Transkription / 1 [173

Exodi. Incipit liber helleſmoth quē nos exodi dicimus. Capitulum.i. Ecª ſunt nomi na filiorū iſrl̓: ꝗ h ingreſſi ſunt in egyptū cum ia cob. Singuliᵖ cum domibꝰ ſuis introierūt Ru ben: ſymeon: leui: iudas: iſachar zabulon: ⁊ beniamin: dari: et neptalim: gad ⁊ aſer. Erātᵗ igitur oēs aīe eoꝝ qui egreſſi ſunt de femore iacob. lxxv. Ioſephº autē in egypto erat. Quo mortuo et vniuerſis fratribꝰ eiꝰ omniqꝫ cognatione ſua filijᵍ iſrael creuerūt ⁊ᶠ quaſi germinātes multiplicati ſūt acº roborati nimis impleue rūt terrā. Surrexitʰ interea rex nouꝰ ſuper egyptū: quiʳ ignorabat ioſeph. Et ait ad populū ſuPoſtilla ſuper exodum incipit. Capitulū.i. Ecūdum ꝙ dicit Iſido. v. libro Ethymo. Lex ē s nullo priuato cōmodo: ſed ꝓ cōi vtilitate oīuꝫ cōſcripta. Ex quo patet ꝙ illud qd̓ imponit̉ aliquibus perſonis ſingularibus nō habet ꝓprie rōneꝫ legis: ſꝫ illud qd̓ imponit̉ cōitati ⁊ pro bono cōi. ex qͦ patet ꝙ datio legiſ p̄ſuppōit adu natione plebis: ⁊ iō poſtqͣꝫ moyſeſ deſcripſit in gen̄. electionē fidel̓ po puli: fideleſ ab in fidelibus ſeparādo: vt patuit in ꝓ ceſſu illiꝰ libri. hic ꝯn̄r deſcribit dationē legis diuine iſti populo ſub fi de vnius dei adu nato: ⁊ qꝛ ex illo populo chriſtus erat naſciturꝰ ẜm carnē qui ē ſanct ſāctoꝝ: vt d̓r dan̄. ix. iō ille ppl̓s debuit ſpāli ſanctita te pollere: ⁊ iō da ta ē ei lexdiuīa ad chriſtū diſpoſitiua ẜꝫ ꝙ dicit̉ psͣ. cxlvij. Nō fecit ta liter oī natiōi: ⁊ iu dicia ſua nō manifeſtauit eiſ. ⁊ ad Ro. iij. c. Quid er go āplius iudeo: aūt quid vtilitas circūciſionis. Multum per omnē modum. pͥmū quidē: qꝛ credita ſunt eis eloquia dei. Data eſt autē lex dupliciter pͥmo in quodā generali qͣꝫtum ad p̄cepta ordinātia ad deū ⁊ ad ꝓ ximū: ⁊ ſic data ē in hoc libro. ſcd̓o magis explicādo in ſpāli: ⁊ ſic data ē in alijs duobꝰ libris ſequētibꝰ. In hoc ergo libro ſic ꝓcedi tur: ꝙ pͥmo deſcribit̉ fidelis ppl̓i liberatio de ſeruitute egypti: ſecūdo legis datio in mōte ſynai. xix. ca. Circa pͥmū cōſiderandū: ꝙ qꝛ ſicut dictū ē in p̄ma ꝑte huiꝰ libri determinat̉ de exitu populi de egypto: iō iſte liber noīat̉ grece exodꝰ qd̓ ē exitꝰ latine: ſicut ⁊ liber precedēs d̓r geneſis grece: qd̓ ē generatio latine. qꝛ in pͥncipio tractat̉ de generatiōe creature: accipiēdo large generationē ꝓ creatio ne ⁊ formatiōe: vn̄ ibidē ſcd̓o. c. quaſi ꝓ recapitulatiōe dr̄. Iſte ſūt generatiōes celi ⁊ terre qn̄ create ſunt ⁊c̄. Hic liber hebraice vocat̉ helleſmoth.i. hec noīa: qꝛ qͥnqꝫ libri Moyſi nominātur apud hebreos ꝑ vocabula q̄ ſunt in pͥncipio libroꝝ. liber aūt iſte ſic īcipit. a Hec ſunt noīa filioꝝ iſrael ⁊c̄. In prima igit̉ ꝑte vbi agit̉ d̓ exi tu filioꝝ iſrl̓ de egypto. Moyſes pͥmo cōtinuat dicta in p̄cedēti li bro dicendis in