De teſta. ⁊ qui teſt..l. i. de diuer. ⁊ tēpo. p̄ſcrip. ⁊. l. aurelius.§. ſticho. de liber. leg. que īdefinita equipolet vli: ut. l. ſi pluribꝰ. jͣ. d̓leg.i. ſed ſi indiſtīcte ꝑ. l. uni. q. reſpōderet̉ uidet̉ vl̓r eēreſpōſuꝫ: niſi aliꝗd dimitteret̉ a. l. ergo ⁊cͣ. ꝓ hac opi.facit. l. apud celſū.§. apud iul. in fi. jͣ. de doli excep. ꝑAn. de pi. qd̓ no.Queſitum.Iſte eſt ſingularis.§. ⁊ oēs imꝑiti allegant ip̄m in fi. ¶ Op.ꝙ ꝯtractus nō ſit iure. ⁊ glo. nō ſoluit. ¶ Op. ꝗa ſoluere eſt dare. ⁊ dare eſt iuris: ut. l. ubi aūt in fi. jͣ. de v̓bo.obli. ergo ⁊cͣ. So. eſt iuris ſoluere. ⁊ ſic ſolue ut dixi tibi ſuper rubrica. jͣ. de ſolū. ⁊. l. ſi ſtipulatus.§. pe. jͣ. d̓ ꝟ.ob. Ulterius dicitur hic alienare. quid iuris. glo. dicitideꝫ cū de ambobꝰ interrogauit: ⁊ d̓ vno rn̄dit: de aliovidet̉ idē reſpondere. In cōtrariū facit. l. ⁊ ſi ſine.§. ꝙpōpo. sͣ. d̓ mino. vbi de uno rn̄dēdo affirmatiue ī aliouidet̉ negare. ⁊ clariꝰ in. c. nōne. exͣ de preſump. breuiter ꝙͣtuꝫ eſt in ꝓpoſito puto glo. uerū dicere: ut apparet ex fine iſtius.§. uel iſte.§. inducitur in ar. feciſti duos ꝓcuratores in iudicio ad reſpondēduꝫ poſitiōibꝰ:⁊ unus dixit credo. ⁊ alter dixit nō credo. q̄ritur quidiuris. dicit Dy. ꝙ hͨ eſt ar. ꝙ debet ſtari negāti. ⁊ mihividet̉ ꝙ Inno. teneat idē: ꝗa hētur ꝓ nō rn̄ſo: ⁊ ſic ꝓcedit̉ tanꝙͣ cōtra cōtumacē. ⁊ iſta reſponſio obſeruat̉que nō ualet: ut. l. de etate.§. qui tacuit. sͣ. de īter. acti.⁊ de hoc dicit Inno. extra de procur. c. in noſtra preſentia circa prin.jUius.No. iſtā. l. ⁊ iſtud qd̓ hic diciturꝙ officiū curat oris dati bonisnon tranſit ad heredem: quod tene menti:quia eſt tex. peregrinus.Ulianus.Bona lex eſt ⁊ inducit̉ īar. ad. q. de errore an īpediat trāſlatiōem dn̄ij: qd̓ nō tango nūc.Bagnato.Nota ꝙ curatores n̄poſſūt minuere d̓ bonis pupilli ſi liberat̉ pupillus per muliereꝫ viuentē. hoc dicit tene mēti.Epe.Nota ꝙ curator furioſi ⁊ ꝓdigieſt legitimus: ⁊ ꝙ in defectum ꝑuenit̉ ad datiuū. Sed ꝗd d̓ dato ſurdo ⁊ muto uel aliter impedito eſt legitimꝰ uel datiuus? glo. C.de ep̄i. audiē. l. de creatiōibus. tꝫ ꝙ in iſtis duobus caſibus ſit legitimus. ⁊ idē tꝫ inſti. de cura.§. i. glo. videt̉aliter dicere in. l. i. in fi. cū. l. ſe. ⁊ ſeꝗ. sͣ. de poſtu. ⁊ uideibi notata per glo. qd̓ no. ⁊ tene bene cordi.I furioſo.Nō iſtā. l. ⁊ eſt no. caſusideo tene mēti ⁊ cordi.¶ De teſtamētis. ⁊ qui teſtamētū facere poſſūt: ⁊ quēadmodum teſtamenta fiant. Rub. l. 17¶ Glo cōtinuat rubri. duobꝰ modis. pͥmo ad proxīa.Supra dictū eſt de tutelis que dātur in teſtamētis. iōdic ponit̉ de teſta. Secūdo ſic. volumina digeſtoꝝ ſūtdiuiſa in.vij. partes: hūimus quattuor: hic incipit ꝗnta: ut. C. de ve. iur̄. enu. l. ij.§. quintus. ¶ Querit glo.quare iuriſcōſultus incipit a diffinitōe. dic ut in ea queclara eſt.Ex. l. ſequēti.