Et tris quos idas pater:& patria iſmara mittit. hanc teſte Homero libro. ix. odiſſeæ Vlyxes a troia diſcedēsdeſtruxit: quā iam maroniam uocari in gloſula quadam Homeri comperi.ſocrates abſqꝫ aliqua aſpiratione& per. i. latinum ſcribitur: fuit græcus orator clariſſimus Gorgiæ auditormultorum philoſophorum præceptor eximius: ut Macrobius atteſtatur. hic teſte Quintiliano in diuerſodicendi genere nitidus fuit& comptus:& paleſtræ magis qͣꝫ pugna accōmodatus. omnes dicendi ueneresſectatus in inuentione facilis: honeſti ſtudioſus: in compoſitione adeo diligens: ut cura eius reprehendaturhuius orationes adhuc extant: quas maxima ſemper cum uoluptate lego.ſus cum unico. s. ſcribit̉: fuit filius nothus Priami: de quo in dictione antimus uidimus.talia græcuꝫ uocabuluꝫ eſt:& cum unico. I.&. i. latino utrobiqꝫ: atqꝫ. t. exili ſcribit̉: regio eſt europa& oīuꝫtotius orbis celeberrima: prius quidē dicta heſperia ab Heſpero Atlantis fratre: a quo& heſperus occidētatalis ſtella cognominata fuit. hic teſte Igino pulſus a fratre ab ea regiōe: quæ nunc hiſpania dicitur:& ea loca ubi nunc ē italia occupans heſperiam a ſe: ut priſtinam aliam prouinciam nominauit. At uero Macrobiꝰli. ſaturnalium primo: qum de diei partibus loquitur inquit: ab heſpero ſtella(quam græci heſperaꝫ dicūt)ad eſt italia heſperia: ꝙ occaſu ſubiecta ſubiecta ſit. Quod Virgilius libro primo æneidos cōſumaſſe indetur cum ait.Eſt locus heſperiam graii cognomine dicunt.Terra antiqua: potens armis atqꝫ ubere glebaCenotrii coluere uiri: nunc fama minores.Italiam dixiſſe ducis de nomine gentem. nam poſt cognomen heſperiæ dicta fuit œnotria: ſiue ab optīo uino quod in illa naſcit̉: ut dixit Seruius ſuper primū æneidos οινοσ græce latine uinum dicit̉: ſiue ut Varrodocet& Pli. li. iii. naturalis hiſtoriæ cōfirmauit: ab Oenotrio ſabinorū rege in ea regnāte. Poſt hæc uero&italia nomen aſſumpſit ab Italo ſiculorum rege: qui(ut ait Seruius) uenit ad eaꝫ partē: in qua regnauit Turnus: eāqꝫ ſuo nomine uocauit Italiaꝫ. unde illud eſt: Fines ſuper uſqꝫ ficanos: hoc eſt uſqꝫ ad ea loca: quæ ſicani. i. ſiculi ſic quoqꝫ a fratre Itali cognominati tenuere. At uero Ariſtoteles libro politicorum. vii. hæc deitalia inquit: Tradunt periti homines illorum locorum fuiſſe Italum quendam œnotriæ regem: a quo mutato noīe: pro œnotris itali ſunt uocitati: oramqꝫ illam maritimam europe: quæ eſt inter ſcylaceum& lameticū ſinum. diſtant uero hæc loca inter ſe meridiei iter. italiæ nomen primum cæpiſſe. hunc ergo Italum tradunt agriculturaꝫ œnotrios docuiſſe: cum prius eſſent paſtores uagi: ac palantes: illiſqꝫ leges poſuiſſe:& cōmeſſationes inſtituiſſe primum. hæc ille. ſed Varro ab omnibus diſcordare uidet̉. nam lib. ii. de agriculturaſic ait: Græcia antiqua. prout ſcribit Timæus in hiſtoriis: quas de rebus publicis ſcripſit: tauros uocabat italos. a quorum multitudine pulchritudine ac fœtu italiam dixit. Eſt& italia pars latium ſic dictuꝫ(ut quidāaſſerunt) ꝙ in italia inter præcipitia alpium apœnimi lateat. Varro a latino dictum putauit. Virgilius a latēdo. unde ait libro. viii. æneidos cum Euandrum Aenea loquentem induceret.Primus ab æthereo uenit ſaturnus olympoArma louis fugiens:& regnis exul adēptis.Hic genus indocile ac diſperſum montibus altis.Compoſuit. legeſqꝫ dedit: latiumqꝫ uocari.Maluit. his quoniam latuit ſaturnus in oris. Idem Ouidius libro faſtoruꝫ primo confirmauit dicens: Dictaquoqꝫ eſt latium terra latente deo:& fuit teſte Solino latiū antiquū antea a tyberis hoſtijs ad uſqꝫ lyrim amnem: qui campaniæ fluuius eſt: minturnas maritimam urbem curſu mediā diuidens. Seruius uero ſuper primum æneidos ait uſqꝫ ad fundos urbem campania contineri:& aliud inſuper eſſe latium dixit: quod a fundis uſqꝫ ad uulturnum protenditur. Quare cum antiquum latium heſperiam poſtea cognominatū ipſe dixerit. uoluit hoc a Virgilio annotari cum dixit libro æneidos. vii. Mos erat heſperio in latio. Rurſuꝫ& hæcomnis ora nonnunqͣꝫ poſt hæc auſonia dicta fuit. nam ut ſubdit Ariſtote. ad ea quæ ſupra dixit: incolebantinquit eam italiæ partem: quæ ad tyrrhenam uerſa eſt opici qui nunc Auſoni nominant̉. hæc ille:& ut quidam ferunt ab Auſonio Vyxis filio: ſic quoqꝫ cognominata fuit. Quodqꝫ nomen duraſſe uſqꝫ ad romanosconſules oſtendit Liuius libro. ix. ab urbe dicens. Minturnas& ueſtinas urbes auſonidum gentem eē. Quare dixit Virgilius libro. viii. æneidos: Tum manus auſoniæ& gentes uenere ficana. Sæpius& nomen poſſuit ſaturnia tellas. nam poſt hæc quoqꝫ ipſa eadem ora magna græcia nuncupata fuit. Et ut dixit Plinius lib..iii. naturalis hiſtoriæ fluuius ſilaris campaniā a lucania diuidit. erat igitur in campania neapolis ſalernuꝫ&capua: a cuius planicie(ꝗa alia italia pars eſt plurimum montuoſa) dictam campaniā multi uoluerunt. Poſtcampaniam eſt lucania. poſt lucaniam uero brutium ſiue calabrya: quæ uſque in regium terminatur. oīsigitur iam Italia inter adriaticum& tuſcum mare ſiue ſuperum& inferum in formam cruris(ut nobis magis placet) extenditur:& a iugis alpium porrecta dorſoqꝫ apœnini montis ſe paulatim attollens uſqꝫ ad rheginuꝫ uerticē& littora brutioꝝ ꝓtendit̉. nā in ultimo ſui in duo cornua ſcindit̉. Quoꝝ alteꝝ& qd̓ breuiꝰē) ioniū reſpectat equor: alteꝝ ſiculū ī extremitate regiū oppidū cōtinēs eiꝰ lōgitudo ab auguſta prætoriaquæ(ut dixit Pli. lib. iiii ī alpineo fine ſita eſt:& ꝑ romam capuāqꝫ porrigit̉ uſqꝫ ad oppidum regium: teſte
