20 ¶ Ratio legis ceſſans facit ceſſare diſpoſitionem legis. l. quoddictum. ⁊ ibi Barto. ff. de pact. quod eſt verum ſi eſt vnica namſi ſunt due ⁊ vna ceſſat. ſufficit altera. inſti. de nupt̓.§. affinitatis.Barto. in. l. liberorum. ff. de infamibus. in princi. ⁊ sͣ. verb. effectus. verſi. iiij.¶ Rationes due vincunt vnam. l. i. ⁊ ibi Bal. in. ver. ſed. contra. C. de legi. here. in ſpe. de feudo.§. ij. v̓ſi. xvi. queritur niſi vnaſit fortior pluribus. Abbas. in. c. ſuggeſtum. in fi. de iur. patro.¶ Ratio facit dictum intelligi. bal. in. l. ſuū. in fi. C. de iur̄ del̓.¶ Ratio contra vim parū valet. bal. in tractatu. ſciſmatis. vii.col. in. v̓. preterea licet genus.¶ Ratio indeterminate poſita comprehendit omneꝫ determinationem que poteſt adaptari ad eam. l. metum aūt.§. animadiuertendum ⁊ ibi barto. in. i. no. ff. qd̓ me. cauſa.¶ Ratio ſuſpecta in teſte reddit eum ſuſpectum bal. in. l. ſolaꝫad fi. C. de teſti.¶ Ratio reſtringit dcm̄. l. cum pater.§. dulciſſimis. de le. ij. l.hec actio. ⁊ ibi bar. de calumnia.¶ Ratione carens eſt extirpandus. Specu. in prohemio. ver.ceterum el. ij.¶ Ratione maiori ſubnixum maioris auctoritatis eſſe cēſeturin ſpecu. de aduo.§. hic dicendum ver. item ſtando.¶ Ratio eadem idem ius eſſe facit. l. illud. ff. ad le. aqui. in ſpe.de teſte.§. i. v̓. alias.¶ Ratio eſt ſeruanda pro lege. in Specu. de teſte.§. vij. verſi.quid de muto. nō eſt neceſſaria allegatio legis ſi ratio allegaturin cle. i. in prin. per card. de elec. l. ſcire.§. ſufficit de excu. tu.¶ Rationis dictorum teſtis materiaꝫ vide. jͣ. v̓. teſtis deponit⁊ qualiter per diſcurſum.Ratioredditur arbitrio boni viri Bal. in. l. voluntatis.i. col. ad fi. ver. item vbicunqꝫ. C. de fideicō.per. l. thays.§. ſororem. de fidei. lib.¶ Ratio adminiſtrate tutele pro parte reddi non poteſt pervnum tutorem. ſed tota ſimul reddi debet Bald. in. l. ſi plures.vij. col. v̓. item pone aliud exemplum. C. de condi. inſer. ⁊. jͣ. v̓ſi.tutor reddit. v̓. xi.¶ Ratio tutele debet reddi etiā agnatis pupilli heredibus abinteſt. l. ſi pater. ⁊ ibi bal. C. cōmunia. de ſucc.¶ Ratio cum redditur nihil eſſe ſubtractum probatur eo ꝙnon probatur contrarium. Barto. in. l. qui ſub condictione. decondi. ⁊ demon.¶ Rationem reddere obligatus certo tempore non habens reliquum quod ſoluat quid faciat. jͣ. v̓. obligatus. v̓. liiij.¶ Rationem reddere debet hoſpitalarius quolibet anno nontutor vel curator ꝙ finita tutella reddunt car. in cle. quia contingit.§. illi de reli. do. item.¶ Rationem reddere non tenetur prelatus de bonis eccleſieeo modo quo hoſpitalarius. quia non eſt iure cautuꝫ car. ibidē.¶ Ratio adminiſtrationis non debet filio reddi per patremde aduentitijs. sͣ. v̓. pater adminiſtrator. v̓. xiiij. ⁊. xxj.¶ Ratio debet reddi filio per matrem tutricem. sͣ. verbo mat̉.tutrix. v̓. xvij.¶ Ratio debet reddi per filium curatorem patris furioſi. sͣ. filius tutor. v̓. ij.¶ Rationū redditio requirit plura. Primo ꝙ liber rationum exhibeatur pupillo. ff. de lib. lega. l. fi.§. īter cetera ⁊ ibi bar.⁊. l. ſi ita fuerit la. i. ⁊ ibi Bart. in.