¶ Teſtamenti diffinitio poſita per iuriſcōſultum anſit ꝑfecta. Et an iuſtuꝫ ſit teſtamētum in quo filius īiuſte exheredat̉. Et an teſtamētuꝫ in quo filius eſt exheredatus inſerta legitima cā nō tamē uera ſit nullū ip̄oiure. Et an teſtamētuꝫ eius qui īgredit̉ religiōem. Etquādo mors ciuilis habeat eundem effectum quē natural̓. Et an teſtamētū ſit ꝗd corꝑale uel incorporale.EſtamentumHic pōitur diffinitio teſtamēti. ¶ Op. legatū eſt iuſta ſnīavolūtatis noſtre de eo qd̓ ꝗs poſt mortē¶ De teſtamentis. Ru.Eſtamēt rum. deīpugnatio. que fit teſtamētoª uid̓per ſpe. in ti.de īſtru. edi..§. cōpendioſe ⁊ formamcōtractuumteſtamentoꝝuide ibi ī.§.ſeq. ¶ Addeqd̓ large appellatiōe teſtamenti vēitcodicillus ēt⁊ etiā quelibet vltīa uolūtas ẜm gl.⁊ bal. in. l. ij..C. cōia d̓ le.b ¶ Diffinitionem ꝑfectaꝫadde. l. i. cuꝫglo. sͣ. de ca.dimi. AODe ꝙ pau. d̓ca. ſequit̉ diffinitiōem iuriſcōſulti quādicit ꝑfectiſſimā. ⁊ ꝙ gl.bene dic̄ ſubaudiēdo cū īſtitutio. heredis qꝛ ꝓpterid ꝙ dic̄ bar.bal. dicit ip̄enō pōt diſerni teſtamētuꝫa legato uelfideicom. nāetiam legatum pōt dici volūtatisnoſtre iuſta.i. per ſcā ſentētia habitoreſpectu adeā perfectio.que in eo requiritur ut fiat corā ꝗnqꝫteſtibusᵇ ⁊ ſicut ⁊ teſtamētū habito reſpectu ad illd̓ꝙ requiriturin eo ꝙ fiatcorā ſeptem⁊ cuꝫ inſtitu.heredis.c ¶ Ideſt ꝑfecta. adde gl.in auc̄. de here. ⁊ fal.§. exheredatos:quā ad h̓ ſūme pōderatibi Ang. quivoluit ꝙ iſtd̓uerbū iuſtuꝫadaptat̉ iuſticie ⁊ ordiniiuris: aut ſtatutorū ꝑ quāglo. dixit ibiidem ang. ꝙſi ſuꝑior cōmittit cām h̓modo audiaſ⁊ iuſtitiā facias ꝙ illa uerbaᵉ īportantiuſticiaꝫ ꝑtis⁊ iuris ordineꝫ. facit. l. i.fieri voluit: ut. l. legatū. jͣ. de le. ij. ergo legatū eſt teſtamētum: quia cui congruit diffinitio congruit ⁊ diffinitū: ut. l. i.§. i. sͣ. de dolo. ⁊. l. oīs diffinitio. de re. iur. ſedhoc eſt falſū: ut. l. ſi idem. C. de codicillis. ergo iſta diffinitio nō eſt bona. Huius timore ꝗdam dicunt ꝙ debeat hic ſubaudiri. de eo.ſ. uniuerſo. Iſtud reprehendit glo. nam teſtamētum eſt etiam ſi quis inſtituit ī recerta: ut. l. i.§. ſi ex fundo de here. inſti. Preterea pōteſſe fideicōmiſſuꝫ vniuerſale uel donatio cauſa mortisvl̓is: ⁊ tamē nō eſt teſtamētum. Ideo dicit glo. ut ceſſent omnia cōtraria ſubaudias cū inſtōne hr̄dis. Duꝫvidetur mihi ꝙ iuriſcōſultus neſciuit diffinire teſtm̄: ⁊ꝙ iſta diffinitio egeat ſubtili ſubauditōe. ego dico diffinitionē perfectamᵇ ſine ſubauditiōe aliqua ⁊ ceſſantcontraria. Ideo pro ea declarāda ſciendum eſt ꝙ diffinitio d̓bet ponere ſubſtātialia rei diffinite. ⁊ per hocdebet cōtinere genus ſub quo res eſt diffinita. Itē debet ꝯtinere differētias: ut ꝑ hoc appareat ꝙ differt abalijs ſpēbus cōtentis ſub illo genere: ut pꝫ in oībus. ll.in quibus diffinitio ponit̉ tanꝙͣ genus. Sētentia eniꝫcōtinet oēm cuiuſcūqꝫ rei deliberate uolūtateꝫ. Ideodicitur ſententia iudicis in ti. de ſen. quia ſic delibera.uerit ⁊ ſic determinauit. Dicitur ſnīa legis: ut. l. ſententia sͣ. de teſta. tu. Dicitur ſententia hoīs etiam ſi taciteappareat de ſua voluntate: vt. l. impuberibus.