Seite
Liber De abijciendo cultu deorum cohorta tio ad romanos. Incidi liber ſecūdus. Ca. I. Irationi ꝑſpicue veritatatis in firmus hūane ꝯſuetudinis ſen­ſus nō auderet obſiſtere: ſed do ctrine ſalubri languorē ſuū tāqͣꝫ medicine ſubderet: donec dīno adiutorio fide pietatis impetrāte ſanaret̉: nō multo ẜmone opus eſſet ad ꝯuincendū quēli bet vane opinatiōis errorem: his qͥ recte ſen­tiunt: ⁊ ſenſa verbis ſufficientibus explicant. Nunc ꝟo qm̄ ille eſt maior ⁊ tetrior inſipien­tiū morbus aīoꝝ: qͦ irrationabiles motꝰ ſuos etiā poſt rōnem plene redditā: quanta hoī ab hoīe debet̉: ſiue nimia cecitate qua nec aper­ta cernūt̉ ſiue obſtinatiſſima ꝑuicacia qͣ ⁊ ea q̄ cernūt̉ nō ferunt̉: tanqͣꝫ ipſam rōnem verita­tēqꝫ defendūt: ſit neceſſitas copioſius dicēdi plerūqꝫ res claras: velut eas nō ſpectantibꝰ intuendas: ſꝫ quodāmodo tangendasᵇ palpā tibus ⁊ cōniuētibus offeramus: Et tn̄ qͥs diſ­ceptandi finis erit ⁊ loquēdi modus: ſi rn̄den dum eſſe rn̄dentibus ſemꝑ exiſtimemus? Nā qͥ vel nō poſſunt intelligere qd̓ dicit̉: vel tam duri ſunt aduerſitate mentis: vt etiam ſi intel lexerint nō obediant: rn̄dent vt ſcriptū eſt. et loquūt̉ iniqͥtatē atqꝫ infatigabiliter vani ſunt Quoꝝ dicta ꝯtraria ſi totiens velimus refel­lere: quotiens obnixa fronte ſtatuerint: nō cu rare qͥd dicant: dū quocūqꝫ modo noſtris diſ­putationibus ꝯtradicant: qͣꝫ ſit infinitū ⁊ erū­noſum ⁊ infructuoſum vides. Ꝙobrem nec teip̄m mi fili marcelline: nec alios quibus hic labor noſter in chriſti charitate vtiliter ac libe raliter ſeruit: tales meoꝝ ſcriptoꝝ velim iudi ces: qͥ rn̄ſionē ſemꝑ deſiderent: cū his q̄ legūt̉ audierint aliquid ꝯtradici: ne fiant ſil̓es earū mulierculaꝝ quas cōmemorat apl̓us: ſemper diſcētes ⁊ ad veritatis ſcīam nūqͣꝫ ꝑueniētes. Capitulum. II. Uꝑiore itaqꝫ libro cū de ciuitate dei dicere inſtituiſſem: vnd̓ hͦ vniuerſum opus illo adiuuante in manus ſūptū eſt: occurtit mihi rn̄dendū eſſe primitus eis qͥ hec bella qͥbus mūdus iſte ꝯterit̉: maxīeqꝫ ro mane vrbis recentē a barbaris vaſtationē xp̄i ane religioni tribuūt: qͣ ꝓhibent̉ nefandis ſa­crificijs ſeruire demonibus: cū potius hoc de­berent tribuere chriſto: ꝙ ꝓpter eius nomen ꝯtra inſtitutū morēqꝫ belloꝝ eis qͦ cōfugerent religioſa ⁊ ampliſſima loca barbari libere pre Incipit xxix liber. ſcd̓s. Ca. I Ira tioni ꝑſpu l cue. Hic in cipit lib̓ ſe­cūdus in qͦ beatꝰ augꝰ ꝓbat ꝙ ml̓ titudo deo rū falſoruꝫ nō curauit d̓ malis cul pe romano rum. vt ſcꝫ ea ꝓhiberet īmo vt po. tius ꝓcura ret ea fieri. Et hꝫ iſte li ber. xxix. ca pitula. In quoꝝ pͥmo determinat ſibi moduꝫ ꝓcedendi. quē intēdit in ſequēti­bus obſer­uare ī decla ratōe veri­tatis. ⁊ ter­minū que n̄ vult excede re in expu­gnatōe fal­ſitatis. b Palpā tibꝰ ⁊ cōni­uē ⁊cͣ. Cōni uere em̄ eſt oculos vel palpebras claude vult gͦ augꝰ dice re ꝙ ea q̄ di cet prebebit palpanda. vt ſi qͥ ocu los ēt clau dāt ne ipſa videant ſal tem ea pal­pabunt. Ca. II Uꝑio re itaqꝫ lib̓. ⁊c̄. In hoc capitulo re coligit ea q̄ tractata ſūt in primo li­buerunt: atqꝫ in multis famulatū debitū chri ſto: nō ſolum verum: ſed