Seite
her. l. fi. ius approbatū dr̄ ius ſub noīe bōni publici ſta tutum.i. abſtracti.i. remoti ab equitate naturali. l. i. d̓ uſu. id quod ꝓ lege ſeruatur eſt ꝯͣctus ⁊ teſtamētum in aut̄. de nup.§. diſponat. C. de pac. l. legem. Item ē conſuetu do ubi deficit lex ſcripta nā ſcientia noſtra.i. ars nr̄a ex duobus cōſtat.ſ. ex ſcripto ⁊ non ſcripto ut inſti. de iuro naturali.§. ex non ſcripto ⁊. l. d̓ quibus. jͣ. de le. d̓ iſtis er go eſt extracta cōiter ſcīa noſtra. Et no. hic ꝙ aliud eſt ius aliud ē ſcīa nr̄a iur̄. nam ius dr̄ eſſentia legis ī ſe ip ſa. Sed ſcīa denotat habitū hoīs. ⁊ refertur ad intellec tum nr̄m. ſed plerūqꝫ ē ſicut oculus nocticularū ad lucē dici ẜo mētaſ. ſice. Ars ergo noſtra ē d̓ p̄dictis manife ſta ſanctio uel doctrina ſeu diſciplina. jͣ. d̓ excu. tu. l. ſꝫ ⁊ reprobari.§. ualde. tn̄ intellexit ꝓ materia propria huius ſcīe ius enucleatum ſeu elimatū qd̓ in tribus cōpillatio nibus ē ſituatum naͣ illa ē materia purgata ⁊ digeſta un̄ ſicut cibus digeſſus ē immediata cā materialis nutritio nis ſic iura purgata ſunt materia purgata ex qua ſciētia dr̄ ẜm azo. Et no. ꝙ azo aliter aſſumpſit ius in mate ria generali ꝙͣ ī materia cōi nam ī generali materia ac cepit ius.i. hoīs meritū. cuius ꝯͣdictoriū eſt hominis de meritū.i. error ⁊ cōtumacia ut. jͣ. eo. l. iuſticia. ſꝫ in mate ria cōi aſſumpſit ius ꝓ ut eſt ex iuſticia pͥma. adinuētio legislatoris mīſterio.i. artificio ⁊ ſtatuto ꝓut aſſumitur .jͣ. c. l. i. v̓. nā ut eleganter. No. ergo ꝙ una forma ſub ſtantialis pōt eē ex triplici materia ſubordinata ſicut pa nis ē ex frumento farina ⁊ paſta. materie v̓o diſſipate n̄ poſſunt reciꝑe unā formam indiuidualē. Item no. ꝙ una forma pōt eſſe materia alterius forme un forma li gni ē materia capſe ⁊ forma ſubſtantialis ſiue originalis materie iuncta ē ſicut materia reſpectu forme accidenta lis qꝛ materia ē omne qd̓ eſt alicuius forme ſuſtentabi le. ⁊ iō ſaluatur dn̄s azo qꝛ nō dixit ꝙ ius approbatum ſit materia iur̄ cū approbatio dicat formam que ex ꝯſu matione ſiue cōcluſione ſeu fine cōſiſtit. jͣ. ad le. fal. l. qn̄ quaginta.§. quedā ⁊ certū eſt ꝙ fornia nō eſt ꝓprij ſub iecti materia. qꝛ hoc implicaret ꝯͣdictionem. ſꝫ dixit ꝙ iꝰ approbatū ē materia artis nr̄e ⁊ cā eſſendi ⁊ qꝛ ꝑ id ars noſtra eſt ars bona ⁊ ꝑfecta. ⁊ ut dixi.ſ. qd̓ eſt in ſe for ma pōt in alio eē materia ⁊ cōſiderari ut materia pura de le. iij. queſitū.§. illud fortaſſe. Et no. ꝙ ī omni ar te ⁊ omni diſciplina duo ſunt prīcipalia.ſ. natura ⁊ uolū tas natura regitur a regula ccleſti. jͣ. c. l. i.