De libera. lega.ſtatoris. ratio eſt ꝗa quādo legatur debitori teſtatoris nō poteſt ſolui heredi niſi dicat ſe heredem. ſed quādo legatur debitori heredis pōt ſibi ſolui: ut heredi. ⁊ ideo diſtinguatis ut hic uidetis. ¶ Quero quid ſi ſoluit ante apertas tabulas: ⁊ ſic ante hereditateꝫ aditā ⁊ heres hoc ſciebat. Glo. dicit ꝙ tunc repeteret: quia tunc doloproximū eſt: ſed ideo hic dicit ꝓpter apertas tabulas: quia tunc preſumitur ſcire que in teſtamēto cōtinētur. qd̓ no. bene. Item uidetuur ꝙ heclex non procedat nec habeatur diſtinctio ſcientie uel ignorantie: ut inſti. d̓ le.§. ſi uero: ⁊ sͣ. dele. i. l. cetere.§. fi. Sol. glo.ª ꝙ illud uerum poſtaditā hereditatē hͨ uero an̄ aditā hr̄ditatē: ⁊ ſicno. ꝙ pꝰ aditā hr̄ditatē heres preſumit̉ ſcire q̄ īteſtamento cōtinētur. ꝯcor. glo. l. quidā.§. ſi ꝗsfilium. in glo. mag. qd̓ dictuꝫ limita: quia hoc uerum in heredibus uoluntarijs qui non poſſunteſſe heredes niſi uires teſtī cognoſcant: ut. l. i.§.ſed ⁊ ſi de ſua. de acqui. here. ſecus in heredibꝰneceſſarijs qui ignorare preſumuntur: ut. l. eiusqui in prouinciā in fi. ſi cer. pe. facit de acqui. re.do. l. queſitum. ⁊. l. ſi ſeruus in teſtamēto. jͣ. de ſtipu. ſer. Item ſecus in his que ſunt relicta in codicillis: quia illa poteſt heres probabiliter ignorare. probatur in. l. iij. ⁊. l. non eſt ferendum. sͣ. d̓trāſac. plene dixi in. d. l. cetere.¶ Ex. l. ſequenti.¶ Que ſit differētia ꝙ quādo lego tibi centumque debes: non ualet legatum ſi non debes. ⁊ ſilego centum que tibi debeo ualet legatum: ibi.Quero. Et an ualeat legatum ſi dico lego ticio centum que mihi debes tu cuꝫ in ueritate nihil debeas: ibi. Quero lego. Et an cum teſtatormādat ꝙ ſatiſfiat omnibus qui aliquid ab ipſorecipere debent dꝫ intelligi de his quibꝰ eſt obligatus ciuiliter ⁊ naturaliter uide in fi.Egaui.Defectus debiti d̓mōſtrati impedit ſubſtantiā legati relicti a creditore debitori. ſꝫn̄ īpedit ſubſtātiā legati relicti a d̓bitore creditori ſi certa quātitas expͥmat̉. hoc dicit. primo ponuntur due. q. ſecūdo ponitur reſpōſio ad primā. tertio ad ſecundā. ſecunda ibi: tenendi. tertia ibi: cōtra autem. Dicitur hic ſiue heres uetetur exigere: ſiue iubeatur liberare nihil intereſt.Contra. sͣ. e. l. ſi ꝗs rōnes. coniuncto pͥn. cum fi.Solu. hic loquitur quādo relinꝗtur certa quātitas pecunie. ſecus quādo relinꝗtur liberatio generalis: quia tunc eſt differentia: ut dicā in. l. aurelius.§. gaius. jͣ. e. Quero differentiā inter pͥmum caſum ⁊ ſecūdum. Reſpōdeo in pͥmo cāuquādo relinquūtur tibi centum que debes: ſi nōdebes deficit ſubſtātia relicti quoniā liberatio ērelicta que nō poteſt preſtari debito nō ſubſiſtēte. ergo ⁊c̄. ſed ſecundo caſu quādo dico relinquo tibi centū que tibi debeo relinquit̉ certa ꝙͣtitas. ⁊ ideo lꝫ nihil debeā debetur legatum. necfalſa demōſtratio ip̄um vitiat. hec differētia ponitur in. l. ſi ſic.