etiam timore confi­ctum: ſic honorauerūt: vt quod in eos belli iu re fieri licuiſſet: illicitum ſibi eſſe iudicarent. Inde incidit queſtio cur dīna beneficia etiā ad impios ingratoſqꝫ ꝑueuerint: ⁊ cur illa iti­dem dura que hoſtiliter facta ſunt: pios cū im pijs ꝑit̓ afflixerit? Quā q̄ſtionē ꝑ multa diffu ſam: in huius eui quotidianis vel dei muneri bus vel hoīm cladibus: que qm̄ vtraqꝫ bn̄ vel male viuentibus ꝑmixte atqꝫ indiſcrete ſepe accidūt: ſolet multos mouere: vt pro ſuſcepti operis neceſſitate diſſoluerem aliquantū im­moratus ſum: maxime ad ꝯſolandas ſanctas feminas ⁊ pie caſtas: in quibus ab hoſte aliqͥd perpetratū eſt quod intiulit verecūdie dolo rem: ⁊ ſi nō abſtulit pudici cie firmitatē: ne pe­niteat eas vite quas nō eſt vnde poſſit peni­tere nequitie.ᶜ Deinde paluca dixi in eos qui chriſtianos aduerſis illis reibus affectus: ⁊ p̄­cipue pudorem humiliataꝝ ſeminaꝝ qͣꝫuis ca ſtarū atqꝫ ſanctarū: ꝓteruitat. ⁊ impudentiſſi­ma exagitant: cum ſint nequiſſimi ⁊ irreuerē­tiſſimi: longe ab eiſipſis ronanis degeneres: quoꝝ p̄clara multa laudant̉ ⁊ litteraꝝ memo ria celebrant̉: īmo illoꝝ glorie vehemēter ad uerſi. Romā quippe cura ſtructam verterū au­ctāqꝫ laboribus: fediorem ſtanteꝫ fecierant q̄ ruentem: quando quidem in ruina eiius lapi des ⁊ ligna: in iſtoꝝ autē vita omnia non mu­roꝝ ſed moꝝ munimenta atqꝫ ornamenta ce ciderunt. cū funeſtioribus eorum corda cupi­ditatibus qͣꝫ ignibus tecta illius vrbis: arderēt Quibus dictis primū terminaui librium.ᵈ D. inceps itaqꝫ dicere inſtitui quantam ala ciui­tas illa perpeſſa ſit ab origine ſua: ſiue: apud ſe ipſam: ſiue in ꝓuincijs iam ſibi ſubiectis: que omnia chriſtiane religioni tribuerent: ſi iam tunc euangelica doctrina aduerſus falſos et fallaces eoꝝ deos teſtificatione liberrima per ſonaret. Ca. III. Emento aūt me iſta cōmemoranteꝫ adhuc contra imperitos agere: ex qͦ­rum imperitia illud quoqꝫ exortū eſt vulgare ꝓuerbium: pluuia defecit cauſa chri ani noīs. Sunt nāqꝫ qui eorum ſtudijs libera libus inſtituti amant hiſtoriam: qui facillime iſta nouerūt. Sꝫ vt nobis ineruditoꝝ turbas infeſtiſſimas redderent ſe noſſe diſſimulāt: at qꝫ hoc apud vulgus affirmare nitunt̉ clades quibus per certa interualla locoꝝ ⁊ temporū genus humanum oportet affligi: cauſa acci dere noīs chriſtiani: qd̓ contra deos ſuos in­genti fama ⁊ p̄clariſſima celebritate ꝑcuncta bro. ⁊ decla rat intenti­onem ſuaꝫ quo ad di­cenda. Re colligit au­tem primo ea q dicta ſunt a prin cipio primi libri vſqꝫ ad octauuꝫ ca pituluꝫ ex­cluſiue. deī de ibi. b Indeī cidit ⁊c̄ Re colligit bre uiter q̄ tra­ctata ſunt ab octauo capitulo vſ qꝫ ad. xvj. Et poſtea ibi c Deinde pauca ⁊c̄. Recolligit que tracta­ta ſūt a. xvj. capitulo fe re vſqꝫ ad finem libri d Dein­ceps itaqꝫ dicere ⁊cͣ. hͦ facit in pro ximo capi­tulo ſequē­ti in genera li. Sed in tertio libro diffuſe et magis ī ſpe ciali. Ca. III. m Emē to āt me iſta ⁊c̄. In hoc ca­pitulo con­uincit mali ciam aliqͦ­rum qͥ chri­ſtianis in­ſultabāt ꝓ­pter mala q̄ roma a go­this paſſa eſt. ⁊ inſul­tando fece­runt ſibi ꝓ­uerbium cū