§. iuſ naturale. uoluntas aūt libera eſt tn̄ lex temꝑat cam ut nō decliuꝫ ad prauū ⁊ ſic liberum arbitrium limitatur ad bonum ⁊ equum cū enim oīa fecerit deus ad bonum finē ⁊ libeꝝ arbitrium ad optimū finem dederit ſiquidem ſeruet cō ſtitutū finem bn̄ eſt. alr̄ punitur uel infringitur. iteꝫ ī fre nō rationis cōſtringitur. C. d̓ cuſto. reoꝝ. l. ſi quis in ca. Et no. ꝙ oīs ars aſſumit ſibi natura ꝓ materia ſicut ſtatuificus aſſumit ſibi es ꝓ materia. ⁊ lanificus lanam ſic legiſta ꝓ materia aſſumit ſibi facta hominū. facta cnī ſuam naturam habēt ⁊ illa ordinat. ite ipſa interpretatur ⁊ ſic ius nr̄ꝫ eſt fundatū ſuper accidentibꝰ.i. ſuper caībꝰ emergentibs ex ꝗbus oritur bonū ⁊ equū. ex illo bono ⁊ equo oritur ius ſcriptū nā iura ex factis nata ſunt ut .jͣ. ad. l. acꝗl. ſi ex plagijs.§. ī cliuio. item bonū ⁊ equū re peritur extra facta hominū in factis nature generalis ut in educatione liberoꝝ. ⁊ ideo bonum ⁊ equū.i. iuſticia ⁊ ius ei cohercut.i. uirtus ac uigor iuſticie in ſe ip̄a eſt ge neralis materia huius artis ⁊ ita intelligo aꝫ. Cōmu nis uero materia non uerſat̉ in factis nature ſꝫ in factis hominum ⁊ in bono ⁊ equo quod īde oritur ⁊ ſic ꝗcꝗd dr̄ de materia cōmuni ē de materia generali. ſꝫ non con uertitur. ſed proprie materia uerſatur in factis legum .i. in diſpoſitionibus legum que ſunt prima materia artis.i. ſcīe nr̄e tam ſpeculatiue ꝙͣ pratice ⁊ ſic intelligē do ſoluatur d.aꝫ. Alij alr̄ dn̄t cauſa efficicus eſt triplex. ſ. deus gr̄e infuſione quo ad iur̄cōſultos ⁊ imꝑatoris ordina. ionem qꝛ imꝑator eſt a deo ⁊ quod facit ut deꝰ facit non ut homo ut no. in aut̄. de hr̄. ⁊ fal. in prin. qꝛ eſt uicarius dei immediatꝰ. item ſapientes.i. iur̄cōſulti fue runt cauſa efficiens huius libri inuentione. Itē iuſtinia nus probatione. l. i.§. oīa de uet̉. iur̄ enucleando. Cā formalis ē ipſa legū ⁊ operis forma nā lex appellat̉ for ma a qͣ non lꝫ recedere. jͣ. ad nūici. l. cc̄ſtitutionibꝰ. C. d̓ iure fi. certa forma liº. x. tem forma eſt modus tractā di qui ī qualibꝫ ſcīa reꝑitur ⁊ eſt triplex.ſ. diffinitiuus di uiſiuus ⁊ exēploꝝ poſit̉ s. jͣ. c. l. i. Cauſa finalis ē triplex ſ. in homine ad hominem ⁊ ad 2em. p. in hoīe ut bonus ſit ⁊ hoc ꝑtinet ad eticu. ad homineꝫ ut ꝗs bn̄ regat fa miliā ⁊ hoc ꝑtinet ad yconomīa. ad rem. p. ut. res. p. ſalu briter regat̉ ⁊ hͦ ꝑtinꝫ ad polliticā. sͣ. in cōſtit̉. oēꝫ.