iſto. ſcd̓o exequit̉ ꝓpoſitū: ibi. Surrexit interea. Circa primū ſciendū ꝙ Gen̄. xlvi. ca. vbi agit̉ de deſcēſu iacob in egyptū. noīa eoꝝ qui cū eo deſcēderūt ibi ſunt exp̄ſſa in par ticulari: ſed hic ꝑ modū cuiuſdā recapitulatiōis ꝓpter cōtinuationē p̄dictā exprimūtur tm̄ in particulari noīa iacob ⁊ filioꝝ eiꝰ ⁊ ali oꝝ tm̄ in generali: cū d̓r. b Singuli cū domībꝰ ſuis.i. cū famili is ſuis introierūt. c Erant igit̉ ⁊c̄. In hebreo habet̉ ſeptuagīta. Qualiter aūt iſte numerꝰ variat̉ in pluribꝰ ſcripture locis ⁊ con cordātia apparētis diſſonātie dicta ē ſuꝑ ca. xlvi. Gen̄. d Ioſeph aūt ⁊c̄. iſtud d̓r qꝛ qͣꝫdiu vixit bn̄ fuit filijs iſrael in egypto ⁊ poſt mortē eiꝰ ꝙͣdiu fuit memoria de beneficijs eiꝰ. e Filij iſrl̓ creuerūt. dicūt hebrei ꝙ mulieres hebree in quolibet partu pariebāt plures pueros: ⁊ aliqn̄ vſqꝫ ad quatuor: aliqn̄ vſqꝫ ad ſex: iō d̓r. f Et quaſi germinātes ⁊c̄. ſicut ꝑ germīationē vniꝰ grani na ſcūtur ſimul multa grana. g Ac roborati ⁊c̄. hoc d̓r hic ad con tinuādū reſpectu ſequētiū: qꝛ talis multiplicatio fuit occaſio afflium. Ecceᵏ populus filioꝝ iſrael multus: ⁊ʳ fortior nobis ē. Ueni teᵐ ſapiēter opprimamꝰ eū: neᶠ forte multiplicet̉: ⁊ ſi īgruerit cō tra nos bellū: addat̉ inimicis no ſtris: expugnatiſqꝫᵈ nobis: egrediat̉ de terra. Prepoſuitᵖ itaqꝫ eis magiſtros operuꝫ utq affligerent eos oneribꝰ. Edificauerūt qꝫʳ vrbes tabernaculoꝝ pharao ni: phiton ⁊ rameſſes. Quanto qꝫˢ opprimebant eos tātomagiſ ml̓tiplicabāt̉ ⁊ creſcebāt. Oderantqꝫᵗ filios iſrael egyptij: ⁊ⁿ af fligebant illudentes ⁊ inuidētes eis: atqꝫᶻ ad amaritudinē perdu cebant vitā eoꝝ: operibus duris luti ⁊ lateris: om̄iqꝫ famulatu qͥ in terre operibus premebantur. Dixitʸ autē rex egypti obſtetrici bus hebreoꝝ: quarūᶻ vna vocabat̉ ſephora: altera phua: precigēdi populū: vt poſtea dicit̉. h Surrexit. Hic Moyſes exequit̉ pro poſitū de populi liberatione: ⁊ pͥmo deſcribit̉ afflictio iſrael. ſcd̓o ꝓuiſio ducis liberātis. ca. ij. tercio afflictio regis. c. v. ⁊ quarto eductio plebis. ca. xij. circa mediū ca. Vocatiſqꝫ Moyſes ⁊ Aar on. Adhuc p̄mittit̉ afflicti onis cā. ſcd̓o afflictio ipſa ibi. p̄poſuit itaqꝫ. cā aūt vna afflictiōis populi iſrael fuit mutatio regni: qd̓ fuit trāſlatū ad aliam domū vt dicit ioſephꝰ: ⁊ hoc notat̉ cuꝫ d̓r. Surrexit interea rex nouuſ ſuper egyptū: ⁊ in talibꝰ mutationibꝰ frequēter cōtingit ꝙ illi qui pͥus erant dilecti in regno fiunt odioſi. Qui ignorabāt opera ioſeph ꝓpter dictā muta tionē vel tēporis longitu dinē. Cauſa alia afflctio nis ppl̓i fuit inuidia egy ptioꝝ ꝯtra filios iſrael eo ꝙ egyptij luxurioſi erāt ⁊ inordinate viuentes: ⁊ ex hoc fiebāt debiliores in corporibus ⁊ minꝰ apti ad ꝓductōeꝫ ꝓlis: ⁊ pau periores ī tꝑalibꝰ: filij au tē iſrl̓ cōtrario mō viuēteſ erant fortiores in corpori bus: ⁊ plus in ꝓle multiplicabatur ⁊ in diuitijs: qd̓ notat̉ cū d̓r. Ecce populus filiorū k iſrael multus eſt.