Seite
N huius libri principio quinqꝫ ſūt p̄cipue p̄notāda videlicet q̄ ſit mn tentio. q̄ materia. q̄ vtilitas. cui ꝑti ph̓ie ſupponat̉. qͥs modꝰ agēdi et quis libri titulꝰ. jntētio dn̄i greg. in hac pn̄ti ꝯpilatōe fuit diuer ſas ꝯſtōnes et decretales epl̓as p̄deceſſoꝝ ſuoꝝ in diu̓ſa diſperſas volumīa ſeu ꝯpilatōes q̄ difficultatē ſtudētibꝫ ingerebāt in vnā ꝯpi latōeꝫ reſecatis ſuꝑfluis ad vtilitatē legētiū ac ſtudentiū reduce̓ ꝓ ut in eiuſdē dn̄i gregorij ꝯſtōne euidētiꝰ declarat̉ ateria in hͦ oꝑe ſunt ip̄e ꝯſtitutōnes ⁊ decretales epl̓e ſub ſingulis titulis collocate. Vtilitas eſt vt hijs lectis et ītellectis ſci­amus diſcerne̓ int̓ equū ⁊ iniquū ⁊ vnicuiqꝫ redde̓ qd̓ ſuū eſt. et in hoc iuſti­cia ꝯſiſtit vt inſt. de iuſti. ⁊ iur̓. in pnͥ. et. xij. q. ij. cū deuotiſſimā. Supponitur ethice id eſt morali ſcīe ſi cut et alij libri iuris. vnde etiaꝫ dicit imperator legi bus nr̄is hoīm mores in­tendimꝰ corrigere. C. de ſecū. nup. l. i. Modꝰ agen di talis ē. diuidit em̄ opꝰ ſuū in quinqꝫ ꝑtes. ī pͥma ꝑte tractat de ſūma tri. et fi. catho. et de ꝯſtōnibus de ℟ep. de iudicibꝰ. et eo­rum officijs. In ſcd̓a ꝑte tractat de iudicijs et co­operantibꝰ ad iudicia. In tercia ꝑte tractat̉ de vita et honeſtate clericorum ⁊ rebus eoꝝ et eccl̓iaꝝ. In qͣrta de ſpōſalibꝫ et mr̄imonijs et impedim̄tis eoꝝ In qnͥta de accu­ſatōnibꝫ et crimībꝫ et eoꝝ penis. vn̄ ꝟſus. Pars pͥor officia parat ecc̄ieqꝫ mīſtros. Altera dat teſtes ⁊ cetera iudicioꝝ. Tercia d̓ rebꝫ et vita p̄ſb̓roꝝ. dat formā rite nube̓ qͣrta docet. Vltima d̓ vicijs et penis tractat eoꝝ Et ſic termīat tractatū ſuū ip̄m diuidēs ī quīqꝫ ꝑ­tes ad ſil̓itudinē quīqꝫ ſenſuū corꝑis qͦs qͥlibꝫ qui iudicat hr̄e dꝫ. ali as nō ē idoneꝰ iudex ſic̄ copula ꝯiugalis ē reſtricta vſqꝫ ad quartum gradū ad ſil̓itudinē qͣtuor hūoꝝ vel elementoꝝ corꝑis hūani ꝯͣ. de ꝯſang. et affi. non debet.§. prohibitio. diut ergo greg̓. ep̄us ⁊cͣ. Regorius ep̄s ſeruus. ſic etiaꝫ imꝑator ſeip̄m appellat ſer­uum. C. de of. p̄fec. p̄tor. affric̓. l. i. c̓ca pn. vel dic ꝙ hoc dicit ex humilitate qꝛ qui maior ē veſtrū fiat ſicut miniſter veſter. vel ſeruus d̓r. qꝛ ſicut ꝑ ẜuum acquiritur dn̄o vt in ſti. ꝑ quas ꝑſonas no. acquir̓. c̓ca pnͥ. ita etiam ꝑ dn̄m papa cuilibet eccl̓ie pt̄ acquiri jͣ. d̓ cēſi. cuꝫ inſtātia. ī ꝑticula q̄ deciſa ē de pnͥcipio. .jͣ. ut lite pen. eccl̓ia. ij. ſic et ꝑ imꝑatoreꝫ acquirit̉ homībꝫ. vt in aut̓. ꝯſti. q̄ dig. lib̓. a pa. po.