§. īci pite. Et no. ꝙ regim abbatis in monachos eſt ycono micum. ſꝫ regim ep̄i in ſubditos eſt polliticum. ſꝫ quo ad ſuos canonichos yconomice ēt ſupponatur ⁊ hoꝝ diuer ſa eſt rō ⁊ diuerſa diſciplina ⁊ ſic ius nr̄m applicat ſibi totaꝫ moralē ph̓iā. Itͣ no. ꝙ n̄ ſolū in artibꝰ reꝑiūt̉ ille qͣttuor cāc ſꝫ ēt ī ac. ibꝰ ut in clectōe naͣ ca efficiens eſt cōſenſus cligentiū ⁊ elect. cā formalis eſt modus ꝑ queꝫ fit electio ut in. c. quia ꝓpter de elec. ca materialis eſt perſona clecta ⁊ ſic perſona dr̄ ipſa materia ⁊ opp cōtra ꝑſenam dr̄ obiectus in materia nam perſona eſt ſubiectum ſuuꝫ ſuſceptiuū ⁊ om̄c ſuſceptiuum alicuius forme dr̄ materia quꝫ tamen materia ponit̉ ꝓ quolibet facto uli jͣ. de pac. iur̄ gen̄.§. i. cauſa finalis patet puta ut eccleſia recte gubernet̉. Sic in mr̄imonio conſenſus eſt cā formalis qꝛ dat eſſe rei. peſſonc ſunt cā materialis qꝛ ſunt ſubiectu. uerba ſunt cauſa formalis. ꝓles ⁊ ſacra mentum ſunt cauſa finalis ⁊ ſic appꝫ qn̄ excepº in cōtra rium apponit̉ dicat̉ eſſe ī materia uel in forma. Quo rit glo. qꝛ̄ dicatur ius enucleatum ⁊ reſpondet per ſimi litudinem. Et no. ꝙ ars ꝓcedit ad ſimilitudinciūᵇ na ture ⁊ ad eius inſtar. Uri operam daturus Qui uult ſcire ꝯn̄s dꝫ p̄noſcere an̄cedens. Qui uult ſcirc quid rei dꝫ ſcirc principia rei. Et qui uult ſcire quid rei dꝫ ſcirc p̄cedentia noīs h. d. ſꝫ qꝛ rectus modus theorice ꝓcedendi eſt triplex.ſ. diffi nitiuꝰ diuiſiuꝰ ⁊ exēplorū poſit̉s. Eſt eī theorica ſpecu latio ueritatis que tribꝰ modis hētͣ.ſ. ꝑ diffinitōeꝫ. c̄ nāqꝫ diffinitio breuis demōſtratio rei ꝑ oppoſitōnē facta que rei amplectit̉ ꝓprietates. Item per mōꝫ diuiſionis quo ē mebrorum diſpoſitō ⁊ intellectus. Item ꝑ exēplorum poītōeꝫ nā ꝑ exª rē melius ⁊ uelut oculata fide ītellig mus. ut īſti. de gradibus.§. ſꝫ cū magis ⁊ ab exēplis naſ citur ar. a. ſimili. Et iō quod exēpli cā dr̄ ad ōe ſimile porrigit̉ de iur̄ ⁊ facti igno. l. regula.§. fi. de ex cu. tu. l. ſci re opꝫ.§. p. eſt aū ſilītudo recta adaptatio qͥn fit ꝓceſſus ab uno particulari ad aliud ꝑticulare ꝑ aliquid ꝙ eſt cōe utriqꝫ puta per eandem rōcꝫ. C. de reno. donat. is ſolis C. d̓ excuſatōe tur. l. nō ſolū.§. qui pͥmitiuuꝫ. ideo iur̄cō. in illa. l. ⁊ ſe. pͥmo ponit diffinitioneꝫ. ſecūdo diuiſionem. tertio annectit exemploꝝ poſitionem. Item prima pars que durat uſqꝫ ad uer. huiꝰ ſtudij ſubdiuidit̉. nā primo p̄mittit unum dictum cōferens ad diffinitionem. ſecūdo diffinit. tertio ꝓbat ꝙ dicit. ẜa ibi. nā ut. iij. ibi iuſticia nan qꝫ. No. quult ſcirc principiata dꝫ noſcere prīcipia. ſunt enī pͥma pͥncipia tanꝙͣ fores in quibus nemo dꝫ er rare qꝛ modicus error in pͥncipio maximꝰ fit in fine. Item no. ꝙ regime dꝫ cōſiderari. item no. ꝙ iꝰ deſcē dit.i. naſcit̉ a iuſticia ⁊ ſic iuſticia fuit prius ꝙͣ ius. ⁊ hoc non eſt dubiū d̓ iuſticia creatoris que fuit ab eterno an̄ ꝙͣ orbis crearctur ⁊ formaret̉. ſꝫ iur̄cō. non intellexit de illa iuſticia nec ponit os in celū. ſed ſicut naturalis ph̓us