Regum. iii. Incipit liber primꝰ malachim id eſt Regū terciꝰ. Cap̄. primū. Tª rex dauid ſenuerat habebatqꝫ etatis plurios dies Cunqꝫᵇ operiret̉ ueſtibꝰ nō calefiebat. Dixeruntᶜ erda go ei ẜui ſui. Queramᵐ on̄o nr̄o regi adoleſcētulā virginē: ⁊ ſtet co rā rege: ⁊ foueat eū: dormiatqꝫ in ſinu ſuo: ⁊ calefaciat dn̄m nr̄m regem. Queſierūt igit̉ adoleſcentu lam ſpecioſam in oībus finibꝰ iſrl̓: ⁊ inuenerūt abiſag ſunamitē: ⁊ adduxer̄t eā ad regē. Erat āt puella pulcra nimis: dormiebatqꝫ cū r̄ge ⁊ mīſtrabat ei: rex ꝟo nō cognouit eā. Adoniasᶜ aūt filiꝰ agith: eleua bat̉ᶠ dicēs. Ego regnabo. Fecitqꝫ ſibiᵍ currū ⁊ equites: ⁊ quinqͣgin ta viros ꝗ currerēt ante eū. Necᵗ Poſtilla ſuper tercium librum regum incipit. Capl̓m primū. T rex dauid ſenuerat. in p̄cedentibꝰ libris actū eſt de regno filioꝝ iſrl̓ vnito. hic ꝯn̄r agit̉ de regno eius di uiſo: ꝓpter qd̓ apud hebreos duo libri p̄cedētes ſunt vnus liber q̄ vocat̉ ſamuel: ⁊ duo ſequētes ſunt vnꝰ aliꝰ liber qͥ vocat̉ malachī. id eſt regū ī plurali. Primo igit̉ de duplici regno agit̉ ꝓut floruit. ſcd̓o ꝓut cad̓re cepit.ſ. qͣrto li. qꝛ ex tūc gēteſ ſb̓dite hebreis ce perūt rebellare: et tādē dn̄ari eis: et finaliter captiuare. Circa pͥmū ſciē dū ꝙ vbi vnū regimen termīat̉ ſequēs īchoat̉. iō pͦ agit̉ de regni vni tate ſub ſalomōe in pͥncipio regni ſui. ſcd̓o de regni diuiſione circa finem vite ſue. xi. c. Prima in duas: qꝛ pͦ d̓ſcribit̉ ipſi us ſalomōis reg̓ inſtitutio. ſcd̓o in ſtituti ꝯfirmatio. c. ij. Prima ī tres qꝛ pͦ deſcribit̉ ipſius dauid ſenilis cōditio. ſcd̓o ado nie ambitio. ibi. adonias aūt. tercio ſalomonis ꝓ motio. ibi. Dixitqꝫ nathan. Circa pͥmū dicit̉. a Et rex dauid ſenuerat. ⁊ tn̄ nō habebat niſi. lxx. annos ad plus. qꝛ. xxx. annoꝝ erat qn̄ cepit regnare: ⁊ qͣdragīta ānis regnauit. vt hr̄. sͣ. ij. li. v. c. Sꝫ ad ſenſum pꝫ ꝙ aliqͥ citiꝰ ſeneſcūt: ⁊ alij tardiꝰ ẜm diuerſitatē cōplexionū ⁊ laboꝝ ⁊ curarū. b Cūqꝫ oꝑiret̉ veſtibꝰ nō calefiebat: qd̓ fuit ſatꝭ mirabile de tāta frigiditate ī hoīe bn̄ cōplexio nato. Cuiꝰ vna cā aſſignat̉: qꝛ a iuuētute fuit bellicoſus ꝓpter qd̓ multos ictus ⁊ plagas ſuſtinuit: ex qͥbus plurimꝰ ſanguis emana uit: ꝓpt̓ qd̓ citius ſenuit ⁊ infrigidatꝰ fuit. Alia etiā cā addit̉: qꝛ ex viſione angeli tenētis gladiū euaginatū ſuꝑ hierl̓m: vt dictū eſt sͣ. ij. li. xxiiij. ca. ſupͣ modū territus fuit: timor aūt infrigidat ⁊ maxime exceſſiuꝰ: ꝓpt̓ qd̓ timētes palleſcūt ⁊ tremūt: ⁊ iō ex tunc dauid notabilit̓ infrigidatꝰ fuit. Aliā cāꝫ etiā aſſignatra. Sal. dicēs ꝙ hͦ fuit in penā peccati quo abſcidit orā veſtis ſaul. vt hr̄. sͣ. i. li. ca. xxiiij. ꝙ em̄ in hoc peccauerat videt̉: qꝛ ibideꝫ ſubdit̉. Poſt hͦ percuſſit cor ſuū dauid: eo ꝙ abſcidiſſet orā clamidis ſaul. qͣꝫdiu em ſaul in regno tolerabat̉ a deo dauid debebat eū reuereri: ⁊ qꝛ in hͦ irreuerēter ſe habuit ad ip̄m: fuit punitꝰ pena correſpōdēte.ſ. vt veſtibꝰ nō calefieret in ſenectute. ẜm illud Sap̄. xi. Per q̄ peccat qͥs: ꝑ hͦ ⁊ torq̄tur. c Et q̄ramus dn̄o nr̄o regi adoleſcētu lam. ⁊c̄. glo. Hiero. ſuꝑ locū iſtū dicit ſic. Nonne tibi videt̉ ſi occi dentē lr̄am ſeqͣris figmentū eſſe vel athenarū ludicra ꝙ frigidus ſenex obuolutꝰ veſtimētis niſi cōplexū adoleſcentularū nō celeſcit ⁊c̄. ⁊ iō dicit̉ ꝙ hic eſt locutio parabolica: ita ꝙ ꝑ abiſag virginē intelligit̉ ſapiētia: quę eſt incorrupta q̄ cōiungit̉ ſenibꝰ. ẜm ꝙ d̓r Iob. xij. In antiqͥs eſt ſapiētia. ⁊ hoc maxīe fuit in dauid in quo in ſenectute maxīe viguit ſpūs ꝓph̓ie. ꝓut dictū fuit. sͣ. ij. li. c. xxiiij. ⁊ hͦ ſapiētia calefecit regē dauid ip̄m ad amorē duinū accēdendo ⁊ talis modus loquēdi parabolicus frequēter hr̄ in ſcriptura. ſic̄ br̄ Iud̓. ix. Ierūt ligna vt vngerēt ſuꝑ ſe regē. ⁊c̄. ſic̄ fuit expoſitū ibidem. Sꝫ ſalua reuerētia hieronymi iſtud dictū ſtare nō pōt: vt videt̉. qꝛ circūſtātia lr̄e on̄dit manifeſte ꝙ Abiſag fuit quedā puella ad lr̄am adducta ipſi dauid in remediū frigiditatꝭ corporalis qd̓ etiā pꝫ ex hͦ ꝙ adonias qͥ erat iuuenis petiuit eā ꝓ vxore mor corripuit eū pater ſuꝰ aliqn̄ dicēs. Quare hoc feciſti? Eratⁱ aūt ⁊ ip̄e pucer valde ſcd̓s natu poſt abſalō Etᵏ ẜmo eiꝰ cū ioab filio ſaruie ⁊ cū abiathar ſacerdote qui adiuua bant partes adonie. Sadoch ꝟo ſacerdos ⁊ banaias filius ioīade ⁊ nathan ꝓpheta ⁊ ſemei ⁊ celethi ⁊ phelethi ⁊ om̄e robur exercitus dauid nō erat cū