PATICIONVM CLIIII oratoria. Nihil.n. eſt aliud eloquētia niſi copioſe loquēs ſapīa. que ex eodē hauſta genere quo illa ⁊ in diſputādo eſt vberior atqꝫ latior:& ad motus aīoꝝ: vulgiqꝫ ſenſus accōmodatior. Cuſtos vero vir tutū oīm dedecus fugiens. laudeqꝫ maxime cōſequēs verecūdia ē. atqꝫ hi ſunt fere qͣſi ꝗdam habitus animi ſic affecti& cōſtituti vt ſint ſinguli inter ſe ꝓprio virtutis genere diſtincta. a ꝗbus vt q̄qꝫ res ge ſta ē. ita ſit honeſta neceſſe ē. ſūmeqꝫ laudabilis. Sūt aūt alij quidā ficti animi habitus ad virtutē quaſi p̄culti& p̄parati rectis ſtudiis& artibus: vt in ſuis rebus ſtudia lr̄aꝝ: vt nūeroꝝ ac ſonoꝝ: vt mēſuræ: vt equoꝝ. vt venādi. vt armoꝝ. In cōibus ꝓpenſiora ſtudia: in aliquo genere virtutis p̄cipue colēdo aut diuinis rebus deſeruiēdo. aut ꝑentibus. amicis. hoſpitibus p̄cipue. atqꝫ inſigniter diligendis. atqꝫ hec quidē virtutū. Viroꝝ aūt ſunt genera cōtraria. Credenda aūt ſunt diligēter ne fallant ea nos vitia. q̄ virtutem vident̉ imitari. Nā ⁊ prudentiā malicia.& tꝑantia īmanitas in voluptatibus aſꝑnendis.& magnitudinē animi ſuꝑbia in ais extollēdis.& deſpitiētia in cōtēnendis honoribus.& libertatem effuſio.& fortitudinē audacia imitat̉.& patientiā duritia inanis.& iuſticiā acerbitas.& religionē ſuꝑſtitio:& lenitatē mollitia animi.& verecūdiā timiditas.& illā diſputādi prudentiā cōcertatio. captatioqꝫ verboꝝ.& hanc oratoriā vim inanis q̄dam ꝓfluētia loquēdi. Studiis aūt bonis ſil̓ia videntur ea: q̄ ſunt in eodē genere nimia. Quāobrē oīs vis laudādi. vituꝑandiqꝫ ex his ſumet̉ virtutū vitiorūqꝫ ꝑtibus. ſed in toto qͣſi contextu or̄onis hæc erūt illuſtrāda maxime quēadmodū quiſqꝫ generatus quēadmodū educatus quēadmodū inſtitutus. moratuſqꝫ fuerit:& ſiꝗd cui magnū fuerit: aut incredibile acciderit: maximeqꝫ ſi idqꝫ diuinitus accediſſe potuerit videri: tū quod ꝗſqꝫ ſenſerit: dixerit: geſſe rit ad ea q̄ ꝓpoſita ſunt virtutū genera accōmodabūtur. Ex illis ꝗdē inueniēdis locis cauſe reꝝ:& euē tus:& colequētia reqͥrent̉. neqꝫ vero mors eoꝝ: quoꝝ vita laudabit̉ ſilētio p̄teriti debebit. ſi mō quid erit aīaduertēdū: aut in ip̄o genere mortis. aut in his rebus q̄ poſt morte cōſecute erūt C. Accæpi iſta didiciqꝫ breuiter: nō ſolum quēadmodū laudarē alteꝝ. ſed etiā quēadmodū eniteret. vt poſſem iure laudari ip̄e. Videamus igit̉ deinceps in ſnīa dicēda: qͣ viā:& q̄ præcepta teneamus. M. Sit igit̉ in deliberādo finis vtilitas. ad quā oīa ita referūtur in conſilio dādo. ſnīaqꝫ dicēda: vt illa prima ſint ſuaſori aut diſſuaſori vidēda. ꝗd aut poſſit fieri. aut nō poſſit:& quicquid aūt neceſſe ſit. aut nō neceſſe. Nā & ſi quid effici nō pōt deliberatio tollit̉. qͣꝫuis vtile ē. ſiquid neceſſe ē. neceſſe aūt idem ſine quo ſalui liberiue eſſe nō poſſumus. Idē reliquis& honeſtatibus in ciuili rōne& cōmodis an̄ponendū. Quū aūt q̄ret̉: quid fieri poſſit. videndū etiā eſt qͣꝫ facile poſſit. Nā que ꝑ difficilia ſunt: ꝑinde habēda ſunt ſæpe: ac ſi effici nō poſſint. Et quū de neceſſitate attēdimus& ſi aliꝗd nō neceſſariū videbit̉. videndū tn̄ erit: quā ſit id magnū. Quod. n. ꝑmagnū eſt ꝓ neceſſario ſæpe habet̉. Itaqꝫ quū cōſtet genus hoc cāꝝ ex ſuaſione:& diſſuaſiōe: ſuaſori ꝓponit̉ ſimplex rō:& ſi vtile ē:& fieri p̄t