De libera. lega. ſtatoris. ratio eſt ꝗa quādo legatur debitori te­ſtatoris poteſt ſolui heredi niſi dicat ſe here­dem. ſed quādo legatur debitori heredis pōt ſi bi ſolui: ut heredi. ideo diſtinguatis ut hic ui­detis. Quero quid ſi ſoluit ante apertas tabu las: ſic ante hereditateꝫ aditā heres hoc ſcie bat. Glo. dicit tunc repeteret: quia tunc dolo proximū eſt: ſed ideo hic dicit ꝓpter apertas ta bulas: quia tunc preſumitur ſcire que in teſtamē to cōtinētur. qd̓ no. bene. Item uidetuur hec lex non procedat nec habeatur diſtinctio ſcien­tie uel ignorantie: ut inſti. le.§. ſi uero:. de le. i. l. cetere.§. fi. Sol. glo.ª illud uerum poſt aditā hereditatē uero an̄ aditā hr̄ditatē: ſic no. pꝰ aditā hr̄ditatē heres preſumit̉ ſcire ī teſtamento cōtinētur. ꝯcor. glo. l. quidā.§. ſi ꝗs filium. in glo. mag. qd̓ dictuꝫ limita: quia hoc ue rum in heredibus uoluntarijs qui non poſſunt eſſe heredes niſi uires teſtī cognoſcant: ut. l. i.§. ſed ſi de ſua. de acqui. here. ſecus in heredibꝰ neceſſarijs qui ignorare preſumuntur: ut. l. eius qui in prouinciā in fi. ſi cer. pe. facit de acqui. re. do. l. queſitum.. l. ſi ſeruus in teſtamēto.. de ſti pu. ſer. Item ſecus in his que ſunt relicta in co­dicillis: quia illa poteſt heres probabiliter igno­rare. probatur in. l. iij.. l. non eſt ferendum.. trāſac. plene dixi in. d. l. cetere. Ex. l. ſequenti. Que ſit differētia quādo lego tibi centum que debes: non ualet legatum ſi non debes. ſi lego centum que tibi debeo ualet legatum: ibi. Quero. Et an ualeat legatum ſi dico lego ti­cio centum que mihi debes tu cuꝫ in ueritate ni­hil debeas: ibi. Quero lego. Et an cum teſtator mādat ſatiſfiat omnibus qui aliquid ab ipſo recipere debent dꝫ intelligi de his quibꝰ eſt obli­gatus ciuiliter naturaliter uide in fi. Egaui. Defectus debiti d̓mō ſtrati impedit ſubſtan­tiā legati relicti a creditore debitori. ſꝫ īpedit ſubſtātiā legati relicti a d̓bitore credito ri ſi certa quātitas expͥmat̉. hoc dicit. primo po­nuntur due. q. ſecūdo ponitur reſpōſio ad pri­. tertio ad ſecundā. ſecunda ibi: tenendi. ter­tia ibi: cōtra autem. Dicitur hic ſiue heres uete­tur exigere: ſiue iubeatur liberare nihil intereſt. Contra.. e. l. ſi ꝗs rōnes. coniuncto pͥn. cum fi. Solu. hic loquitur quādo relinꝗtur certa quāti tas pecunie. ſecus quādo relinꝗtur liberatio ge neralis: quia tunc eſt differentia: ut dicā in. l. au relius.§. gaius.. e. Quero differentiā inter mum caſum ſecūdum. Reſpōdeo in pͥmo cāu quādo relinquūtur tibi centum que debes: ſi debes deficit ſubſtātia relicti quoniā liberatio ē relicta que poteſt preſtari debito ſubſiſtē­te. ergo ⁊c̄. ſed ſecundo caſu quādo dico relin­quo tibi centū que tibi debeo relinquit̉ certa ꝙͣ titas. ideo lꝫ nihil debeā debetur legatum. nec falſa demōſtratio ip̄um vitiat. hec differētia po­nitur in. l. ſi ſic.