Eſaie. turo ꝗⁿ ſcit me ob hoc in ꝑegrine lingue eruditōeᵈ ſudaſſe: ne iudei deᵇ falſitate ſcripturaꝝ eccl̓iis eiꝰ diutiꝰ inſultarent.q Explicit prologus. Incipit argumentum. Saias in hierl̓m nobili genere ortus eſt. Ibiqꝫ ꝓphetauit ſub manaſſe rege ſectꝰ in duas ꝑtes occubuit. Sepultuſqꝫ eſt ſub quercū Ro libri.ſ. eſaias a ſpūſancto deſtinatꝰ ad nūciandū ꝟbo ⁊ ſcripto illa q̄ ꝯtinent̉ in hͦ libro. de qͦ pōt accipi qd̓ dicit̉ infra. xli. Spi ritus dn̄i ſuꝑ me: eo ꝙ vnxerit me: ad euāgelizanduꝫ pauꝑibꝰ miſit me. Hec eſt lr̄a ẜm trāſlationē. lxx. ⁊ eadē eſt ſnīa in tranſlatiōe nr̄a q̄ hic hꝫ. Spūs dn̄i ſuꝑ me: eo ꝙ vnxerit me: ad annūciādū maſuetis miſit me. Se cundo mō dicit̉ aliqͥs bonꝰ nun cius ſeu euāgeli ſta rōne boni qd̓ ꝑ ipſū nunciat̉. ⁊ ẜm hͦ ſub noīe euāgeliſte materia huiꝰ libri deſignat̉: in qͦ myſteriū ipſius xp̄i qd̓ nō ſolū ē bonum: ſꝫ etiā opti mū deſcribit̉. qꝛ ſicut dictū ē magis videt̉ euāge liū ꝙͣ proph̓iaꝫ texere. Un̄ pōt dicere illud Luce. i. Euāgelizo vob̓ gaudiū ma gnū qd̓ erit oī ppl̓o. Tertio mō dicit̉ qͥs euāgeliſta ſeu bonus nūcius rōe modi nūciandi. ⁊ hͦ eſt qn̄ nō ſolū nūciat bonū: ſed etiā bono mō: vicꝫ lucide ⁊ ornate. Et ſic ſub noīe euangeliſte tangit̉ forma huiꝰ libri. Sciendū tn̄ ꝙ duplex eſt forma libri.ſ. forma tractādi ⁊ forma tractatꝰ. Forma tractādi eſt modꝰ agē di ſeu loquēdi: qͥ in hͦ libro eſt valde lucidꝰ ⁊ ornatꝰ. De claritate aūt eiꝰ dicit Hierony. in prologo ſuꝑ librum iſtū de eſaia. Ita em̄ vniuerſa xp̄i eccl̓ieqꝫ myſteria ad liquidū proſecutꝰ eſt vt nō putes eū de futuro vaticinari: ſꝫ de p̄teritꝭ hiſtoriā texere. De ornatu ꝟo ipſiꝰ dicit in eodē prologo de eſaia. Sciendum ꝙ in ẜmōe ſuo diſertꝰ ſit: qͥppe vt vir nobilis ⁊ vrbane eloquē tie: nec hn̄s qͥcꝙͣ in eloqͥo ruſticitatꝭ admixtū. vn̄ accidit vt p̄ ceteris florē ẜmonis eiꝰ trāſlatio nō potuerit ꝯſeruare. Sic igit̉ forma tractādi huiꝰ libri qͥ eſt idē qd̓ modus loq̄ndi: deſignat̉ ſub noīe euāgeliſte. eo ꝙ talis modꝰ eſt optimꝰ: vtpote lucidꝰ ⁊ ornatꝰ. propter qd̓ dr̄. jͣ. xl. Exalta vocē tuā qͥ euāgelizas hie ruſalē. Ille em̄ exaltat vocē ſuā: qͥ ornate ⁊ lucide ānūciat ſuaꝫ intentionē. Forma ꝟo tractatꝰ eſt diuiſio libri: de qͣ dicet̉ lr̄am