§. preterea. de ſuſpec. tu. Dicitur ſententia hoc eſt deliberatio⁊ diſpoſitio teſtatoris: vt hic ponitur pro genere. Bonitur in diffinitione voluntatis hoc ponitur ad dr̄iamillus diſpoſitionis que eſt enunciatiua non voluntariaſeu diſpoſitiua. de qua plene dixi in. l. ex hac ſcriptura.jͣ. de donati. Ponitur etiā in diffinitione noſtre: hoceſt noſtorum qui ſumꝰ liberi ⁊ ciues romani. nam ſubditi alterius poteſtati uel nō ciues nō poſſūt facere teſtamētum: ut. jͣ. e. l. iiij. ⁊ ibi no. ⁊. l. qui in poteſtate cuꝫſimilibus. Bonitur enim in diffinitiōe iuſta. ⁊ iſtd̓ verbum pluribus modis ſumitur hͨ. Uno modo iuſta hͦ ēſolennis ad differentiā nō ſolēnis voluntatis que nondicitur teſtamētuꝫ: ut inſti. de here. que ab inte. in pͥn.Item iuſta hoc eſt legitima ⁊ a iure ꝑmiſſa nō improbata. ſi eniꝫ quis inſtitueret nō capacē uel turpiter diſponeret nō eſſet teſtamētuꝫ: ut. l. ꝗdam. de condi īſti.⁊. l. meuius. de condi. ⁊ demō. ⁊. C. de here. inſti. l. i.hoc etiā dicit glo. Itē etiā dicitur iuſta id eſt perfectaᶜſicut dicitur iuſta etas hoc eſt perfecta etas: ut. jͣ. de le..iij. l. cū filio.§. fi. ⁊ per hoc ego dico ꝙ iuriſcōſultꝰ poſuit hic diffinitiōem perfectaꝫ. ⁊ de heredis inſtitutiōeintellexit. nō ē enim diſpoſitio perfecta niſi heres īſtituatur cuꝫ nō ſit diſpoſitum in quem trāſeant actiōesne quis ſit ille qui perſonaꝫ defuncti repreſentet. Oēsergo alie volūtates ꝙͣtūcūqꝫ de diuerſo dicunt̉ imꝑfecte: nec per ſe poſſunt ſubſiſtere: ⁊ ſic non eſſet neceſſaria ſubauditio glo. Bonitur etiaꝫ in diffinitione d̓ eoqd̓ quis poſt mortem ſuaꝫ fieri uoluit. hoc qd̓ dicit̉ pꝰmortem ſuaꝫ ponit̉ ad differentiam diſpoſitionū īteruiuos. Apparet ergo ꝙ hec diffinitio ē bona ⁊ perfecta. ¶ Oppo. ꝙ aliter diffiniatur. inſti. e. in princi. ubidicitur ꝙ teſtamētum ē teſtatio mentis. Solu. ibi nonponitur diffinitio: ſed alluſio ſeu deriuatio vocabuli q̄nō ponit ſubſtantiaꝫ rei. Et iſta alluſio comprehenditcodicillum qui uere nō ē teſtamētum: ut. l. ſi idem. Cde codicillis. Et ex hoc dico ꝙ ſi queratur que eſt propria ſignificatio uocabuli ſi alluſio repugnat diffinitioni propria ſignificatio potius ſumitur ex diffinitione ꝙͣ ex alluſione. Ego dixi in. l. cunctos popullos. inmateria interpretationis ſtatutorum. ¶ Quero quidſi in teſtamento filius immerito exheredatur: an iuſtum ſit teſtamentum. Glo. dicit hͦ ꝙ ſic niſi expugnaretur per querelam quā no. quia ſi loquamur de iureiſto ſine dubio glo. dicit verum: ut. jͣ. de vulg. ⁊ pu. l. lſubſtitutione. Sed ſi loquamur ẜm iura noua: tunc ſi