§. i.. le. i. Quero lego ticio centum que mihi debes: nihil debes. an uale­at legatum. Reſpōdeo non: quia deficit ſubſtā­tia relicti. nam uideor legare nomē non ipſaꝫ ꝙͣ titatem. ſed iſtud nomē ſeu actio non reꝑitur. ergo ⁊cͣ. ut probatur in. l. ſi ſic.§. i.. de le. i. Ul­timo no. pone ī teſtamēto dicitur uolo ſa­tiſfiat omnibus qui aliquid a me recipere debēt modo unus uenit cum inſtrumēto debiti: tamē illud inſtrumentum poterat elidi per exceptio­: ꝗa forte trāſcurſum erat decēnium ẜꝫ formā ſtatuti huius ciuitatis. an iſte admittetur ad pe­a Uꝫ he res. ſo. glo. de hac materia per eum lati us in. d.§. duo fratres. b Egaui. l vltimo no. uo lo ſatiſſiat oībꝰ credito ribꝰ dn̄t a me reciꝑetruꝫ ītelliga tur de credi toribus ci­uiliter uel na turaliter tm̄ uide bal. te­nentē cōtra riū in. l. ſi ī utiliter. C. fideicō. uid̓ Bal. in. l. id qd̓ pauperi­bus de ep̄i. cle. qd̓ no. ī .l. i.§. hec v̓­ba. in fi. qd̓ ibi Bar. ne uis fiat ei facit ad not. per bar. in. l. ſi cer. peta. qd̓ ibi dixi. qd̓ no. Bar. ī extrauagā. ad repͥ. in. de nūc. ui­debal. īmo. poſt bar. ī. l. quibꝰ diebꝰ .§. dn̄s. de cōdi. d̓mō. Itē utrū tali caſu debeāt ſolui debita a quibus te­ſtator fuerat iniuſte abſo­lutus. uide bal. in. d. l. id qd̓ in. vi. col. qd̓. in. c. qꝛ pleriqꝫ im mu. eccle. adde imo. in. c. fi. pre ſcrip. in. vi. car. ubi alle gat bal. in di ſputatiōe īci piente ſtatu to cauetur fenerator ⁊c̄. uideⁱ quod no. bal. in. l. ſi creditori. de le. li. uide bal. īmo. in .l. ſi fideiuſ­ſor. in pͥn. de le.i. effectꝰ ē magnus ut ibi habetur. ADDE pau de ca. con ſilio. ccxlv. c Ureli us.§. meuia. quod no. gl. Et uide qd̓ dixi poſt bar to. in. l. i.. ſi cer. pe. ī ult. col. bar. in .l. pactum. ī titiōem. Et dico per hunc tex. ibi. nullā vti litatam ⁊c̄. Preterea quādo teſtator dicit ſatiſ fiat omnibus creditoribus qui aliquid a me reci pere debent: debet intelligi ciuiliter nauraliter ſine exceptionis obſtaculo: vt. l. ſi is cui.§. fi.. ſolū. In contrarium facit. l. quibus diebꝰ.§. do­minus.. de condi. de. vbi intelligitur de natu­rali tm̄ debito. ſed reſponde ſic. ibi de neceſſi­tate dꝫ intelligi ex qualitate perſone legatarij. Vtor. A legatario poteſt relīꝗ liberatio heredibus qui agnito legato repellitur exceptiōe niſi bn̄ficio etatis iuuetur. h. d. Ideamus. Aliquādo di­citur ꝗs lega­tarius ꝓpter ſpēm lꝫ non ꝑꝑ rem. h. d. iſta lex. hāc. l. habuiſtiſ.. e. l. ſi ꝗs reu.§. idē iul. Urelius. Effectus liberatio nis relicte pupillis extēditur ad tutorem. hoc dicit. Ul ſic. Effectus liberatiōis porrigitur ad credi­tum ab herede cōtractum. h. d. Teſtamento. Legatū liberatōis ad debitum tēpo­re teſtamēti reſtringitur: nec ad poſt cōtractum extenditur. h. d. Caſus huius.§. a caſu in p̄­Ticius. cedenti.§. in aliquo non diſ­crepat. Ticius teſtamento. Ge­nera lis liberatio patri relicta continet liberationeꝫ reliquorū. ſecus in extraneo. h. d. declara: ut dixi in l. aurelio.