§. illud qͦꝫ. coll̓. vi. et noctes ducit inſomnes vt ſubiecti ſub om̄i quiete ꝯſiſtant. in aut̓. vt iudi. ſine quo. ſuffra. in prin. coll̓. ij. Et dicit imꝑator volūtarios labores appetimꝰ vt quie tem alijs preparemus. in aut̓. vt d̓i. iuſſi. ſubſcrip. ha. glo. queſto. ī pnͥ. coll̓. viij. et ꝯͣ. de reſt. ſpo. c. frequens chas ar̓ep̄os ⁊ ep̄os fra b Filijs. bn̄ dicit filijs. qꝛ ſolūmō pr̄iar­ tres appellat. om̄es alios filios. jͣ. de falſa. ꝙͣ graui­ ita nō in caſtris qm̄ ſi in caſtris ſtuderēt c Bonome ꝯmorātibꝫ. ⁊ bn̄ficia ex pͥuilegio ſibi ꝯceſſa occaſiōe ſtudij habere nō deberent. jͣ. de cle. nō reſi. tue fraternitati. pͣ. exquo dicit bononie nō vid̓r ꝙ alijs mittāt̉ alibi ſtudentibꝰ et ſic nō tenent̉ reciꝑe hanc ꝯpilatōneꝫ. qꝛ lr̄e pape nō extendunt̉ ad alios ꝙͣ ad eos quibꝰ mittuntur vel qui ꝯtinentur ī eis. ar jͣ. de of. del̓. p. et. g. et. c. gratum. et. c. cum olim. ſꝫ nō ē ita om̄es em̄ tenent̉ ad obſeruatōnem huius ꝯpilationis. ſꝫ ꝓpter ſtudium qd̓ eſt bononie ꝯuius et gn̓aliuſ p̄cipue in iure vtroqꝫ et ibi qͣſi de omnibꝫ ꝑtibꝫ mundi ſūt ſtudentes ideo potiꝰ bononiā dirigunt̉ et ita om̄es tenent̉ hanc ꝯpilatōem te­nere ⁊ ẜuare qꝛ nec poſſent nec debēt ſinguloꝝ auribꝫ intimari. xvj di. ꝙ dicitis. et ꝯͣ. de poſtula. prela. c. ad hec. et ꝯſtō principis poſt duos menſes a tꝑe publicationis omnes aſtringit. in aut̓. vt fac. no. ꝯſti. circa pnͥ. coll̓. v. et jͣ. de ſen. ex. nouerit. ſi aliqui ſcolares vl̓ ma d Salutē. ꝑ talē ſalutatōeꝫ nō tollit̉ excōicatio giſtri eſſent excō municati tꝑe publicationis. jͣ. de ſen. ex. ſi aliqn̄. vbi de hoc. Ex. alibi appellatur imꝑator. xj. q. iij. iulianus. regnum tamē eiꝰ non eſt de hoc mundo. e. c. q. iij.§. i. dum. xxiij. q. i. niſi f Parificus. qui vt pacem doceret venit in mū­ bella.§. i. g Diſpoſūit.ſ. ꝑ prouidentiam in p̄deſtinatione non tn̄ neceſſitate quia vaſis ire ⁊cͣ. xxiij. q. iiij. nabuchodonoſor. de pe. di. iiij. nonnulli 1§. ſic itaqꝫ: et inſequentibus et in precedentibus.§. Incipit noua ꝯpilatio decre­taliū greg̓. ix. Regorius ep̄us ẜuus ẜuoꝝ dei dilc̄is filijs doctoribꝰ ⁊ ſcolaribꝫ vniu̓ẜ bonon̄. ꝯmorātibꝫ ſalu h Subditos. id ē p̄deſtinatos qui ſi etiā peccāt corā dn̄o dicuntur peccare. de pe. di. i. et venit. qͥ etiā ſi peccant nͥlominꝰ ſaluabunt̉. de pe. di. iiij.