Seite
hanc rem.i. ꝑmitto illum habe̓. ſi vero res apud illum eſſet. aptus eſſet hic modus legandi vt ſi­neret eum habere qd̓ apud eum tūc eſſet. Quan doqꝫ ꝑ preceptationeꝫ ſcꝫ cum duos vel plures heredes inſtituit et alteri eorū prelegauerit ali­quid adhuc idem p̄ceptaret et p̄ alijs haberet. Et nota ꝙ legatū regl̓arit̓ tradit̉ ab herede. et fideicōmiſſum fere idē ē ꝙ legatū. Sed ē dictuꝫ fideicōmiſſū ideo: qꝛ olim pedebat ex fide here­dum. Sꝫ mō ꝗd iuris ē in vno. idē ⁊ in alio. Legatarius ē cui aliqd̓ legatū eſt et ꝗ legatum accipit. Et talis pt̄ eſſe teſtis in teſtamēto. vt in ſti. de teſta. ordi.§. legatarijs. Sic etiā fideicōm miſſarius vt ibi dicitur. Legare ē vltima voluntate teſtatoris de ſingul̓ rebꝰ diſpone et legatū ab herede p̄ſtandū alicui relinq̄re. Etiā legare alia ſignificatione eſt mit­tere ⁊ ſic inde dicit̉ legatus.i. miſſus. ſed dum ſignificat relinq̄re. venit inde legatū. Et legare om̄s poſſunt ꝙ teſtamētū facere poſſunt: ⁊ lega­ri poteſt omībꝰ illis ꝗ poſſunt heredes inſtitui. Item legari pt̄ res teſtatoris ⁊ heredis. etiā res extranee ꝑſone. Et ſic qn̄qꝫ teſtator ſciebat rem alienā eſſe. Et tūc debꝫ reꝫ illam emere a domīo et tradere legatario. et ſi dn̄s vendere noluerit. debet heres legatario tradere eſtimatiōeꝫ. Item poſſunt legari fructus futuri. Item iura actio­nes et ſeruitutes. ſꝫ nō res q̄ nō ē in reꝝ natura vt ypotheuthaurꝰ. Et ea de ꝗbꝰ nō eſt cōmerti­um. vt foꝝ romanū baſilica vl̓ templa ⁊ q̄ publi co vſui deſtīata ſunt. Itē pt̄ legatū relinꝗ quibuſ cūqꝫ verbis. aptis tn̄ et ydoneis. vt ſi dicat teſta tor. lego. dare. iubeo. impero. mādo. p̄cipio. ⁊ ſic de alijs. Itē relinꝗ pt̄ legatū in re ī diē ⁊ ſub ꝯdi­tione. Et pt̄ teſtator hmōi legatis appone̓ ꝯditi onem quā voluerit. qꝛ heredis inſtitutō ē caput et fūdamētū teſtamēti. Et qꝛ ſine heredū inſtitu tione nō valet teſtamētū. ideo multū intereſt ta­bellionū de herede cōſiderare et inꝗrere. ſecūdo de hereditatis diſione. tercio ꝗ poſſunt ⁊ debēt inſtitui. qͣrto quō et qͣliter fiat heredū inſtitutio. Legittime ꝑtes heredū his verſibꝰ ꝯtinentur. Quatuor aūt infra dant natis iura triētē. Se­miſſem vero dāt natis qn̄qꝫ vl̓ vltra. Arbitriuꝫ ſeꝗt̉ ſubſtātia certa patris. Quarta tibi ſatis ē ſi ſis extraneꝰ heres. Tūc trebellaris cū redde̓ cūcta rogaris. Tūc defalcaris cū ꝑ legata gͣua ris. De iſtis ꝑtibꝰ vid̓ glo. ī. c. raynutiꝰ d̓ teſta­Legittimū dicit̉ ſex modis. Primo quod nō eſt prohibitum. ⁊ ſic ꝑ abnegationē ꝓhibiti. vt ſuc­ceſſio de legittima. Secūdo ſtrictius. quicqd̓ eſt permiſſum nō ꝑ abnegationem ꝓhibiti ſed per poſitionem liciti. Tercio in poſitiuo digniori. ſcilicet a iure ciuili cōceſſum. capiendo ius ciui­le largiſſime ꝓ p̄torio ⁊ omībꝰ partibꝰ iuris ci­uilis. Quarto