§. gaius.. e. Meuia. In generali liberatione non ui dētur remiſſa ea que poſſūt vē­dicari. h. d. No glo. que eſt ad id quod di xi in. l. non ſolum.§. fi.. eo. ideo iuriſconſult in. l. uno.§. i.. de accep. quādo dat formā ge neralis liberationis inter cetera facit mētionē de actiōe in qd̓ no. glo. Oppo. de. l. ſub p̄te xtu. So. pꝫ ex p̄dictis. Teſtamento. Verba reſtrictiua adiecta legato ī co dicillis facto reſtringunt legatum factum ī teſta mento cum ip̄o legato codicillorum tacite repe titum. hoc dicit. Glo. ſignat contrariuꝫ.. de re. du. l. quotiens. Sol. hic nullum erat uerbuꝫ am biguum. cum enim primum legatum ſit repeti tum tacite per uerbū hoc amplius: uerba reſtri ctiua reſtringunt hoc legatum primum tacite repetitum ut hic. Legatum. Legatum liberationis extenditur ad debitum acceſſorium poſt teſtamentum contractum. hoc dicit. No. teſtator remittendo ſortem uide tur remittere uſuras poſt teſtm̄ cōtractas. cōcor dat. l. non ſolum in pͥnci.. e. l. fi.§. fi.. e. Sticho. Legatum reſtringitur per ra tionem. Item per reſponſio nem apparet qualiter quis interrogationem ītel lexit. hoc dicit concordat. l. cum pater.§. dulciſ ſimis.. de le. ij.. l. epiſtolam. in prin. ad trebel­Item no. quod dixi ex reſponſione apparet qualiter quis interrogationē ītellexerit. primo fa cit ad poſitionē: ꝗa ſi ē dubia intelligitur ex re­ſpōſione qualiter reus intelligit. Item facit ex concluſione libelliᵉ apparet qualiter p̄ceden tia intelligātur ſic ſi in cōcluſione peto aliquē cōdēnari furto in narratione dixi amouit: dꝫ intelligi.ſ. doloſe ex eo petij eum furti vi. alias. xii. .q. C. de col. iſte tex. cuꝫ Slo. eſt ſing. ẜm. bal. in. l. cum neceſſi. tatem. C. de fideicō. d Sticho. ex ratiōe ap paret. Per rn̄ſionem po ſitionum ⁊c̄. uide bar. ī. l. ſi quis inten tione.. iu di. e Concluſi on libelli. no. atten­ditur conclu ſio libelli dicit bal. i. l. fi. C. de com . ſuſtine tur libellꝰ lo quēdo groſ­ſo: quia debet atten­di effectus li belli ẜm bal. in aūt. dos data. C. do na. ante nup. Itē pōt ſu ſtineri: quia lex ſupplet deeſt libel lo ẜm bar. in .l. ubi adhuc in. ii. col. C. de iure do. Iteꝫ quilibet libellus ſuſti netur ſi v̓ba ſint talia poſſint īterp̄ tari ex ſentē tia reduci ad uiaſ iuſtas ita colligitur ex dictis In no. in. c. con querente. de offi. ordi. ibi Inno. expreſſe do. anto. in .c. conſtitutꝰ de reli. do. e adde not. Inno. in. c. examīata. de iud. qd̓ no. bar. ī. l. ſi olei C. loca. in alijs actibus uide Bar. qd̓ ibi dixi ī .l. i.§. quibuſ qd̓ cuiuſqꝫ uniuer. no. ad dictū bar to. adde di­ctum Inno. in. c. ſuper lit teris. de re­ſcrip. quod retuli in. l. fi dubitetur.§. .i. de fide­iuſ. refert etiam illud bal. in. l. edi­ta. in..v. co . de eden. in. xvi. col. ubi alle. bal­ bal. in. l. .ij. in fi. C. de