defenſore ⁊c̄. iudex pōt mouere citare ꝑteꝫ ſe alium ſcꝫ defenſorē.i. nuntiū. quin mmo plus dico etiam vbi requirit̉ trina citatō ſufficit vnica monitō iu dicis. qꝛ illa habꝫ vim trine citatōis ut in. l. ij. C. quo modo et quando iudex. vide glo. in. c. ꝯſuluit. de offi. dele. in. v. terminum. Itē ſufficere vnicā citatō nem ad actum receptōnis teſtium et ꝯmuniter in me­dijs cauſe ſufficit vnica citatō. vide plene Inno. et alios in. d. c. ꝯſuluit. aliquid per eundē in. c. ad petitō nem. de accu. Noͣ ibi ſed ipſo p̄ſente facta fuiſſent ⁊cͣ. abſens ꝯtumaciter habetur pn̄te in ſui p̄iudi­cium. et actus eo abſente explicatus perinde valet ac ſi eo pn̄te factus fuiſſet. concor. c. veritatis. de do. tu.. c. ij. de arbi. li. vi. Noͣ tꝑaliter impeditꝰ tenetur venire nec per alium ꝯparere et actus geſtus eo abſente licet citatio ꝑinde quo ad effectum inuali­datur ac ſi nulla citatio fuiſſet facta. de quo aliquid.. et in. l. queſitum. ff. de reg. iuris. Item noͣ ibi ex ineuitabili neceſſitate ⁊cͣ. non quelibet neceſſi­tas excuſat. ideo alibi dicit tex. leuis frebricula et vetus quartana non excuſent. d. l. queſitū. et noͣ. glo. in. c. placuit. xviij. di. vide generaliter noͣ. in. c. quere lam. de ꝓcur. ibi ad audiendos teſtes ⁊c̄. iun cta glo. teſtis videtur recipi et deponere qn̄ iurat. actus em̄ depoſitōnis refert̉ ad tempus iuramēti. ad hoc. l. ſi quando. C. de teſti. et tetigi in. c. licet. de ꝓb. Ultimo noͣ actus geſtus contra legem eſt nul­lus. ꝯcor. xi. di. vides et regula que ꝯtra ius fiunt. de reg. iu. li. vi.. l. non dubiū. C. de legi. Et anteqͣꝫ vltra ꝓgrediar quia hoc eſt ſatis vtile canoniſtis. quero an hoc ſit verum indiſtincte maxime vbi ena ē appoſita Diſtingue. aut diſpoſitio eſt non penalis aut penaliſ Primo caſu actus regulariter eſt nullꝰ. vt hic et in iu ribus ſuꝑius alle. qd̓ intellige qn̄ lex habet ꝑpetuaꝫ cām ꝓhibitōnis.i. ratio ꝓbibendi eſt ꝑpetua. ſecus ſi temporalis. qd̓ declara. vt noͣ. in. c. tua. de ſpon. duo vbi glo. et. x. di. vides. Et eſt bona glo. declarās hoc primum mēbrum qn̄ diſpoſitio non eſt penalis in re­gula que contra ius fiunt p̄al̓. quā oīno vide. Sꝫ diſ ficultas maxima eſt in ſcd̓o mēbro qn̄ diſpoſitio ē pe­nalis. in quo varij varia ſenſerunt. vt noͣ. legiſtas in .l. non dubium. p̄all. vbi plene Bar. in. l. pretor. in pͥn. ff. de no. ope. nun. Quidā em̄ ſimpliciter dixerūt per appoſitōnem pene ſuſtinet̉ actus qꝛ lex vi­detur tunc ſimpliciter ꝓhibere. Sed vltra ꝓceſſit ap ponendo penam. veꝝ niſi lex inducat vltra penam etiam actus nullitatē. ſicut facit tex. in. l. iubemus. C. de ſa. ſanc. eccle. in. c. quia ꝓter. de elec. Hec opi. videtur placere Bar. in. d. l. pretor. allegat. d. l. iube­mus. multa alia iura que vltra penam inducūt nulli tatem actus. Sed certe poſſet rn̄deri in illis iuribꝰ lex non fuit ꝯtenta pena extrinſeca ſꝫ etiā voluit indu cere nullitatem actus. ipſe Bar. multum inſtat in. d. l. pretor. et in effectu vult aūt nullitas actus ten­dit in p̄iudicium facientis ꝯtra legem et habebit lo­cum vtrūqꝫ ſcilicꝫ actus nullitas et pena appoſita in. l. et hoc in odium ipſius qui voluit actum gerere ꝯtra d. l. iubemus. Si ꝟo nullitas actus tenderet in pre­iudicium alterius qui non fecit ꝯtra legem. et tunc ac tus remanet validꝰ et pena ꝯmittitur Ia. ra. mul­ti alij aliter et ꝓbabilius diſtinxerunt in. d. l. dubi um. aut lex penalis eſt ſeꝑata a lege ſimpliciter pro hibente. et tunc inducitur actus nullitas reſpectu le­gis ſimpliciter ꝓhibentis. et ꝯmittitur pena reſpectu legis penalis. Aut non reperitur lex ſimpliciter ꝓhi­bens ſed ſolū reſpectu pene. et valet actus qꝛ ex eadē diſpoſitōne pena generalis non cōpatitur ſecū ſpāli. vt in. l. ſantio legi. ff. de penis. Sꝫ ex diuerſa lege bn̄ cōpatitur ſcd̓m euꝫ Dominus Bal. dicit quādoqꝫ nullitas actus non eſt pena vt puta qn̄ lex detrahit poteſtati dantis vel adminiſtrantis vel delictum pre ſumit. et tunc ſpāl̓ pena inſerta in lege non facit actuꝫ valere quia ſua natura ꝓhibetur et habet nullitatem intrinſecam. Si autem nullitas ꝓprie loquendo ē pe na tunc habet locum ꝯſideratio Ia. aliorum Et hec inducit ad ſtatutum quo cauetur nullus contrahat quin ſoluat gabellam de ꝯtractu. et ſi non ſoluerit ga bellam ſoluat centuꝫ nomine pene. hoc em̄ caſu ut pꝫ ex predictis valebit ꝯtractus ſcd̓m eum qꝛ lex vltra ꝓcedit imponendo penam diuerſam a pena nullita­tis. ut in. p̄al. l. ſantio hoc michi ſatis placet. Et ad primum membrum diſtinctōnis Bal. facit quod noͣ glo. in cle. i. de iure patro. quā vide Ad ſecundū ad dictum Ia. et aliorum ſatis faciūt iura illa que vltra penam annullāt actum. ſi induceretur actꝰ nulli­tas fruſtra iura illud exprimerent. Ad vnū tn̄ aduerte qd̓ limitat vtrūqꝫ mēbrum. non em̄ ſemꝑ ex non ob ſeruantia legis inducitur nullitas ipſo iure. ſed qn̄qꝫ preſtat cām irritandi qn̄qꝫ ipſo facto irritat. Sꝫ ſcire debes qn̄ lex iubet aliquā ſolēnitatē adhiberi tēꝑe ꝯtractus. et tunc ſi aliter fiat contractus ē nullus ipſo iure. vt in. c. ſine exceptōne. xij. q. ij. et. x. q. ij. ius porrectum. et. d. l. non dubium.. c. auditis. ibi de elec. et. C. teſta. l. hac ꝯſultiſſima. circa p̓n. Quā doqꝫ lex iubet aliquā ſolēnitatē adhiberi poſt ꝯtract. um vel alium actū ꝑfectum. et tunc ſi illa ſolēnitas n̄­interuenit non iuducitur actus nullitas ipſo iure. ſed non valet in effectū qꝛ debet annullari niſi aliud exp̄ſ ſe caueretur in diſpoſitōne. et hoc noͣbi. videt̉ ꝓbari ī­l. vniuerſa. C. de p̄ci. impe. offe. ibi gl. et bar. Po ne exemplū. dicit ſtatutū de quolibꝫ ꝯtractu ſoluatur gabella. x. ſolidoꝝ libra. certe ſi non ſoluitur contra ctus remaneat validus licet poſſit annullari qd̓ ꝓce­dit etiam ſi lex dicat al̓ valeat. debet em̄ intelligi e