proſequēdo. Cauſa ꝟo finalis huiꝰ libri tangit̉ ſub noīe hieruſalē. Hierl̓m em̄ in ſcriptura aliqn̄ accipit̉ pro eccl̓ia militāte Apocal̓. xxi. Uidi ciuitatē ſanctā hierl̓m deſcēdentē de celo ⁊cͣ Aliqn̄ ꝟo pro eccl̓ia triūphāte. Galat. iiij. Illa q̄ ſurſuꝫ eſt hie ruſalē libera pro. Finis aūt huiꝰ libri duplex eſt. Unꝰ propinquus.ſ. inſtructio ſeu edificatio eccl̓ie militantꝭ ſub noīe hierl̓m deſignate. Propt̓ qd̓ dicit̉. jͣ. lx. Surge illūinare hierl̓ꝫ qꝛ venit lumē tuū.i. prophetia Eſaie illūinās totū ſtatū eccl̓ie. Aliꝰ aūt eſt finis vltimꝰ ⁊ remotꝰ: vicꝫ ꝯſecutio ſuꝑne beatitudinis ī eccleſia triūphante: q̄ ꝑ hierl̓m intelligit̉. propt̓ qd̓ dicit̉. jͣ. xxxiij. cap̄. Oculi tui videbūt hierl̓m ciuitatē opulentā tab̓naculum qd̓ nequaꝙͣ vltra trāſferri poterit. Per prophetiā em̄ Eſaie vi demꝰ nūc ꝑ ſpeculū ⁊ ī enigmate: ſed poſtea in futuro lucide vi debimꝰ ⁊ aꝑte. quod nobis concedat ⁊cͣ. Cap̄. i. Iſio Eſaie. Hic accedenduꝫ eſt ad formā tractatus q̄ eſt diuiſio libri: qͥ diuidit̉ in duas ꝑtes. qꝛ pͦ p̄mitti tur q̄daꝫ breuis p̄fatio. ſcd̓o ſubdit̉ narratio: ibi. Au dite celi. Circa libri huiꝰ expoſitionē intēdo qͣntum potero proſeqͥ ſenſū lr̄aleꝫ vitādo multiplicationē ꝑticularium ⁊ ꝯcordantiaꝝ. qꝛ ꝑ talia magꝭ impedit̉ intellectꝰ hōis ꝙͣ iuue tur. In locis ꝟo qͦꝝ intellectꝰ a iudeis deprauat̉ intēdo diutiꝰ īmorari: ſicut ⁊ feci exponēdo librū pſalmoꝝ. Igit̉ in p̄fatione huiꝰ libri qͣttuor manifeſtant̉. Primuꝫ eſt ordo huiꝰ libri inter alios libros canonicos cū dicit̉ a Uiſio.i. prophetia ꝑ qd̓ pꝫ ꝙ liber iſte in ordine libroꝝ prophetaliū cōputat̉. Sciendū tn̄ ꝙ viſio proprie dicta eſt cognitio prophetica q̄ fit in vigilia prout dictū fuit diffuſiꝰ ī principio libri pſalmoꝝ: vbi dictū fuit de diuerſis gradibꝰ prophetie. Scd̓m eſt ſcriptor miniſterialis huiꝰ libri qui manifeſtat̉ h̓ ex duobus.ſ. ex nomine cū dicit̉. b Eſaie. qͥ inter alios proph̓as fuit notabilis ⁊ famoſus. Se gel: iuxta trāſitū aquaꝝ: qͣs olim ezechias rex iacto obſtruxerat pul uere. Explicit argumentū. Incipit Eſaias ꝓpheta. Ca. i. Iſioª eſaieᵇ filii amosᵉ: quā vidit ſuꝑᵈ iudam ⁊ hieruſalē inᵉ diebus ozie ioathan achaꝫ ⁊ ezechie regū iuda. Auditeᶠ celi ⁊ᵍ auribꝰ ꝑcipe terra: quoniamʰ dominus locutus eſt: filiosˡ enutriui ⁊ exaltauiᵏ cūdo ex genere cū d̓r. c Filij amos. ⁊ vt dicit Rab. ſa. iſte amos ⁊ amaſias rex iuda fuerūt fratres. ⁊ ſic Eſaias fuit de genere regio. vn̄ ⁊ dicit Hierony. in prologo: ꝙ fuit vir nobilis ⁊ vrbane eloquētie: vt sͣ. allegatū eſt. Et ꝑ hͦ ptꝫ ꝙ iſte amos eſt aliꝰ ab illo qͥ inter duodeciꝫ proph̓as ponit̉ tertiꝰ. qꝛ ille fuit paſtor ⁊ ruſticanꝰ: vt habet̉ in princi pio ſue ꝓph̓ie. Hoc ēt ptꝫ ꝑ lr̄as hebraicas qͥ bus ſcribunt̉. qꝛ amos pater Eſaie hꝫ primaꝫ lr̄aꝫ aleph ⁊ vltimā ſade. ⁊ iō robuſtꝰ īterp̄ta tur. Aliꝰ aūt hamos: hꝫ pͥmā lr̄aꝫ aym ⁊ vltimā ſamech. ꝓpter qd̓ auul ſus interp̄tat̉. Tertiuꝫ qd̓ in hac p̄fatiōe māifeſtat̉ eſt ppl̓s cui Eſa ias ꝓph̓auit cū dicitur d Suꝑ iudā ⁊ hierl̓m ita ꝙ ꝑ hierl̓m q̄ erat ci uitas metropolis intelligit̉ rex ⁊ ſacerdos ſūmus alijqꝫ ſacerdotes notabiles: ⁊ ceteri ibidē habitātes. Per iudā ꝟo reliquꝰ ppl̓s de regno iude. qd̓ d̓r regnū duaꝝ tribuū. Quartū aūt eſt huiꝰ ꝓph̓ie tp̄us cū dicit̉. e In diebꝰ oſye ⁊cͣ. Tp̄e em̄ huiꝰ regis cepit ꝓphetizare. lꝫ aūt tp̄e manaſſe filij ezechie ꝓphetauerit: tn̄ de tp̄e eiꝰ non facit mētionē. tū qꝛ ille peſſimꝰ fuit in cultu ydoloꝝ ⁊ in occiſiōe ⁊ ꝑſecutio ne īnocentiū. vt habet̉. iiij. Regꝭ. xxi. tū qꝛ ab eo occiſus fuit: eo ꝙ peccata ipſiꝰ ⁊ ppl̓i arguebat. ⁊ ad colorandū ſuā maliciā fecit eū adduci corā ſe: vt habet̉ in qͦdaꝫ libro hebraico qͥ vocat̉ iethamoth. ⁊ dixit ei: dn̄s dixit Moyſi. Nū videbit me hō ⁊ viuet; Exo. xxxiij. Et tu dixi ſti. Uidi dn̄m ſedentē ſuꝑ ſoliū excelſū. vt habet̉. jͣ. vi. Itꝭ Moyſes di xit Deutro. iiij. Nō eſt alia natio tā grādis q̄ habeat deos appropin quātes ſibi: ſicut dn̄s deꝰ noſter adeſt oībus obſecratiōibꝰ nr̄is. Et tu dixiſti. Inuocate eū dū ꝓpe eſt. jͣ. lv. ꝑ hͦ inſinuās ꝙ parū ſit nobis ꝓpinquꝰ. ⁊ ſic ꝯdemnauit eū ad mortē. ⁊ tūc ꝓph̓a inuocauit dn̄m: qͥ aperuit cedrū in illo loco exn̄teꝫ: ⁊ intra ſe occultauit ꝓph̓am. ſꝫ Ma naſſes hͦ miraculo nō fuit retractꝰ a malicia ſua: ſed vna cū arbore fe cit eū ſecari ſerra f Audite. h̓ ꝯſequēter ponit̉ narratio. Circa qd̓ ſciendū ꝙ intētio huiꝰ ꝓph̓ie eſt narrare xp̄i myſteriuꝫ. vt dictū eſt. s. qd̓ qͥdē myſteriū fuit ad deiectionē