Ferie C ẜm Tho. ſcd̓a ſcd̓e ſolum neceſſitate ꝓui­ſionis que ꝑtinet ad cōſeruandū ꝑſonā ſuam vel alioꝝ et rerui ſꝫ etiā ad qd̓cunqꝫ damnū vitanduꝫ et ſatis cōfirmat̉ hoc dictum. l. j. ij. et iij. ff. de fe­rijs. melius. xv. q. iiij. in ſumma. qd̓ no. ī. d. c. conqueſtus. Itē etiā neceſſitas excuſat qua labo­ratur acquirendo aliquo vtili. qd̓ alio tꝑe nullo modo haberi poſſet. ſicut patet in. d. c. licet. vbi pi­ſcari allecia concedit̉. quia alio tēpore non poſſent haberi. Et idē de quocunqꝫ ſimili. Ratio eſt quia eſt tamarta obſeruatio dominice: quo ad oꝑa ſicut fuit ſabbati. Et licet ille qui laborat habeat lu crum: tamē ſi principaliter ſeruit ꝓpter neceſſitatē illoꝝ quibꝰ laborat excuſat̉. ſicut ſi illi laborarēt excuſarentur. Nota tamen ad hoc vt neceſſitas vl̓ pietas excuſent p̄fatos oēs oportet dimittant diui­na illa quibꝰ neceſſario eſt inſiſtendum diebꝰ feſti­uis niſi forte eſſet tanta neceſſitas arbitrio boni vin excuſarent̉. Itē ſcd̓o quando ineſt neceſſitas pro acquirēdo aliquo vtili requirit̉ diſpenſatio: ſi poteſt haberi cōmode ab ep̄o ſi poteſt. vel a pro­prio ſacerdote ſi ep̄m cōmode adire pōt. Item tercio ſi ꝓuenit aliqd̓ lucrū ex cōſequentia. licet pͥncipaliter fiat ꝓpter neceſſitatē alioꝝ faciat ali quas elemoſynas in recōpenſationē. hec no. in. d. c. licet. ꝙͣuis credā iſtud ſcd̓m neceſſariū. ſecu tamē eſt 36 Utrū opus mortalis peccati ſit ꝯͣ iſtud p̄ceptū. Sabbata ſanctifices? Rn̄. ẜm Nico. de lira ſuper Exo. xx. ſic. ſit opus totalit̉ ſeruile. vnde erūt duo peccata mortalia.ſ. quia fornicatus eſt quia opus ſeruile fecit in feſto. Et hoc verū ẜm Ale. in iij. ꝑte. ſumme tractatu iſto p̄cepto rōe reatus. ſꝫ rōne actus erit niſi vnū ſolū ſic erit circūſtan tia cadens ſub ſpāli prohibitione. id̓o neceſſario cōfitenda. Peccatū aūt veniale rumpit feſtum ẜm. S. Tho. vbi. ar. iiij. Utꝝ citatio facta ad diem feriatū teneat? Rn̄. glo. in. c. vltimo. xv. q. iiij. ſi citat vt rn̄deat die feriato eſt nulla ipſo iure. ff. de ferijs. l. j. ſic cum liqueat eſt nulla tenet̉ cōparere. ſecus ſi eſſet dubiū an teneat citatio vel ne. qꝛ debet ire ad alle­gandū priuilegiū ferie. iij. q. ij. ſi ep̄s. ibi glo. Si autē citet ad reſpondendū. ſꝫ vt cōpareat die fe nato bene tenet citatio. vt. ff. de adul. l. miles.§. ſe­xaginta. 18 Utrū cauſa agitata in die feriato teneat?. . etiā ſi de ꝯſenſu partiū ꝓceſſerit. intelligo de fe rijs ob reuerētiā dei ſtatutis. ꝓpterea oīs ꝓceſſus iudicialis dꝫ ceſſare de precepto. vt in. c. j. de fe. niſi neceſſitas vel pietas aliud reqͥrat. vt no. xv. q. iiij. in ſumma. in. d. c. conqueſtus. 7 Utrū actus ꝑtinent ad voluntariā iuriſditio nem. vt emancipare: contractus inire: iuſticiā fa­tere: ſcribere: inſtrumenta conficere hmōi vale­ant in diebus p̄dictis?. Pa. in. d. c. conqueſtus ſic. vt videtur expreſſum in. l. actus. C. de ferijs licet peccent mortaliter facientes: niſi excuſentur ꝓpter aliquod de quatuor. de quibꝰ ſupra dictum Quibus eſt inſiſtendū in p̄fatis feſtiuitatibus? 