![]()
V a Uoniā ꝯſtat oīm reꝝ optā daꝝ plenitudinē eſſe felicitateꝫ q̄ nō ē dea ſꝫ donū dei: ⁊ ideo nullū deū colendū eſſe ab hoībus niſi qͥ pōt eos facere felices. bb Un̄ ſi illa dea eſſet ſola colē da merito diceret̉: Iā ꝯſeq̄n ter videamus qͣ cā deus qui pōt ⁊ illa bōa dare q̄ hr̄e pn̄t etiā nō boni: ac ꝑ hͦ etiā nō fe c lices:ᶜ romanū imperiū tam magnū tanqͣꝫ diuturnū eſſe voluerit. Quia em̄ hͦ deorū falſoꝝ illa quā colebant mul titudo nō fecit: ⁊ multa iā di ximus ⁊ vbi viſū fuerit opor d̓ tunū eſſe dicemusᵈ Cauſa gͦ magnitudīs īperij romani: nec fortuita eſt: nec fatalis ẜm eoꝝ ſnīam ſiue opinionē qͥ ea dicūt eſſe fortuita: q̄ vel nullas cās hn̄t: vel nō ex aliqͦ rōnabili ordīe veniētes: ⁊ ea fatalia q̄ p̄ter dei ⁊ hoīm volūtatē cuiuſdā ordinis neceſ ſitate ꝯtingūt. Prorſus diui na ꝓuidētia regna ꝯſtituūt̉. hūana. Que ſi ꝓpterea qͥſqͣꝫ fato tribuit: qꝛ ipſam dei voluntatē vel ptātem fati noīe appellat: ſnīaꝫ teneat linguā e corrigat. Cur em̄ nō hoc pͥmū dicat qd̓ poſtea dicturuſ eſt: cuꝫ ab illo qͥſqͣꝫ queſierit qͥd dixerit fatū? Nā id hoīes qn̄ audiūt vſitata loquendi ꝯſuetudine nō intelligūt niſi vim poſitionis ſiderū: qua lis eſt qn̄ quis naſcit̉ ſiue ꝯcipit̉: quod aliqui alienāt a dei voluntate: aliqui ex illa etiā hec pendere ꝯfirmant. Sed illi qͥ ſine dei volūtate decernere opinant̉ ſidera: qͥd aga mus: vel quid bonoꝝ habea Uoniā conſtat omniū reꝝ Capl̓m. I. ⁊c̄. Hic incipit liber qͥntus in quo beatꝰ augꝰ oſtendit que fuerit cā ⁊ rō quare de us romanoꝝ imperiū auxerit ⁊ auctū cō ſeruauerit. Et habet liber iſte. xxvij. ca. In quorum primo duo facit. qꝛ pͥmo oſtendit intentionē ſuā in hͦ lib̓. ſcd̓o ibi. Cā ergo magnitudinis. incipit ſuaꝫ intentionē ꝓſeqͥ. b Unde ſi illa dea ⁊cͣ. hoc dicit qꝛ vt dictum fuit ſuꝑius libro qͣrto. romani poſu erūt felicitatem deā qͥndam. c Romanū im periū ⁊cͣ. de cuiꝰ magnitudine cer tum eſt ꝙ tota eu ropa ⁊ africa. ⁊ tota fere aſia ꝓ aliqͦ tꝑe fuerunt ei ſubiecte. pꝫ au tem exp̄ſſius eiꝰ magnitudo ex ꝓuincijs ei ſb̓iectis de quibꝰ eſt liber feſti dictatorꝭ ro manoꝝ. in qͦ etiā ptꝫ ꝙ nūqͣꝫ habu it dn̄ium ſimpl̓r totius orbis. de diuturnitate ꝟo eius vſqꝫ ad tp̄s auguſtini dictuꝫ fuit lib̓. iiij. ca. vj. d Cauſa gͦ ma gnitudīs ⁊cͣ. Hic incipit ꝓſeqͥ ſuū intentū in hͦ lib̓. ⁊ incipit tracta re de fato vt on̄dat ꝙ augmentū romani imꝑij nō ſit fato aſcribendū. ſed diuine ꝓ uidentie. ⁊ primo oſtendit qͥd ſigni ficat̉ noīe fati. et quō a fortuna di ſtinguit̉. ſcd̓o ibi illi gͦ qͥ poſitionē ſtellaꝝ ⁊c̄. deſtru it fatu in ea ſigni ficatiōe acceptuꝫ q̄ mathematici d̓ fato loquūt̉. mus malorūue patiamur ab auribus oīm repellēdi