ſ. in numero. Et fortior nobis eſt. in robore ⁊ diuitijs. Iſte ē modus inuidi: ꝙ bonuꝫ alioꝝ ſibi maius videat̉ qͣꝫ ſit: licet em̄ filij iſrl̓ fortiores ⁊ ditiores eſſent vulgaribus egyptijs facta cōparatiōe numeri ad numeꝝ: tamen rex: nobiles ⁊ potentes fortiores erant in diuitijs ⁊ poten tia: ⁊ vulgares hoīes multoplures qͣꝫ filij iſrael. m Uenite ſapienter ⁊c̄. iſte ē modus ſuperbi. ꝙ aſtutiā ſerpentinā ſuā putet ſapiētiā: cū tn̄ ſapientia nō poſſit eſſe niſi reſpectu finis boni: ⁊ per mediū cōueniens. n Ne forte multiplicet̉. ad hoc em̄ intendebāt eos affligere laboribꝰ vt minus poſſent vacare amplexibus ⁊ generatiōi. o Expugnatiſqꝫ nobis ⁊cͣ. in damnū noſtrū: qꝛ filij iſrael magnū cenſum reddebant regi annuatim: ⁊ faciebāt multa opera egyptijs: erant em̄ ſubtiliores eis in artificialibꝰ. p Prepoſuit. Hic deſcribit̉ ipſa afflictio populi. ⁊ pͥmo ī oc culto. ſcd̓o in aperto: ibi. Precepit aūt. Circa primū dicit. p Prepoſu it eis magiſtros operū. ⁊ iſti erat egyptij odientes eos. q Vt afflige rent eos oneribus.i. corporalibus laboribus: que licet eſſent ad vtilitateꝫ regis: tn̄ principaliter intēdebāt debilitatē filioꝝ iſrael: vt minus poſſent generare ⁊ ꝓlem debiliorē facerent. r Edificauerūtqꝫ vrbes ⁊c̄. In hebreo hr̄. Theſauroꝝ. qꝛ facte ſunt ita fortes: ac ſi deberet ibi reponi the ſauri: ⁊ ibi poſuit rex egypti milites: ne aliquis filioꝝ iſrael poſſet egredi regnū abſqꝫ regis licentia: nec aliquis exteroꝝ ingredi: erāt em̄ hmōi fortalicia in extremitatibus regni. s Quātoqꝫ opprimebant. qꝛ nō ē cō ſiliū cōtra deū. t Oderantqꝫ filios iſrael egyptij. iſtud odiū oriebat̉ ex inuidia predicta. v Et affligebāt illudētes eis. verbis duris ⁊ pū gitiuis. I Atqꝫ ad amaritudinē ⁊c̄. tū ꝓpter grauitatē operū: tū ꝓpt̓ eoꝝ vilitatē. Dicit em̄ Ioſephus: ꝙ cōpellebāt̉ exportare feces ⁊ īmundicias de vicis extra ciuitatē. Dixit aūt rex ⁊cͣ. videns em̄ rex egypti ꝙ ꝓpter grauitatē opeꝝ: nō impediebātur: ſed magis multiplicabant̉ deo hoc faciēte: hebreoꝝ multiplicationē voluit impedire per obſtetrices eis precipiēdo vt maſculos interficerēt in pariēdo ⁊ fingerēt eē aborſuꝫ. z Quaꝝ vna ⁊c̄. Dicūt hebrei ꝙ pͥma iſtaꝝ fuit iochabeth filia Leui ⁊ ſcd̓a maria ſoror Moyſi. ⁊ fuerūt binomīe vt dicunt: ⁊ ẜm hoc exponūt qd̓ ſequit̉ infra. Et qꝛ timuerūt obſtetrices deū: edificauit illis domū. ſcꝫ domū ſacerdotalē ⁊ regiam: qꝛ predicta iochabeth fuit mater Aaron: vt dicūt: cui ⁊ poſteris eis dictū ē ſacerdotiū: ⁊ maria ꝯiūcta ē caleph in ma trimonio: que altero noīe dicta eſt ephrata: ⁊ ab ea denomīata eſt ciuitas iiij