10 . dicit tex. in. c. ieiunia. de coſe. di. iij. Die aūt do­minica nihil aliud agendū eſt niſi deo vacandum nulla oꝑatio in die illa ſancta agatur niſi tm̄ hym­nis et pſalmis canticis ſpūalibus dies illa trāſi­gatur. bec ibi. Et licet talibꝰ ſit inſiſtendū. tn̄ non de p̄cepto niſi. v. Primū vt cōterat̉ vel ſaltē atterat̉ de pctō mor­ 41 tali cōmiſſo: in quo iterū eſt. hoc ꝓbat̉. quia de cepto tenemur vacare deo in aliqua hora diei feſti ẜm oēs. ſꝫ hoc facere poteſt: qui eſt in mortali: niſi de eo conterat̉ vel atterat̉. ꝓpterea dicit̉ Leui. xxiij. Sabbatum requietionis eſt affligetiſqꝫ ani­mas veſtras. iterū. Anima que fuerit afflicta die hac peribit. hoc ſit de p̄cepto in eo ſe eſſe in peccato mortali recognoſcit habeo indubita­to ea que dixi ſupra. Contritio.§. v. Sed de eo qui non aduertit nec recogitat eſt magis dubium ſed credo potius eum teneri ſaltem generaliter in aliqua hora dolere et eſſe male contentū de pecca­tis omnibꝰ ſaltē in genere. aliter video quō ex­cuſetur a mortali ꝓpterea in miſſa p̄mittit̉ cōfeſſio vt ſit admonitio. Ad hoc faciūt dicā.. Obliga­tio.§. viij. Scd̓m vt audiat miſſam integrā. de cōſe. diſ. j. 42 oēs fideles.. c. miſſas. Dicit tn̄ Ri. in quolibet. j. q. xix. ſi ex vero cōtemptū omittat̉ vel interp̄ta­tuo eſt mortale et vocat contemptum interpreta­tiuū qn̄ ſine aliqua legitima cauſa ad audiēdū miſſaꝫ in feſtis aſſuefacit. Uoco ego legitimā cām corporalē infirmitatē. hr̄e pueros tenellos vel in­firmos cōſuetudinē patrie hꝫ vt mortuo aliquo egrediant̉ tēpus: ſimiliter ne puelle nubiles ducant̉ ad miſſam dūmō ducant̉ ad correas et ſpectacula al̓s non excuſant̉. Caſtellani ſil̓es vel timor inimicoꝝ vel aliqͥd aliud qd̓ ẜm rectū iudi­cium legitima excuſatio debeat appellari. Si autē omittit ex aliqua paſſione animi vl̓ pigritia vl̓ rōnabili: ſi tn̄ ad hoc eſt aſſuetus eſt veniale peccatū. Si v̓o ex legitima erit nullū pctm̄. Et qd̓ dico de tota die de ꝑte notabili. ſecus de modi­ca. puta introitu. hmōi. qꝛ tex. vult vt totaꝫ vſqꝫ ad benedictionem incluſiue audiat. in. d. c. miſſas Item dicit Archi. in. d. c. oēs fideles ẜm Hug. iſtud p̄ceptū remouet qͥn cauſa neceſſitatis vel honeſtatis: ſeu ex cauſa minꝰ iuſta non poſſit ante fineꝫ miſſe qͥs diſcedere ſine hac pena. Qd̓ limita niſi ducat in conſuetudinē. Idē dic ſi audit ſa­cerdotē dicentē excuſant̉ qn̄ cōmode audire poſſunt. dūmodo exiſtant ibi pn̄tialiter. Idem dic excuſant̉ ſeculares neſciunt diſcernere int̓ miſſam de officio vel votiuā ſi audiunt votiuam in die feſto. ſꝫ ſacerdotes publice eas dicētes. etiā ſeculares ſi hoc ſciunt diſcernere niſi audiant illa de officio. de quo habes.. Miſſa.§. xxxiij. Si autē audit̉ in parochia vel alibi an ſufficiat. vide infra. Miſſa.§. lix. Tercium eſt vt in oratiōe perſiſtat. Nam cuni oratio ſit de p̄cepto. vt infra Oratio. videt̉ dies feſtus ſit tēpus determinatū. Et hoc eſt indubita tum tenetur in aliqua hora orare. Un̄ ſi ſtat