§. i. sͣ. d̓ le. i. Quero lego ticiocentum que mihi debes: ⁊ nihil debes. an ualeat legatum. Reſpōdeo non: quia deficit ſubſtātia relicti. nam uideor legare nomē non ipſaꝫ ꝙͣtitatem. ſed iſtud nomē ſeu actio non reꝑitur.ergo ⁊cͣ. ut probatur in. l. ſi ſic.§. i. sͣ. de le. i. Ultimo no.ᵇ pone ꝙ ī teſtamēto dicitur uolo ꝙ ſatiſfiat omnibus qui aliquid a me recipere debētmodo unus uenit cum inſtrumēto debiti: tamēillud inſtrumentum poterat elidi per exceptionē: ꝗa forte trāſcurſum erat decēnium ẜꝫ formāſtatuti huius ciuitatis. an iſte admittetur ad pea Uꝫ heres. ſo.glo. dehac materiaper eum latius in. d.§.duo fratres.b Egaui.l vltimono. uolo ꝙ ſatiſſiatoībꝰ creditoribꝰ ꝗ dn̄t ame reciꝑe utruꝫ ītelligatur de creditoribus ciuiliter uel naturaliter tm̄uide bal. tenentē cōtrariū in. l. ⁊ ſi īutiliter. C. d̓fideicō. ⁊ uid̓Bal. in. l. idqd̓ pauperibus de ep̄i. ⁊cle. ⁊ qd̓ no. ī.l. i.§. hec v̓ba. in fi. ⁊ qd̓ibi Bar. neuis fiat ei ⁊facit ad not.per bar. in. l.ſi cer. peta. ⁊qd̓ ibi dixi. ⁊qd̓ no. Bar.ī extrauagā.ad repͥ. in v̓.de nūc. ⁊ uidebal. ⁊ īmo.poſt bar. ī. l.quibꝰ diebꝰ.§. dn̄s. decōdi. ⁊ d̓mō.Itē utrū talicaſu debeātſolui debitaa quibus teſtator fueratiniuſte abſolutus. uidebal. in. d. l. idqd̓ in. vi. col.⁊ qd̓. in. c. qꝛpleriqꝫ d̓ immu. eccle. ⁊h̓ adde imo.in. c. fi. d̓ preſcrip. in. vi.car. ubi allegat bal. in diſputatiōe īcipiente ſtatuto cauetur ꝙfenerator ⁊c̄.⁊ uideⁱ quodno. bal. in. l. ſicreditori. dele. li. ⁊ uidebal. ⁊ īmo. in.l. ſi fideiuſſor. in pͥn. dele.i. effectꝰ ēmagnus utibi habetur.ADDE paulū de ca. conſilio. ccxlv.c Urelius.§.meuia.quod no. gl.Et uide qd̓dixi poſt barto. in. l. i. sͣ. ſicer. pe. ī ult.col. ⁊ bar. in.l. pactum. ītitiōem. Et dico ꝙ nō per hunc tex. ibi. nullā vtilitatam ⁊c̄. Preterea quādo teſtator dicit ſatiſfiat omnibus creditoribus qui aliquid a me recipere debent: debet intelligi ciuiliter ⁊ nauraliterſine exceptionis obſtaculo: vt. l. ſi is cui.§. fi. jͣ. d̓ſolū. In contrarium facit. l. quibus diebꝰ.§. dominus. jͣ. de condi. ⁊ de. vbi intelligitur de naturali tm̄ debito. ſed reſponde ꝙ ſic. ibi de neceſſitate dꝫ intelligi ex qualitate perſone legatarij.Vtor.A legatario poteſt relīꝗliberatio heredibus quiagnito legato repellitur exceptiōe niſibn̄ficio etatis iuuetur. h. d.Ideamus.Aliquādo dicitur ꝗs legatarius ꝓpter ſpēm lꝫ non ꝑꝑ rem. h. d.iſta lex. hāc. l. habuiſtiſ. sͣ. e. l. ſi ꝗs reu.§. idē iul.Urelius.Effectus liberationis relicte pupillisnō extēditur ad tutorem. hoc dicit. Ulſic. Effectus liberatiōis nō porrigitur ad creditum ab herede cōtractum. h. d.Teſtamento.Legatū liberatōisad debitum tēpore teſtamēti reſtringitur: nec ad poſt cōtractumextenditur. h. d.Caſus huius.§. a caſu in p̄Ticius.cedenti.§. in aliquo non diſcrepat.Ticius teſtamento.Generalis liberatio patri relicta continet liberationeꝫreliquorū. ſecus in extraneo. h. d. declara: ut dixiin l. aurelio.