fiat. Diſſuaſori duplex vna ſi nō vtile ē ne fiat: altera fieri nō p̄t ne ſuſcipiat̉. Si ſuaſori vtrūqꝫ docēdū ē. diſſuaſori alteꝝ infirmare ſatē. Quare qm̄ in his verſat̉ om̄e conſiliū duobus de vtilitate an̄ dicamus. q̄ in diſſerēdis bonis maliſqꝫ verſat̉. Bonoꝝ aūt ꝑtim neceſſaria ſunt. vt vita. pudicitia. libertas. vt liberi: cōiuges: germaniꝑentes. ꝑtim nō neceſſaria. quoꝝ alia ſunt ꝑ ſe expetenda. vt ea q̄ ſita ſunt in officiis: atqꝫ virtutibus. Alia quidē q̄ aliquid cōmodi efficiūt: vt opes: vt copia: Eoꝝ aūt q̄ ꝓpter ſe expetūtur ꝑtim honeſtate ipſa: ꝑtim cōmoditate aliqua expetūtur. Honeſtate ea q̄ ꝓficiſcūtur ab his virtutibus: de quibus pau lo an eſt dictū: q̄ ſunt laudabilia ipſa ꝑ ſe. Cōmoditate aūt aliqua: q̄ ſunt ī corꝑis: aut in fortuna bonis expetēda. quoꝝ alia ſunt quaſi quodāmo cū honeſtate cōiuncta. vt honos: vt gl̓ia. Alia diuerſa: vt vires forma: valitudo nobilitas diuitie cliētela. Eſt etiā quaſi quedā materies ſubiecta honeſtati. q̄ maxime ſpectat̉ in amicitis. amicitia aūt charitate& amore cernūtur. Nā quū deoꝝ: tum ꝑentum pr̄iaqꝫ cultus: eorūqꝫ hoīm qui aūt ſapia: aut opibus excellūt: ad charitatem referri ſolent. Cōiuges aūt& liberi& fratres:& alij quos vſus familiaritaſqꝫ cōiunxit. quanqͣꝫ etiā charitate ipſa tn̄ amore maxime cōtinent̉. In his igit̉ rebus quū bona ſint: facile ē intellectu q̄ ſunt cōtraria. Quod ſi ſꝑ optima tenere poſſemus haud ſane: qm̄ quidē ea ꝑſpicua ſunt cōſilio multū egeremus. Sed quia tribus: q̄ vim hn̄t maximā: ꝑ ſæpe euenit vt vtilitas cum honeſtate certet earūqꝫ reꝝ cōtētio plærūqꝫ deliberatōis efficit. ne aūt opportuna ꝓpter dignitate. aut honeſta ꝓpter vtilitate relinquātur. At qui ad hāc difficultate explicādā p̄cepta referamus. Et qm̄ nō ad veritate ſolū: ſed etiā ad opiniōes eoꝝ qui audiūt accōmodāda eſt or̄o hoc primū intelligamus hoīm duo eſſe genera: alteꝝ indoctum:& agreſte quod anferat ſꝑ vtilitatem honeſtati. alteꝝ hūanū: expolitūqꝫ: quod rebus oībus dignitatem an̄ponat. Itaqꝫ huic ge neri laus: honos: gl̓ia: fides: iuſticia: om̄iſqꝫ virtus. Illi āt alteri q̄ſtus emolimetum: fructuſqꝫ ꝓponit̉. atqꝫ etiā voluptas q̄ maxime ē inimica virtuti. boniqꝫ naturā fallaciter imitādo adulterat. quā īmaniſſimus quiſqꝫ acerrime ſequit̉. neqꝫ ſolum honeſtis rebus: ſed etiā neceſſariis an̄ponit ī ſuadēdo. Quū ei generi hoīm cōſilium des: ſæpe ſane laudāda eſt:& illud videndum ē. qͣꝫto magis hoīs mala fugiāt. qua ſequātur bona. Nā neqꝫ honeſta tā expetunt: qͣꝫ deuitāt turpia. Quis.n. honorem. quis gloriā. quis laudē. quis vllum decus tā vnqͣꝫ expectat quā vt ignominia. infamiāqꝫ cōtumeliā. dedecuſqꝫ fugiat. quaꝝ reꝝ dolor grauis eſt. Eſt genus hoīm ad honeſtatē natum: malo cultu: prauiſqꝫ opinionibus om̄e corruptū. Quare ī cohortādo atqꝫ ſuadēdo ꝓpoſitum qd̓ nobis erit illud: vt doceamus qua re bona cōſequi: malaqꝫ vitare poſſimus. Sed apud hoīes bn̄ inſtitutos plurimū de laude:& de hone ſtate dicemus. maximeqꝫ ea virtutum genera tractabimus: qui in cōmuni hoīm vtilitate tenenda: age daqꝫ verſant̉. Sin apud indoctos: imperitoſqꝫ dicemus: fructus: emolumēta: voluptates: vitationeſqꝫ doloꝝ proferātur. addātur etiā cōtumelia atqꝫ ignominia. Nemo eſt.n. tā agreſtis: quē nō ſi ipſa hoC 2
