Transkription / 1 [675

Prologus. Incipit p̄fatio ſancti Hieronymi in librū dabreiamin qui ē pa ralypomenon: qd̓ nos dicere poſſumus verba dierum. Antus ac talis ē liber iſte: vt abſqꝫ illo ſiquis ſcientiaꝫ ſcriptura rum ſibi voluerit arrogare ſemetipſuꝫ irrideat: ꝑ ſingula ꝗppe noīa iūcturaſqꝫ verboꝝ ⁊ pretermiſſe in libris regū te guntur hyſtorie: ⁊ innumerabiles explicātur euangelij queſtiones. Sedª ſi ſeptuaginta interpretum pura: ⁊ vtᵇ ab eis inᵉ grecuꝫ verſa ē editio ꝑmaneret: ſuperflue miº chromatiᵗ ep̄oꝝ ſanctiſſime atqꝫ doctiſſime impelleresᶠ vt hebrea tibi volumina latino ſermōe trāſferrē. Qd̓ᵍ em̄ ſemel aures homi Expoſitio cōfratris cuiuſdam de ordine poſtillatoris in prolo gum libroꝝ paraly pomenon ſequitur. I. lxx. interpretū ⁊c̄. iſte ꝓlogus p̄ponitur trāſlationi beati Hierony. qui paralypomenon de hebreo in latinū trāſtulit: ſicut ip̄e teſtat̉ in. ij. li. ꝯͣ rufinū. In libro tempoꝝ i. pa ralipomenon qui hebraice dicit̉ da breiamin ad ſanctū chromatiū pa pam prefatiūcula vſus ſum. a Si. lxx. int̓. ⁊c̄. diuidit̉ aūt iſte ꝓlogus in ſex ꝑtes in quarū pͥma. lxx. interpretū p̄poſtta excuſatiōe oſtēdit motiuū trāſſationis faciende.ſ. inſtantiā chroma tij pape: que nota tur ī verbo impellendi: cū d̓r. Impellereſ.i. inſtādo cōpelleres. In ſecūda oſtendit ſue tranſlatiōis neceſ ſitatē: tum ꝓpt̓ ve teris corruptionē: tum ꝓpter nouarum repugnantiā ⁊ diuerſitatē: ibi. Nunc vero cuꝫ ꝓ varietate regionū ⁊c̄. t̓cio ꝓbabilit̓ arguit ꝙ ſua trāſlatio a latinis reci pienda ſit. ⁊ primo arguit per locū a ſimili ſic: ibi. Si igitur alijs li cuit. ſcd̓o per locum ab auctoritate: ibi. Qui inuiolata editione veteri ⁊c̄. quarto dicit ꝙ auctoritates quas premiſitnō introduxit qͣſi volens. lxx. cōuincere: ſed vt poſſet ſuis obtrectatoribus reſpondere: ibi. Hoc pace veterū loquor ⁊c̄. quinto latinoꝝ beniuolentiā ca ptat: recitando bona que eis fecerat: ibi. Ceterum memini ⁊c̄. ſexto attentum eque reddit lectorē tranſlationis inſinuans vtilitateꝫ: ibi. Et qd̓ nunc de beniamin ⁊c̄. His dictis aliquos paſſus littere exponamus. a Si. lxx. interp̄. pura.i. incorrupta. b Vt ab eis. de hebreo. c In grecuꝫ verſa eſt editio ꝑmaneret ſuperflue. qͣꝫtum ad hec que integre trāſtulerūt. nō qͣꝫtuꝫ ad ea que ſcienter omiſerūt quoꝝ additio non erat ſuperflua: ſed valde neceſſaria. d Mi. pater ⁊ amice. e Chromati epiſcopoꝝ ſanctiſſime atqꝫ doctiſſime.i. primatū ſapientie ⁊ ſanctitatis ſuper ep̄os habens qui debent eſſe ſancti per innocentiā quo ad ſeip̄os ⁊ miniſterio ſanctificātes alios ⁊ docti ad informāduꝫ ſubditos. Impelleres.i. inſtanter pelleres