§. gaius. sͣ. e.Meuia.In generali liberatione non uidētur remiſſa ea que poſſūt vēdicari. h. d. ¶ No glo. que eſt hͨ ad id quod dixi in. l. non ſolum.§. fi. sͣ. eo. ⁊ ideo iuriſconſultin. l. ⁊ uno.§. i. jͣ. de accep. quādo dat formā generalis liberationis inter cetera facit mētionē deactiōe in rē qd̓ no. glo. ᶜ ¶ Oppo. de. l. ſub p̄textu. So. pꝫ ex p̄dictis.Teſtamento.Verba reſtrictiuaadiecta legato ī codicillis facto reſtringunt legatum factum ī teſtamento cum ip̄o legato codicillorum tacite repetitum. hoc dicit. Glo. ſignat contrariuꝫ. jͣ. de re.du. l. quotiens. Sol. hic nullum erat uerbuꝫ ambiguum. cum enim primum legatum ſit repetitum tacite per uerbū hoc amplius: uerba reſtrictiua reſtringunt hoc legatum ⁊ primum taciterepetitum ut hic.Legatum.Legatum liberationisextenditur ad debitumacceſſorium poſt teſtamentum contractum. hocdicit. ¶ No. ꝙ teſtator remittendo ſortem uidetur remittere uſuras poſt teſtm̄ cōtractas. cōcordat. l. non ſolum in pͥnci. sͣ. e. l. fi.§. fi. jͣ. e.Sticho.Legatum reſtringitur per rationem. Item per reſponſionem apparet qualiter quis interrogationem ītellexit. hoc dicit concordat. l. cum pater.§. dulciſſimis. sͣ. de le. ij. ⁊. l. epiſtolam. in prin. ad trebelItem no. quod dixi ꝙ ex reſponſione apparetqualiter quis interrogationē ītellexerit. primo facit ad poſitionē: ꝗa ſi ē dubia intelligitur ex reſpōſione qualiter reus intelligit. Item facit ꝗex concluſione libelliᵉ apparet qualiter p̄cedentia intelligātur ⁊ ſic ſi in cōcluſione peto aliquēcōdēnari d̓ furto ⁊ in narratione dixi ꝙ amouit:dꝫ intelligi.ſ. doloſe ex eo ꝙ petij eum furti cōvi. alias. xii..q. C. de col.⁊ iſte tex. cuꝫSlo. eſt ſing.ẜm. bal. in. l.cum neceſſi.tatem. C. defideicō.d ¶ Sticho.ex ratiōe apparet. Perrn̄ſionem poſitionum ⁊c̄.uide bar. ī. l.ſi quis intentione. sͣ. d̓ iudi.e ¶ Concluſion libelli. ⁊no. ꝙ attenditur concluſio libelli ⁊dicit bal. i. l.fi. C. de compē. ꝙ ſuſtinetur libellꝰ loquēdo groſſo mō: quiadebet attendi effectus libelli ẜm bal.in aūt. dosdata. C. d̓ dona. ante nup.¶ Itē pōt ſuſtineri: quialex ſuppletꝙ deeſt libello ẜm bar. in.l. ubi adhucin. ii. col. C.de iure do.Iteꝫ quilibetlibellus ſuſtinetur ſi v̓baſint talia ꝙpoſſint īterp̄tari ex ſentētia ⁊ reduciad uiaſ iuſtasita colligiturex dictis Inno. in. c. conquerente. deoffi. ordi. ⁊ibi ꝑ Inno.⁊ expreſſe ꝑdo. anto. in.c. conſtitutꝰde reli. do. eadde qͦ not.Inno. in. c.examīata. deiud. ⁊ qd̓ no.bar. ī. l. ſi oleiC. loca. inalijs actibusuide Bar. ⁊qd̓ ibi dixi ī.l. i.§. quibuſqd̓ cuiuſqꝫuniuer. no. ⁊ad dictū barto. adde dictum Inno.in. c. ſuper litteris. de reſcrip. quodretuli in. l. fidubitetur.§..i. de fideiuſ. ⁊ refertetiam illudbal. in. l. edita. in..v. colū. de eden.⁊ in. xvi. col.ubi alle. balh̓ ⁊ bal. in. l..ij. in fi. C. de