ſuꝑboꝝ ⁊ exaltationē humiliū. ſic̄ dicit̉ ī cantico btē ꝟginis Luc̄. i. Depoſuit potētes de ſede: ⁊ exaltauit humiles. Propt̓ qd̓ ſāctus ſymeo Luc̄. ij. dixit. Ecce poſitꝰ eſt h̓ ī ruinā ⁊ reſurrectionē multoꝝ in iſrl̓. Et iō Eſaias denūciādo ⁊ ſcribē do xp̄i myſteriū ſimul denūciat ⁊ ſcribit deiectōꝫ peccatoꝝ ſuꝑbiētiū ⁊ ſe extollētiū ⁊ erectiōꝫ hūiliū ⁊ iuſtoꝝ. Et ẜm hͦ ꝓceſſꝰ hꝰ libri in du as ꝑtes diuidit̉. Ꝙꝛ pͦ cū xp̄i myſterio d̓ſcribit̉ peccatoꝝ deiectio. ſcd̓o iuſtoꝝ erectio. Scd̓a incipit. xl. Conſolamini ⁊cͣ. Prima in duas. qꝛ pͦ cū ꝑtinētibꝰ ad xp̄i myſteriū deſcribit̉ punitio peccatoꝝ ꝙͣtū ad diuer ſos ppl̓os ſpēaliter. ſcd̓o ꝙͣtum ad oēs generaliter. xxiij. c. Prima in duas. qꝛ pͦ ponit̉ punitio ꝙͣtuꝫ ad iudeos. ſcd̓o ꝙͣtuꝫ ad ppl̓os extraneos. c. r. ibi. Ue aſſur ꝟga. ⁊cͣ. Prima adhuc in duas. qꝛ pͦ cū myſterio xp̄i deſcribit̉ punitio regni iude: ſiue duaꝝ tribuū. Scd̓o eiꝰ liberatio a ꝑſecutiōe duoꝝ regū vt poſt vinū mortificatiuū apponat̉ oleū lenitiuū. Scd̓a pars incipit. vij. c. Et factū eſt. Prima in duas. qͥa pri mo ponit̉ ꝓph̓ie denūciatio. ſcd̓o eiuſdē ꝯfirmatio. vi. ca. Prima ad huc in duas. qꝛ pͦ deſcribit̉ regni iude punitio. ſcd̓o ꝑ aduentū xp̄i ec cleſie ꝓmotio. ca. ſequenti. Sciendū tn̄ ꝙ hec diuiſio nō eſt ita p̄ciſa: qͥn mebra diuiſiōis coincidāt frequēter: ita qd̓ in vna ꝑte dicit̉: poni tur etiā in alia. lꝫ alijs ꝟbis ⁊ alio mō. ⁊ idē eſt dicendū de alijs ſubdiuiſiōibus: q̄ fient ꝓ magna parte. Pn̄s aūt. c. in duas ꝑtes diuidit̉ qꝛ pͦ oſtendit̉ ppl̓s puniendus ꝓ peccatis in deū. ſcd̓o ꝓ peccatꝭ in ꝓ ximū: ibi. Quomō facta eſt. Prima in tres: qꝛ pͦ oſtenditur ppl̓i culpa Scd̓o ſubdit̉ pena: ibi. Terra veſtra. Tertio ꝯſulit̉ medela. ibi: Audi te ꝟbum. Circa primū declarat̉ primo peccati grauitas. ſecūdo incorrigibilitas: ibi. Super qͦ. Circa primū dicit. f Audite celi. i. ange li qͥ ſunt ciues celeſtes. g Et auribꝰ ⁊cͣ. i. homines habitātes in ea. vtrāqꝫ em̄ naturā.ſ. angelicā ⁊ humanā voluit habere in teſtem. h Quoniā dn̄s ⁊cͣ. cuius verbū attente eſt audiendū. Quid aūt dixit ſubdit̉. i Filios enutriui.ſ. ppl̓m iſrl̓: paſcēdo māna in deſerto ⁊ terrā lacte ⁊ melle fluentē ei ꝯferendo. k Et exaltaui. regnum A ij