§. ſit itaqꝫ ꝯtra pͥmū decretū ē. de pe. di. iiij. hāc ſocietatē i Pūdicos. id ē caſtos ſic ⁊ imꝑator ſubditos ſuos caſtitatem ẜua­re hortat̉. vn̄ dicit. caſtitas ſola ē q̄ cū fiducia poſſibilis ē deo aīas p̄ ſentare. ī aut̓. de leno.§. ſancimꝰ. coll̓. iij. q̄ ſuaderi pt̄. imꝑari vero n̄ pt̄. xxxij. q. i. integritas. vn̄ debemꝰ eſſe pudici nō ſolum mente. ſꝫ etiam ocu lo. qꝛ impudicus oculꝰ im pudici cordis eſt nuncius. .xxxij. q. v. nec ſolo. k Pacificos. id ē pacem cuſtodiētes. vn̄ etiā d̓r bea ti pacifici qm̄ filij dei vo­cabuntur. xxxiij. q. i. noli l Modeſtos. id eſt tem­ꝑatos. qꝛ quilibꝫ dꝫ in ſe habere tꝑantiam vt ſciat ẜuare miſcd̓iam et rigorē vel ſimul vtrumqꝫ ẜuare .xlv. di. diſciplina m Cupiditas. q̄ eſt ra­dix oīm maloꝝ. xlvij. di. bonoꝝ. et in aut̓. vt iudi. ſine quo. ſuffra§. cogita­tio. coll̓. ij. vltra vnam co lū. et hͦ idē innuitur. d̓ pe. di. ij.§. qꝛ radix oīm. poſt illum.§. ex premiſſis. n Prodiga. qꝛ nō ſoluꝫ reꝝ. ſꝫ etiā fame quis ꝓ digus dicitur. vt habetur .C. de hijs q̄ pene no. l. i. in fi jͣ. de accuſa. p̄latoꝝ exceſſus. et talis crudelis ē qui famā ſuam negligit. xij. q. i. nolo. et vere quia omnis etas ab ado leſcentia prona eſt īmalū. xij. q. i. omnis etas. et omnis creatura ſub vicio ē. depem. di. ij.§. caritaſ. ad fi. diſtinc. et hūana natura quodā modo labitur ad delicta. in aut̓. de monach̓.§. ſi quis igit̉. coll̓. i. et ꝓcliuus eſt hoīm curſus ad voluptatē. et natura imitatrix ē vicioꝝ. .xx. q. iij. ꝓcliuis. vnde claud̓. ꝓcliuior uſus in peiora datur Ex eo ꝙ dicit ꝓdiga vid̓r ꝯtraria iſta lr̄a. qꝛ pͥmo dixit cupiditas. qꝛ qui eſt cupidus non eſt ꝓdigus. ſic intellige. cupiditas refertur ad retentio nem tꝑalium. ꝓdigalitas quātum ad euacuationem virtutuꝫ qꝛ vnū expellit aliud. xxxij. q. i. cuꝫ renūciatur. ⁊ ē ar. ꝙ allegans ꝯtraria au diatur et duo ꝯtraria pn̄t eſſe in eodē ſubiecto. qꝛ papa dicit cupidi tatē eſſe ꝓdigā cum cupiditas et ꝓdigalitas ſint penitꝰ ꝯtraria. vl̓ dic melius ꝙ ideo dicatur ſui ꝓdiga qꝛ nullus modus nulla menſura eſt in cupiditate. vn̄ dicit cano ꝙ nec ſacietas vnꝙͣ nec finis erit cupi tati. et ideo d̓r effrenata. xlvij. di. ſicut ꝓdigalitas. alias talis nō eſſꝫ oppoſita cupiditati ſꝫ potius ei ꝯpeteret ſꝫ ꝓdigalitas illa q̄ ꝯſiſtit in diſtributione rerum immoderata illa eſſet ei oppoſita. et ad hoc fa cit qd̓ dicit ſui ꝓdiga. et ideo non dixit rerum. vel ſi vis ſaluare ſolu tionem bernhar. expone. ſui id eſt ſui poſſeſſoris et ita planum eſt o Noua litigia. hoc ideo dicit qꝛ hūana natura prona eſt ad diſſen­tiendum. jͣ. de ꝯcei. p̄. qꝛ diuerſitatē. et de ꝯſe. di. iiij. ſic̄ in ſacram̄til et. ff. ad trebell̓. qꝛ poterat. et. ff. de arbi. Itē ſi vnꝰ.§. fi. et ſꝑ nouaſ deproperat ede̓ formas. C. d̓ ve. iur̓. enu. l. ij.§. ſꝫ qꝛ d̓ine. ⁊ natura ī troductū eſt vt plura ſint negocia ꝙͣ vocabula. ff. de p̄ſcrip. ꝟ. natu ra. vnde dicit imꝑator ꝙ natura quotidie nouitates intitur inuenire. in aut̓. quibꝫ mo. na. effi. ſui.§. ſi qͥs vero. coll̓. vj. et ideo nouis mor­bis noua ꝯuenit antidota p̄parari. jͣ. de iur̓. cal̓. ceteꝝ. et varia experi menta morborum varia nos cogunt remedia inuenire. l. di. vt ꝯſtitu eretur. et qd̓ medicamēta morbis exhibent hoc iura negocijs. in aut̓. h̓ ꝯſti. q̄ inno. ꝯ. in pnͥ. coll̓. viij. et que de nouo emergunt auxilio no uo indigent. ff. de interro. acti. l. de etate§. ex cauſa. et. ff. vt in poſſ. leg̓. l. i.§. plane. et. ff. de ven. inſpi. l. i. in prin. et. jͣ. de of. deleg̓. infi­nuante. et ꝯͣ. de excepe̓. paſtoralis. jͣ. de teſti. preſentium. et. c. vlt̓. p Dato libello. quem olim maritus dabat vxori. jͣ. de diuor. gaude mus. in fi. et. ff. de diuor. l. ij.§. in repudijs q Iuſticia. que ab alijs virtutibus augeri et ad maius appetere de fiderat. in autē. de referend̓.§. propterea. colla. ij. r Ideoqꝫ lex proditur. vt hūana coherceatur audacia ⁊ tuta ſit in ter improbos innocētia. iiij. di. facte ſūt aūt. naꝫ ꝑ leges nemo bene facere cogitur ſed male agere prohibetur. xxiij. q. v. c. ad fidem s Limitetur. limes eſt agrorum diſtinctio. vnde virgil̓. limes erat poſitus litem vt diſcerneret agri. vt. jͣ. de ꝟ. ſig̓. c. forus t Honeſte viuat. ⁊cͣ. hec ſūt tria p̄cepta legis de quibꝫ hēs. ff. de iu ſti. et iu. l. iuſticia.§. ij. et inſt. e. t.§. iuris p̄cepta. et ſūt ſic intelligēda tē et apl̓icā bn̄dictōeꝫ. Ex pacificꝰ piamiſe ratōne diſpoſuit ſibi ſb̓ditos fore pudicos pacifi­cos et modeſtos. ſꝫ effrenata cupiditas ſui prodiga pacis emula mr̄ litiū materia iurgi oꝝ tot quotidie noua litigia gn̓at. vt n̄ iuſticia conatꝰ eiꝰ ſua ꝟtute repͥme̓t ⁊ qōneſ ip ſiꝰ implicitas explicae̓t ius hūani federis litigatoruꝫ ab uſus extingue̓t ⁊ dato libello r̓pudij ꝯcordia exͣ mundi ter­minos exulae̓t. Ideoqꝫ lex ꝓ­dit̉ vt appetitꝰ noxiꝰ ſb̓ iuris regl̓a limitetur ꝑ quāgenus humanum vt honeſte viuat