conceſſum a iure ciuili reſtringē­do vt non comprehendat pretorium: ſed omnes alias partes. ſcilicet ſenatuſconſulta. principuꝫ placita. et reſponſa prudentum. Quinto adhuc plus reſtringendo ius ciuile ſolū ꝓ lege. xij. ta­bularuꝫ. Sexto maxīe r̄ſtrīgēdo ſolū ꝓ lege.xij. tabulaꝝ excluſis reſponſis prudentum et edi­ctis pretorum. ita notatur in. l. vnica. C. qn̄ nō pe. par. petenti. act. hec catho ſaccus. Leno ē qui preciuꝫ pro comparato ſtupro acci­pit. vel damnatam de adulterio duxit. vel ꝗ eaꝫ adulterio ſubijcit. vel adulteriū ſe facit. vel q̄ſtuꝫ de adulterio vxoris accipit. vl̓ qui mancipia q̄­ſtiaria habet ſcilicet qui taberne vl̓ alicui nego tiationi ꝓponit meretrices vt plus lucretur. et h̓ eſt infamis. vl̓ qui vxorem dep̄henſam in adul­terio in matrimonio retinuit. vt. C. ad. l. iuliaꝫ de adulte. l. crimen lenocinij. Et in glo. de mul­tis modis lenocinij cōcordantie allegātur. C. deſpecta ſeni et lenoni. l. j.§. lenones. li. xj. Letamen ē ſter quilinium a letando dictuꝫ qꝛ le tas facit ſegētes. Letale idem ē quod mortiferum. vnde dicitur de aliquo vulnerato ad mortē quod letale vulnꝰ habet. Et venit a letum.i. mors. vnde. Boleti le ti cauſa fuere mei. Lex ē cōſtitutio populi. qua maiores natu ſiml̓ cum plebibus aliquid ſanxerunt. ẜm yſi. li. v. ⁊ di. j. lex ē. Et dicit glo. ꝙ oliꝫ populus ſtatuit le­ges. ſed hodie tranſtulit hanc poteſtatem in im­peratorem. inſti. de in. na. gen. et ciui.§. Sed ꝙ principi. Uel aliter. lex ē ſpecies iuris. et ponit̉ qn̄qꝫ ſtricte. ſcilicet ꝓ eo ꝙ populꝰ romanꝰ ſena torio magiſtratu interrogante veluti cōſule cō­ſtituebat. inſti. de iur. na. gen. ⁊ ciui.§. cōſtat au tem. Nam cōſul ē qui ſenator erat. et populum cōſulebat an eis placeret ita ſtatui. et populus reſpondebat ita. Et etiam ſic diffinitur. Lex eſt commune preceptum virorum prudentum con ſultatio. delictorum que ſponte vel ignorant̉ cō trahuntur cohercio. communis reipublice ſpon ſio. ff. de legi. l. j. Quandoqꝫ ponitur large pro omni rationabili ſtatuto. Unde etiam dicitur. lex eſt ſanctio ſancta iubens honeſta. prohibēs cōtraria. q̄ ſumitur ex lege greca. ff. de legi. et ſe natuſcō. Lex etiam quandoqꝫ dicitur cōſuetu­do. j. q. j. c. ij. Qn̄qꝫ ratio. j. di. cōſuetudo. Qn̄­qꝫ ius ſcriptum ſiue cōſtitutio quecūqꝫ. Qn̄qꝫ cōſtitutio ciuilis tm̄. Et qualis debeat eſſe lex habetur in. c. erit. iiij. diſ. vbi dicit̉. Erit autem lex honeſta. iuſta. poſſibilis ẜm naturā ⁊ patrie ꝯſuetudini loco temꝑiqꝫ ꝯueniēs. neceſſaria. vti lis et manifeſta. ne aliquid ꝑ obſcuritateꝫ in ca ptione cōtineat. Et ibidem et. c. ſequen.§. leges dicitur ꝙ non eſt iudicandū de legibus ſed ẜm ip̄as. Et leges inſtituūt̉ cū ꝓmulgāt̉. ⁊ firmant̉ cū moribꝰ vtentiū ꝯprobant̉. Nam lege non to­