§. qō. ff. de manu. teſta. l. ſi cui libertas de condi. ⁊ demon. l. cum ſeruus. in fi. ⁊ ibi Bar. in prī.⁊ Ioan. de pra. eo. titu. l. i.§. officio. ⁊ ibi Barto. de tu. ⁊ ratio.di. Secundo ꝙ reddatur pupillo quicquid ſolui debet ei. l. n̄ſoluꝫ.§. is qui reddere. de libe. lega. l. ſi quis ita.§. duo de ſtatul̓.l. quamuis de condi. ⁊ demon. l. cum teſtamento de man̄. teſta.Barto. in. l. qui libertatis.§. ſeruus de euiet. quod redditio rationis continet duo ſcilicet reddere rationeꝫ. ⁊ reddere reliqua.Tertio ꝙ oſtendātur debitores cum quibus contractuꝫ. eſtfuiſſe idoneos. ⁊ ſoluendo tempore contractus. l. ſub conditiōe.Iteꝫ quod ratio legaliter oſtendatur. ⁊ computetur. l. cum ſeruus de condi. ⁊ demon. Quinto ꝙ ratio reddatur etiam denon geſtis que geri debuerunt. ⁊ eius quod tutor ex cauſa fideiuſſionis agnouit. C. de here. tu. l. pater. l. aduerſus. Sexto ꝙinſtrumenta reddantur pupillo pro quibus poteſt pupillus in litem iurare contra heredes tutoris dolo vel lata culpa non reſtituentes. l. aduerſus. ⁊. l. is qui. C. de in liteꝫ. iurā. Septimo ꝙ⁊ reddituum ⁊ fructuum ratio habeatur ſecundum ꝙ cōmuniter percipi potuerint. de admi. tuto. l. ſi ſine.§. modeſtinus. el. ii.Hec Lodo pon. in conſ. omnipotētis dei poſtulato ſuffragioquo ad primum. tu vide glo. ⁊ Bald. in. l. cum teſtamento. s. alleg. Adde octauo quod reddatur plene. ⁊ bona fide. Bald.in. l. penul. vii. colum. in. verſicu. Item pone. C. de condi. inẜ.Nono. ꝙ oſtendatur primo introitus quam exitus. Nico.de nea in. l. ſpadonem.§. ratiotinatio in lec. Barto. ff. de excut.tuto. Decimo. ꝙ reddatur arbitrio boni viri. sͣ. eo. v̓. i.¶ Rationem reddere iterum non tenetur qui habet apochaꝫrationis ſemel reddite. l. ſemel. ⁊ ibi Barto. C. de apo. pub. li. x.quia ſemel tantuꝫ perfecte debet reddi. card. in clem. ij.§. illi. viii.q. de relig. do.¶ Rationum redditio ſepius facta ſine mentione fidei com. arguit tacitam remiſſionem eius poſt. longum tempus. l. procula.⁊ ibi Barto. de proba. ⁊ ſentit Barto. in. l. libertis.§. i. in. i. oppo. ff. de ali. leg.¶ Rationis redditio ſi remittatur non operatur liberatione:ab eo quod debetur. nec liberat a dolo. l. ſi ſeruus vetitus. ⁊ ibiBarto. de leg. i. ⁊. l. ſi quis rationes de lib. lega. ſed operatur neſcrupuloſa fiat exactio Barto in. l. nequicquam.§. de plano circa medium. ff. de off. pro con. ⁊ lega. ⁊ Ioan. an. in addi. ſpe. de loca.§. nunc vero aliqua. v̓. notandum in addi. poſt formam. ⁊ sͣ.v̓. liberatio el. i. v̓. xiiij. ⁊ per bar. in. l. tres de pact. per. l. ei qui. ff.de libe. lega. vide per alexan. conſi. liiij. ij. parte. ⁊. jͣ. tutor redditrationem. v̓. antepe. ⁊ pe. ⁊ per alexan. ꝯſi. cij. ij. parte.¶ Ratio dicitur reddita quando iuuari poteſt benigna ⁊ probabili ſupplectione Bal. in. l. i. vi. colum. ver. ſo. ratio eſt bona.C. de ſeruis fugi.¶ Rationum redditio a teſtatore poteſt remitti. l. cum neceſſitates. ⁊ ibi bar. C. de fidei com. l. aurelio.§. gayus ibi bar. in. iiij.colum. in ver. ſed quid ſi relinquitur. ff. de li. le. glo. ibi aliter loquitur ⁊ docto. in. l. nemo poteſt delega.i. ſed remiſſio non liberat eum a reſtitutione reliquorum barto. in fi. in. l. dominus.