ab aduerbis ſiue præpoſitionibus: ut extra exterior intra interior ultraulterior citra citerior ſupra ſuperior infra inferior: nam ſuperus& inferus ꝗͣuis uideantur eorum ideſt ſuperioris& inferioris eſſe poſitiua:tamen in uſu ſuperi pro cæleſtibus ſiue uiuis: inferi autem pro manibus accipi ſolent: adeo autem non ad ipſa aduerbia: ſed ad perſonas:uel res participes aduerbiorum. huiuſcemodi fiunt comparationes ꝙnaſcuntur ex his ipſis aduerbia cōparatiua quæ cū magis ipſum poſitiuum aduerbium ſignificant. ut ulterius magis ultra citerius magiscitra: exterius magis extra: ſic& ſimilia. Deriuantur igitur comparatiua a nominibus adiectiuis quæ ſumuntur ex accidētibus ſubſtātianominum. Accidentia autē ſunt quæ ex qualitate uel quātitate animi uel corporis: uel extrinſecus euenientium trahuntur quæ poſſuntincrementa uel diminutiones accipere: per quæ comparatio naſcitur:ſine quibus ſubſtantia intelligi poteſt. fia uero niſi prior ſubſtantia intelligatur eſſe non poſſunt. Si enim dicam homo uel lapis ſubſtantiādemonſtraui: cuius ſignificatio: nec augeri poteſt: nec minui: ſin aliquid accidens homini uel lapidi proferam tunc habet locum comparatio: ut homo prudens& prudentior. lapis niger& nigrior. Quāuisenim non ſit prudens: poteſt homo intelligi:& lapis ꝗͣuis nō ſit nigerintelligitur lapis. Itaqꝫ adiectiua iure ſunt appellata: quæ illis nominibus quæ ſubſtantiam demonſtrant adiiciuntur: ꝗͣuis antiqui etiā inquibuſdam gentilibus comparatiuis uſi ſunt: ut punus punior. Plautus in penulo. Nullus me eſt hodie punus punior:& ſuperlatiuis& īin pronominibus: ut idem Plautus in trinumo. Ergo ipſius eſt ipſiſſimus ab hinc ab oculis. Fiunt autem comparatiua a nominibus: auerbis: a participiis ab aduerbis ſiue præpoſitionibus: a nominibus:ut clarus clarior: fœlix fœlicior: a uerbis detero deteris deterior potiorpotiris. hic& hæc potior& hoc potius potioris potiſſimus. Poſſumus tamen hoc etiam a nomine potis accipere: ꝗͣuis ſignificatio aliauideatur eſſe. ut Terentius ī phormione. Vbi tu dubites quid ſumaspotiſſimum pro optimum. a participiis indulgens īdulgentior: amāsamantior: ſed quando comparantur participia tranſeunt in nominūſignificationem. Ab aduerbis ſiue præpoſitionibus: ut extra exteriorintra interior: ultra ulterior:& ſciēdum ꝙ localia ſunt hæc aduerbia ſiue præpoſitiones: ex quibus comparatiua naſcuntur nomina. Et pene hæc extra exterior: intra interior: ultra ulterior: citra citerior. Vetuſtiſſimi tamen etiā citer protuliſſe īueniuntur. Cato de agna paſcēda:dii