adonia. Immolatisᵐ ergo adonias arietibꝰ ⁊ vitu lis ⁊ vniuerſis pinguibꝰ iuxtaⁿ lapi dē zoeleth ꝗͦ erat vicinꝰ fonti Ro gel: vocauit vniuerſos fratres ſuos filios regis: ⁊ omēs uiros iuda ſeruos regis: nathāᵖ aūt ꝓphetā ⁊ banaiam ⁊ robuſtos quoſqꝫ ⁊ ſalomonē fratrem ſuū nō uocauit. Dixitq itaqꝫ nathan ad Berſabee matrē ſalomonis. Nū audiſti ꝙ r̄gnauerit adōias filiꝰ agith: ⁊ dn̄ſ nr̄ dauid hoc ignorat? Nūc ergo tuo dauid. vt habetur infra. ij. ca. ⁊ ideo oportet dicere ad veritatem litte re ꝙ fuerit puella corporalis. ẜm hͦ igit̉ exponit̉ cū d̓r. c Dixerūt gͦ ei ſerui ſui.ſ. medici qͥ erāt ſoliciti de eiꝰ vita ꝓlōgāda ꝓpt̓ ſuā ſctītatem. d Queramꝰ do. nr̄o ⁊c̄. dicūt em̄ medici ꝙ optimū remediū ꝯͣ frigiditatē mēbroꝝ ⁊ paraliſim īminētē eſt amplexꝰ mulierꝭ maxīe iuuēcule ⁊ ꝟginis ⁊ iō tal̓ fuit adducta ip̄i dauid: nec ex hͦ peccauit qꝛ cū ea ꝯͣxit mr̄imoniuꝫ vt magꝭ patebit ex ſequē tibꝰ. Senes em̄ qͣꝫtū cūqꝫ pn̄t ꝯͣhere: lꝫ non pn̄t gn̄are. ⁊ ſic dicūt doctores: ſi ml̓ier ſciēter ꝯͣbat cū frigido nō potēte eaꝫ cogͦſcere: nihilominꝰ tenet ꝯͣctus. ⁊ ſic fuit in ꝓpoſito: ⁊ iō vti amplexibus huiꝰ virginis in ſta tu mr̄imoniali nō videt̉ fuiſſe illicitū ipſi dauid: maxīe cū hͦ eēt ei in reme diū tante frigiditatis. e Adonias aūt. h̓ ꝯn̄r deſcribit̉ ipſius adonie ambitio: cum dicitur. f Eleuabat̉ dicēs ⁊c̄. hͦ nō dicebat palā: ſꝫ ſecre tarijs ſuis qͥ ei fauebant vt poſtea hr̄. g Fecitqꝫ ſibi currum. ⁊c̄. ad oſtētatōem ⁊ quādā diſpoſitionē ad regnādū. Nec corripuit eū. ⁊c̄. videt̉ ꝙ ex hͦ dauid peccauerit grauiter: ſic̄ heli. vt dictū eſt. sͣ. i. li. ij. cap̄. Dicēdū ꝙ nō eſt ſil̓e: qꝛ pctm̄ filioꝝ heli fuit rctē ꝯͣ deū: factū aūt adonie qͣꝫtū exterius apparebat nō erat niſi q̄dā vanitas vel oſtētatio q̄ ſatꝭ cōit̓ ꝑmittūtur filijs regū: ⁊ forte dauid qͥ iacebat in lecto neſciuit ꝙ in hͦ exce deret: ⁊ ſi ſciuit tn̄ igͦrauit ꝙ ad regnū aſpiraret. qd̓ pꝫ ex hͦ ꝙ qn̄ ſibi innotuit ꝙ tāqͣꝫ rex feſtū faciebat: ſtatī ſalomonē regē inſtituit. vt hr̄. jͣ. eo. c. Erat aūt ⁊ ip̄e pulcer valde. ⁊c̄. ex pulcritudīe em̄ iſta ⁊ ex hͦ ꝙ erat p̄ge nitus int̓ filios dauid viuētes: ⁊ qꝛ pr̄em videbat impotētem: fuit