monēdo vt hebreatibi vo. la. ſer mo. tranſ. g Quod em̄ ſemel aures hominū occupauerat.i. trāſ latio. lxx. quā iam omnes audierant ad minꝰ per famam. Et naſcentis.i. primitiue eccle. roborauerat fidem. Iuſtum erat etiā noſtro ſilentio cōprobari.i. iuſtum erat: vt aliaꝫ tranſlationem non facerem: ⁊ ita ſilendo.i. a tranſlatione ceſſando: trāſlationem. lxx. cum alijs approbarem. k Nunc vero cuꝫ pro varietate regionū diuerſa ferātur exemplaria. ſicut patet inferiꝰ vbi dicitur. Alexandria ⁊ egyptus ⁊cͣ. Et germana illa antiqua qꝫ tranſlatio ⁊c̄. trāſlatio. lxx. dicitur germana: quia facta fuit a germanis.i. fratribus: quia omnes iudei erāt. antiqua dicitur: qꝛ oīuꝫ fuit prima. m Noſtri arbitrij putas.i. noſtro iudicio cōmittendum putas. n Aut e pluribus. tranſſationibus. Iudicare quid verum ſit.ſ. quod verum eſt approbemꝰ: ⁊ obelo cetera iugulemus. lut nouū opus in veteri ⁊c̄. i. ſuper vetus opus. lxx. nū occupauerat: ⁊ʰ naſcētis eccleſie roborauerat fidem: iuſtuꝫᵗ erat etiaꝫ noſtro ſilentio comprobari. Nuncᵏ vero cū ꝓ varietate regionū diuerſa ferantur exemplaria: ⁊ᶠ germana illa antiquaqꝫ tranſlatio corrupta ſit atqꝫ violata: nr̄iⁿ arbitrij putas autⁿ e pluribus iudi care quid verum ſit autᵖ nouum opus in veteri opere condere: illudentibuſqꝫq iūdeis cornicuꝫ vt dicitur oculos cōfigere. Alexādriaⁱ ⁊ egyptus inᵍ ſeptuaginta ſuis he ſichiumᵗ laudat auctoreꝫ. conſtātinopolisⁿ vſqꝫ ātiochiam lucia. ni martiris exēplaria probat. Me dieˣ inter has prouincie paleſtinos codices legunt: quosʸ ab origene elaboratos euſebiusᶻ ⁊ pamphilus vulgauerunt. Totuſqꝫ or bis hac inter ſe triphariaª varietate cōpugnat. Et certe origenes non ſolum exempla ꝯpoſuit quaq Illud entibuſqꝫ iudeis cornicum ⁊c̄. cornix auis eſt nigra ⁊ garrula: ⁊ multum gaudet quādo videt cadauera: per quā ſignātur iudei nigri peccatis. garruli in detrahendo: maxime chriſtianis. gaudent em̄ cum vident cadauera.i. eccleſie mortifera detrimenta: quibus oculi configūtur: cuꝫ occaſiones huius gaudij ſubtrahūtur. ẜm hoc conſtrue litteram. Tu putas noſtri arbitrij eſſe nouum opus.i. nouam tranſlatio nem. Condere in qua ſint addita ea que deficiūt in trāſlatione. lxx. ⁊ ſic debeam configere oculos cor nicum: vt dicitur in vulga ri ꝓuerbio.i. occaſionem gaudij de defectibus noſtris ſubtrahere. Iude is illudētibus: illudendo nobis improperantibus ꝙ ita detruncatam ⁊ falſam bibliam habeamus defectꝰ em̄ biblie ſūt qua ſi quedam foramina per que vident ꝙ noſtra biblia eſt corrupta: ſi ergo defectus ſuppleātur: fora mina obſtruūt̉: ⁊ ſic quaſi cornicum.i. emuloꝝ ocu li cōfigūtur: quia nihil vlterius quod deſpicere va leant intuentur: vnde verſus. Lumina cornicis fodis: obturans inimicis Rimas: ne videant quod lacerare queāt. Si rimas adimis: non figunt lumina rimis. Nec tunc derident: nil quia turpe vidēt. Sic igitur oſtēdit ꝙ trāſlatio ſua eſt neceſſaria ꝓpter nouaruꝫ tranſlationum repugnātiaꝫ ⁊ diuer ſitatem.