ſunt. Non ſolum eoꝝ qͥ veram re ligionem tenent: ſed qͥ deoꝝ qualiūcūqꝫ licet falſorū: volunt eſſe cultores. Hec enim opinio quid agit alid̓: niſi vt nullus om̄ino colat̉ aut rogetur deus. Cōtra quos mo do nobis diſputatio non eſt inſtituta: ſed ꝯtra eos qui ꝓ defenſione eorū quos deos putant: chriſtiane religioni aduerſant̉. Illi ꝟo qui poſitiōi ſtellaꝝ qͦdāmodo decernentium qualis quiſqꝫ ſit: ⁊ qͥd ꝓueniat boni: qͥdue mali accidat: ex dei voluntate ſuſpendūt: ſi eaſdeꝫ ſtellas pu tant habere hanc poteſtatē traditā ſibi a ſūma illius poteſtate: vt volentes iſta decernant: magnā celo faciūt iniuriam: in cuius velut clariſſimo ſenatu: ac ſplendidiſ ſima curia opinant̉ ſcelera faciēda decerni: qualia ſi aliqua terrena ciuitas decreuiſſet: genere hūano decernēte fuerat euertēda. Quale deinde iudiciū de hoīm fa ctis deo relinquit̉: quibꝰ celeſtis neceſſitas adhibet̉: cū dn̄s ille ſit ⁊ ſideꝝ ⁊ hominū Aut ſi nō dicūt ſtellas accepta qͥdē ptāte a ſūmo deo ar bitrio ſuo iſta decernere: ſꝫ in talibus neceſſitatibus ingerendis illius oīno iuſſa com plere ita ne de ipſo ſentiēdū eſt: qd̓ indigniſſimū viſuꝫ eſt de ſtellaꝝ voluntate ſentire Ꝙ ſi dicūt̉ ſtelle ſignificare potius iſta qͣꝫ facere vt quaſi locutio q̄dā ſit illa poſitio p̄dicens futura nō agens: nō em̄ mediocrit̓ doctoꝝ hoīm fuit iſta ſententia: nō qͥdē ita e Cur em̄ nō hͦ pͥmū ⁊cͣ. vult dicere beatus augꝰ ꝙ ſi qͥs vult om̄ia fato attribuere. qꝛ ꝑ fatum intelligit dei voluntatē aūt ptātem. ſicut dicit ſeneca. vt allegat b. augꝰ infra ca. viij. ip̄e debet in pͥncipio dicere illud qd̓ poſtea eſſet dicturus ſi interrogaret̉.ſ. qͥd intelligit ꝑ fatum. ⁊ cām aſſi gnat qͣre dꝫ hͦ in pͥncipio dicere. qꝛ ꝑ nomen fatū aliter ſonat apd̓ cōem vſum loqn tiū. dicūt em̄ mathematici ꝙ fatū eſt vis poſitiōis ſideꝝ in natiuita te vel ꝯceptione alicuius. Sciendū eſt ꝙ alio mō accipit̉ hͦ nomen fatū. Nā boetiꝰ lib̓. iiij. de ꝯſolati on ph̓ie. dicit ꝙ mens diuina in ſue ſimplicitatis arce cōpoſita ml̓ tiplicē rebꝰ geren dis modū ſtatuit Qui modus cuꝫ in ipſa diuine in telligentie puritate ꝯſpicit̉ ꝓuidentia noīat̉. Cū ꝟo ad ea q̄ mouet atqꝫ diſponit refert̉. fatū veteribꝰ appellat̉. naꝫ ꝓuidentia eſt illa ip̄a diuina rō in ſūmo oīm princi pe ꝯſtituta qͥ cūcta diſponit. fatū vero inherens mobilibꝰ rebꝰ diſ poſitio ꝑ quā ꝓuidētia ſuis qͦqꝫ ꝯnectit ordinibꝰ ꝓuidentia nanqꝫ cūcta ꝑiter qͣꝫuis diuerſa queqꝫ in finita cōplectit̉. fatū ꝟo ſingula dirigit ī motu lo cis formis ac tꝑi bus diſtributa. vt hec tꝑalis explicatio in diuīe mentis adunata ꝓſpectu ꝓuidentia ſit. Eadeꝫ ꝟo adunatio digeſta atqꝫ explicata tēporibꝰ factū vom 