elatus ad vſurpādū ſibi honorē regiū abſqꝫ licētia pr̄is. k Et ẜmo eiꝰ fuit cū ioab. cuiꝰ cā erat ex parte adonie vt ꝑ ip̄m ioab qͥ erat magiſter militie haberet militiā ſibi fauētē. Ex parte aut ioab cā fuit: qꝛ bn̄ ꝑceꝑat ꝙ dd̓ hēbat cordi vīdictā occiſtōis abner ⁊ amaſe: ⁊ ꝙ dd̓ hͦ īponeret ſuo filio regnaturo: ⁊ iō q̄rebat vt ꝑ eiꝰ auxiliū adonias īſtitueret̉. ⁊ ſic ſibi ꝑceret̉. Et cū abiathar ſacerdote. cuiꝰ cā fuit ex ꝑ te adonie: vt ꝑ abiathar qui erat ſummꝰ ſacerdos ppl̓s ad ip̄m inclīaret̉: ⁊ ab ipſo inungeret̉. Ex par te vero abiathar cā fuit: deſcēderat de heli cui dictū fuerat ex parte dei ꝙ filij eiꝰ eſſent a ſummo ſacerdotio deponēdi. ꝓut dictū fuit. s. i. li. ij. cap. Itē ꝙ ſicut dicūt hebrei a tꝑe qͦ fugit dauid d̓ hierl̓m ꝓpt̓ abſalon dn̄s non dedit rn̄ſum ꝑ abiathar. ſicut tactū fuit. sͣ. ij. li. xv. c. lꝫ in alijs faceret officiū ſummi ſacerdotꝭ: ⁊ iō q̄rebat habere regē ſibi fauorabilē ne a ſtatu ſuo deijceret̉. m Immolatꝭ gͦ adonias arietibꝰ. in ſignū regie dignitatis. n Iuxta lapidē zoeleth. Erat lapis magnꝰ extra ciuitatē. in cuiꝰ motōe ⁊ tractōe viri fortes experiebāt̉ vires ſuas. ⁊ ideo hebrei di cunt hic. Iuxta lapidē tractū. o Qui erat vicinꝰ fonti rogel. hebrei dicūt. fonti fullonis. qꝛ ꝓpe fontē illū erat locus vbi fullones parabant pannos. ⁊ huic cōſonat qd̓ hr̄. jͣ. iiij. li. xviij. d̓ Rapſace. ⁊ ſocijs eiꝰ. Ste terūt iuxta aq̄ductū piſcine ſuꝑioris q̄ eſt in via agri fullonis. ⁊ ſic ẜm he breos zoeleto ⁊ rogel nō ſunt noīa ꝓpria: ſꝫ appellatiua. p Nathā aūt ꝓph̓am. ⁊c̄. qꝛ nō fauebāt ſibi ſꝫ ſalomoni. ꝗ Dixit itaqꝫ nathā Hic ꝯn̄r deſcribit̉ ipſius ſalomonis ꝓmotio. ⁊ ſcd̓o adonie cōfutatio. t bi. Adhuc illo loquēte. Circa primū pͦ ponit̉ mr̄is petitio. ſcd̓o regis cō ceſſio. ibi. Rn̄dit rex. et tercio ꝯceſſiōis executio. ibi. Dixit qͦꝫ rex. Petitio aūt mr̄is fcā fuit de cōcilio nathan qͥ zelabat ꝓ ſalomone: qꝛ ip̄m nutrie rat ⁊ docuerat. vt dictū fuit. sͣ. ij. li. xij. c. ⁊ quia ex reuelatōe dn̄i dixerat ip ſi dauid ꝙ ſalomon eſſet regnaturus poſt eū. ẜm ꝙ dauid refert.i. paral̓. xxij. verba nathan ad ipſum. vbi ſubdit̉. ob hāc cām pacificꝰ vocabitur. oo ij