ſ. diuerſa continētium: ⁊ exemplificat quod prius dixerat ꝙ.ſ. pro varietate regionum diuerſa ferūtur exemplaria cum dicit. Alexandria ⁊ egyptus. ille due regiones que expoſite ſunt ſupra in epi ſtola ad paulinum. s In. lxx. ſuis.i. ſibi acceptis ⁊ quaſi appropria tis: quia alioꝝ trāſſationes non recipiunt. Heſichium laudat auctorē. quia ipſius exemplaria habent in auctoritate: que ipſe tranſtulit de. lxx. editione. non tamē immediate. dicit em̄ Hie rony. in libro illuſtrium viroꝝ ꝙ heſichius ceſaree vrbis epiſcopꝰ plurimo labore corruptam bibliothecam origenis ⁊ pamphili in mēbranis in ſtaurare conatus eſt: in opuſculo de vocabulis biblie inuenies quid eſt membrana. v Conſtantinopolis vſqꝫ ad antiochiam ⁊c̄. Conſtan tinopolis dicitur quaſi conſtantini polis.i. ciuitas. quā troacie vrbem Cō ſtātinus ex ſuo nomine inſtituit. Antiochia metropolis eſt regni antiochi ſicut patet in textu.i. macha. iij. ca. lucianus. ſicut ait Hierony. in libro illuſtrium viroꝝ vir ditiſſimus antiochene eccleſie preſbyter tantū in ſcripturaꝝ ſtudio laborauit vt vſqꝫ nūc quedam exemplaria ſcripturaꝝ luciana nūcupentur paſſus nichomedie: ob cōfeſſionem chriſti. x Medie interbas ꝓuincie paleſtinos codices legunt.i. paleſtina cōpoſitos. paleſtina ꝓuincia eſt aſte. de qua dicit Iſidorus ethymolo. xiiij. pa leſtina ꝓuincia philiſtijm metropolim habuit: que nūc aſcalon dicit̉. Huic ab oriente mare rubrum occurrit: a meridiano latere iudea excipitur. a ſe ptentrionali plaga tyrioꝝ finibus claudit̉: ab occaſu egyptio limite terminatur. y Quos ab origene elaboratos.i. cū magno labore compoſi tos: ſicut ſupra dictū eſt in ꝓlogo Ioſue ſuper lr̄am illam. Vt ꝓ grecorū hexapol̓ ⁊c̄. ⁊ ſuper lr̄am illaꝫ. Cur origenem mirātur ⁊c̄. z Euſebius ⁊ pāphilus vulgauerūt. Hieroni. in li. illuſtrium viroꝝ. Eu ſebius ceſaree paleſtine ep̄us in ſcripturis diuinis ſtudioſiſſimus ⁊ bibliothece diuine cū pamphilo martire diligentiſſimus perueſtigator edidit infinita volumina. Idēin eodē. Pāphilus p̄ſbyter euſebij ceſarienſis ep̄i neceſſariꝰ tāto bibliothece diuino amore flagrauit vt maximā partē orige nis voluminū ſua manu deſcripſerit q̄ vſqꝫ hodie in ceſariēſi bibliotheca hn̄t. a Tripharia.i. triplici. a tris qd̓ ē tres ⁊ phares diuiſio: qꝛ in tres ti