§.ſeruus. ff. de pec. leg. ⁊ fran. cremonen̄. in conſi. prefatos tutoresquod eſt poſt conſilium. li. alexand. iiij. parte vbi etiam firmat ꝙnon videtur tutor liberatus ab eo in quo per ſententiam condēnatur licet ei prius teſtator legauit liberationem nec a doloſa geſtione. l. ſi quis rationes de lib. leg. vbi vide cautelam vt valeatlegatum liberationis a doloſe geſtis.¶ Ratio reddi debet in loco vbi geſta eſt adminiſtratio. l. i. ⁊ibi glo. in. v̓. rationem bal. ⁊ docto. C. vbi de ratioci. agi opꝫ.¶ Rationem reddere grauatus poteſt petere poni calculatores qui reuideāt ⁊ iudicēt de reliquis. l. ſi cui libertas. ⁊ ibi bar.ff. de condi. ⁊ demon.¶ Rationem reddere debet ſocius ſocio quolibet anno. bart.in. l. ij. in. ij. no. C. de naufra. lib. xi. vide. l. mutius. ff. pro ſoc. vbidicit barto. ꝙ.¶ Ratio debet poni omni tempore niſi aliud actum ſit. Item 20niſi ſine calumnia petatur bald. tenet in rubrica. C. pro ſoc. in. ij.col. in. v̓. Item ſi iſta ſocietate. ⁊ bart. in. l. neminem. C. de ſuſc. ⁊archa. ⁊ in. l. ij. in fi. C. de naui. l. x.¶ Rationem reddens qualiter probet expenſas bart. in. l. quiſub conditione de condi. ⁊ de. ⁊ sͣ. v̓. expenſe ī perſonaꝫ. v̓. lxxiiii.⁊ ſe. ⁊. v̓. libe. i. tutoruꝫ. v̓. i.¶ Rationis redditio an petatur officio iudi. vel quo iure in.l. i.§. officio per nico. de nea. de tu. ⁊ ratio. di. in. lect. bart. ponitlongam diſtinctionem.¶ Rationum tutele redditio qualiter fiat. Pau. de ca. conſ.cccix. ꝙ incipit aduerten̄. ꝙ ſi ⁊ sͣ. eo. v̓. ij.¶ Rationis redditio facta per ſocium an poteſt peti poſt longum tempus quo ſteterunt pro diuiſo. Pau. de ca. conſi. xci. incipit non ſequendo. ꝙ non.¶ Rationis liber an probet. ⁊ de eo. sͣ. v̓. liber rationis. v̓ſi. ij.cum tribus ſequen. ⁊. v̓. viii. cum duobus ſequen. ⁊. verſi. xij. in.v̓. editionis effectus ver. i. addo barto. in. l. i.§. officio. ī. i. colum.in. v̓ſi. an auteꝫ in lec. Nico. de neapo. ff. de tu. ⁊ ra. di. quod aūtſunt expenſe magne ⁊ non probat ſecus ſi ſunt modice.¶ Rationis redditionem ſupple. sͣ. verb. adminiſtrator. ⁊ v̓b.curator. ⁊ v̓b. pater. ⁊. v̓. filius. ⁊. v̓. tutor reddit per totum.¶ Rationum redditio cui fiat per tutoreꝫ curatorem. negociorum geſtorem. in Specu. de inſtrumen. edi.§. nunc vero aliquain. x. carta. verſi. ſed an ſimplex. ⁊ sͣ. curator per diſcurſum infratutor reddit. v̓. xij. ⁊ an ⁊ cui per executorem teſtamenti. sͣ. v̓. executor teſtamenti conuenitur. v̓. xx.¶ Rationis reddite de tutela inſtrumentum quomodo fiat.in Specu. de inſtrumen. edi.§. vltimo in. v. col. verſi. porro. ⁊ inti. de obli. ad ratioci. in verſi. i.¶ Rationem reddere obligatus ſi ad ſacros ordines promoueatur quomodo conueniatur ⁊ quomodo articuli contra euꝫformentur ⁊ libellus. Item.¶ Ratiocinijs qui ſint obligati. Item.¶ Rationis reddende inſtrumentum quomodo formetur. in 30Specu. de obli. ad ratioci. in prin. ⁊ ibidem per Ioan. an. in addi. ſuper rubrica.¶ Ratio ſi reddatur quomodo libellus ⁊ poſitiones forment̉in ſpe. de iud̓.§. ij. in. vii. col. v̓. porro.