. Et hoc nulli dubiū in his q̄ ſunt de iure diuino precepto vel ex officio cōmiſſa. In his aūt q̄ ſunt d̓ iure poſitiuo ſolum nō credo ſem per ſit mortale. niſi includat in ſe dolū vel cōtem ptū. vt sͣ. patet in ti. de inobediētia. Et ſic intellige et limita glo. in. c. ea que de offi. archi. et. lxxxj. diſ. c. dictū. ⁊. xj. q. iij. placuit. xij. q. ij. indigne. In alijs aūt q̄ nō ſunt de p̄cepto. negligētia cōiter ē venia­le pctm̄. vt pꝫ. xxv. di.§. al̓s ea demū et hoc veꝝ ni ſi faciat totalit̉ excedere a charitate dei. qꝛ etiaꝫ ſic eſſet mortale peccatū ẜm Tho. xxij. q. liiij. 2 Utrū teneatur ad reſtitutōem de dāno dato ꝓ ximo ex negligētia ī officio ſuo vel alio oꝑe. vid̓s. Culpa.§. vj. Egotium ſeculare quid eſt. ℟. ꝙ cuꝫ ſit multiplex n̄ pōt diffiniri. ſꝫ ex aliquoꝝ enumeratio­ne poſſumus alia ſimilia iudicare ſicut fit. xxv. di.§. criminis appellatio. ⁊. xxiij. q. v. de li­guribus. et extra ne cle. vel mo. c. j. dicitur ergo ne gocium ſeculare. pͥmo cum quid plus iuſto appe­titur quod turpe lucrū eſt. Iteꝫ et munera iniuſta accipere vel dare. Et vniuerſaliter om̄ia ꝑ que hō ſeculariter viuit in aliquo peccato. dicitur ſeculare negociū. hoc pꝫ in. d. c. j. Item d̓r ſeculare negociū mercātia ſeu negociatio. Itē om̄e quod ſit ꝓ lucrā do. ſicut artes. ꝓcuratōnes cauſarū. et negocioruꝫ factōnes. ⁊ hmoi. Unde dicitur negociū quaſi ne gās ocium. de ver. ſig. c. forus.§. conſtat. et ꝓ ſecu lare quia ſecularibꝰ rebus habendis impenditur. Uel ẜm glo. ī ſum. xxi. q. iij. d̓r. Primo ꝓ mercātia Secūdo ꝓ cauſis ſecularibꝰ tractādis. Tercio ꝓ adminiſtratione rerum ſecularium. de hoc habes sͣ. Clericus. ix.§. i. 1 Que negocia ſecularia ꝓhibētur. ℟. ꝙ ſeculari bus ꝓhibētur illa q̄ ſine mortali fieri nō pn̄t. Sed clericis et religioſis ſunt interdicta multa. vt pꝫ in d. c. j. et habes ſupra Clericus. ix. Utrum negociatio que cōſiſtit in vendendo et 2 emēdo: que alio mō vſitatōri d̓r mercātia ſit licita? Rn̄. Alex. in. iij. parte ſumme tractatu de iudicia libus. cum quo concor. Inno. ī. c. j. ne cler. vel mo. et Io. an. in. d. rubrica. et Pa. in. d. c. j. ꝙ de ſe non eſt mala nec illicita. Sed poteſt eſſe illicita rōne cir­cūſtantie: cauſe: perſone: modi. tꝑis: loci: cōmercij Ex circumſtantia cauſe.ſ. qn̄ ꝓpter cupiditatē vel aliquod aliud malum fit. et ſic tale peccatum eſt qͣ lis finis per quē ſit. Unde ille qui negociando in tendit lucrum tanqͣꝫ vltimū finem. et cupit ſine la bore ⁊ ſollicitudine ex auaricia diuitias congrega re eijcietur de templo paradiſi ẜm Alex. et ſic patꝫ ꝙ efficitur mortale peccatum ei. Negociari anteꝫ ꝓpter ꝓpriaꝫ neceſſitatē vel pietatē.ſ. ad diſpenſan dum in pios vſus lucruꝫ. vel ꝓpter rei publice vti litatem: vel proximi eſt cauſa legittima: que facit vt ſit ſine peccato aliter non. Circumſtantia perſone facit illicitam.ſ. ſi eſt clericus vel religioſus. de quo sͣ. Clericus.ix. Oportet ergo ſit ſecularis qui nego ciator debet eſſe. Ex circumſtantia modi ſit illicita ſcꝫ quādo exercetur vel cuꝫ dolo vel cū mendacijs vel alijs pactis ſeu ꝑinrijs. Et ſi ſunt peccata mor talia: ſicut mendacium quod dicit intentōe decipi endi proximum etiā in magna re ſi poſſet vel piu­rium: ſic negociatio eſt mortale peccatuꝫ. Item ex circumſtantia temꝑis.ſ. feſtiui ab eccīa precepti. de quo dic vt sͣ. ferie.§. xxj. Item ex circumſtantia lo ci.ſ. diuino cultui deputati: ſicut eſt eccīa vel cimite rium. In eccīa em̄ nō poteſt fieri ſine peccato mor tali niſi magna neceſſitas excuſet: vt ptꝫ per. c. decꝫ domum dei. de immū. eccle. li. vj. iuncto. ca. relin­qui. nolumꝰ de cū. enchariſtie. Et hoc intellige de actuali contractione rerū que ſine ſtrepitu ficri nō poteſt. Secus eſſet in venditōne candelarū que ſi ne verbis ſit. Aut in ꝯuentōne alicuius rei emen de vel vendēde poſtea. qꝛ non eſſet mortale pecca tum. Item ex circūſtantia cōmertij: ꝙ quidem eſt dānoſum rei publice: ſicut cū quis emit vilius: vt carius vēdat et cum damno reipublice. ſicut ſunt illi qui totum granum emunt. vel om̄es merces ⁊ hmoi. vt poſtea vendant modo ſuo. Si v̓o cōmer ciuꝫ eſt vtile reipublice. ſicut illud quo merces por tātur de terra vbi abundant ad aliā vbi deficiunt vel illud quo de vna re ſit alia ſicut faciunt artifi­ces de lana pannū. de cera candelas. et hmōi. vel illud quo quis conſeruat res quas emit vt vēdat tempore debito: eo quia quilibꝫ non poteſt ſtatim emere. ſic iſtis licet negociari ſi alie circūſtantie ad ſunt. Alijs aūt eſt damnatōis. ⁊ de his loquit̉ Eri ſo. lxxxviij. di. eijciens. et no. Sco. in. iiij. xv. diſtin. q. ij. arti. ij. Utrum ille qui carius vendit qͣꝫ emit in eodeꝫ 3 loco licite hoc facere poſſit? ℟. Alex. vbi sͣ. tit. d̓ le gibus. ꝙ ſi id ꝓ ſe emit ⁊ poſtea ꝓceſſu tꝑis nō in­diget. licite vendere poteſt ꝓ p̄cio occurrēti: qͣꝫuis ſit carius ꝙͣ qn̄ emit: qꝛ non ad hoc emit ⁊ lucꝝ ad uenit rōne tꝑis. Si v̓o emit vt venderet tēꝑe qui carius erit ſic ſi fecit ꝓ vtilitate terre ſue.ſ. ne hoīes