Seite
O beliſcus cū. i. latino&. c. exili ſcribit̉: eſt teſte Ammiano Marcellino reꝝ geſtarum li. xvii. aſperrimus lapis in figurā mata cuiuſdam ſenſim a ꝓceritate in excelſum cōſurgens:& ne radiū imitet̉ paulatim gracileſcens. ſpecie quadrata in uerticē ꝓductꝰ anguſtū: manu leuigatꝰ artifici. Obeliſcos fuiſſe plures romæ cū hiſtoriæ: tum res ip̄a indicat. Sed ꝗ integri corruptiue aut fuerint: aut nūc cernūtur: a thebis: ac alijs ægypti urbibus ꝑductos fuiſſe Pliniꝰ in naturali hiſtoria& præfatꝰ Ammianus oſtēdūt. Sed de eo ꝗ quoqꝫ in uaticano iuxta baſilicam beati Petri cōſpicit̉:& corrupte ab inſciis iulia uocitat̉. Pliniꝰ ip̄e li. xxxv. meminit: atqꝫ illū tertiū ex maioribꝰ ponit: qui unqͣꝫ romæ aduecti fuerūt. Et li. xvi. ubi de arboꝝ magnitudine pertractat: hæc inꝗ­uerba abies āmiratiōis præcipue uiſa eſt in naui: quæ ex ægypto Caii principis iuſſu: obeliſcum in uaticano circo ſtatutū abduxit: de qua naui plura ꝓſequit̉:& nihil admirabilius in mari uiſum fuiſſe aſſerit. Ammia­nus uero in præfato li. cū thebarum ægyptiaꝝ ſitum:& ſucceſſum pulchrrime enarraſſet: ſubdit ī hac urbe inter labra ingētia diuerſaſqꝫ moles figmēta ægyptioꝝ numinū exprimētes obeliſcos uidimꝰ plures: alioſqꝫ iacentes& cōminutos: quos antiqui reges bello domitis gentibꝰ: aut ꝓſperitatibus reꝝ elati: montiū uenis uel apud extremos orbis incolas ꝑſcrutantes exciſos erectoſqꝫ diis ſuperis dicarunt. Et in ſequētibꝰ idē au­ctor oſtendit obeliſcos nō ſolum a thebis romā aduectos: ſed Octauianū Auguſtū duos admirandos ex he­liopoli urbe etiā ægyptia tranſtuliſſe. Quorū ut ait unus in circo maximo. alter in campo locatꝰ ē martio:& iucūdiſſima plura ꝓſequit̉: quæ ſane referre longū eſſet. Plinius etiā ī. xxvii. naturalis hiſtoriæ: refert Theo­phraſtum tradidiſſe in ægyptioꝝ cōmētariis reperiri fuiſſe apud eos in louis delubro obeliſcuꝫ ē quattuor ſmaragdis quadraginta cubitoꝝ longitudine: latitudine uero in parte duorū in ꝑte quattuor: id etiā præte reundū non ē: obeliſcos ut plurimū notis hierographis inſculptos fuiſſe: quas(ut præfatus Ammianus ait. undiqꝫ inciſas initialis ſapientiæ uetus inſigniuit auctoritas. Nam multa uolucrū& ferarū etiam alieni mū di genera inſculpebant: quæ uel regū gloriam ſequētibꝰ etatibꝰ: uel eorū perſoluta uota monſtrabāt: non enim ut nūc litterarū forma ac numerus præſtitutꝰ erat: ꝗbꝰ quicꝗd humana mens cōcipere pōt: facile expri­mitur: ſed ſingulæ litteræ apud illos quæ aīalium figuris deſignabant̉: ſingulis nominibꝰ inſeruiebāt:& ue­bis nōnunqͣꝫ& integros ſenſus repræſentabāt. Nam ꝑ uulturē natura uocabulū pandūt: quia nullos mare: poſſe inter has alites inueniri rōnes memorant phyſica: perqꝫ ſpeciē apis mella conficientis regē indicabā­Cui cū iucūditate moderante aculei ineſſe debent: qn̄ etiā& Seruio referente ſuper ꝗntū æneidos ꝑ draco nem in caudā reuolutum& illā mordētē ānum illi idem indicabāt: cū in ſeip̄m eodē mō recurrat: ac conſu­matur. Itaqꝫ teſte Cornelio Tacito primi ꝑ figuras aīalium ægypti ſenſus mentis effingebāt:& antiꝗſſima monumēta memoria humana īpreſſa ſaxis cernunt̉: de ꝗbus in dictione fœnices loquemur. O bolus cū unico. l. ſcribit̉: genus ē ponderis ſex continens ſiliquas: ꝗ& alio nomine ſcrupulus dicit̉: de quo in dictione talentum late uidebimus. Ocalex cū. c. exili& unico. l.& duabꝰ. e. ſubſequētibꝰ ſcribitur. fuit teſte Homero li. ii. iliados: boetia ciuita­Ocha cū. ch. aſpirato ſcribit̉: nomē eſt a græco deductuꝫ: ac a noſtris cōpoſitū ex illoꝝ maſculino articulo: qd̓ eſt. o.& χινχηνοσ: qd̓ apud illos ideſt apud nos anſer huius anſeris: itaqꝫ cōponētes antiqui noſtri. o. ci. λήi:& in recto abiicientes ultimū. n. dixerunt ocha huiꝰ ochæ: nonnulli uero commutantes illud. o. in. au. diphthongon dixerunt aucha auchæ: ꝑ modū quē in. ii. horū cōmentariorū libro quum de. au. diphthōgo tractaremus declarauimus. O ceanus cū unico. c. atqꝫ illo exili&. e. abſqꝫ diphthongo ſcribitur: dicit̉ id mare: quod uniuerſam circuit te­ram: ob quod& ab ip̄is græcis amphitrites etiā uocitat̉: ut in ea dictione uidimus. Sed oceanus teſte Solino a uelocitate cognominatus eſt. Nam& unde oceanus dicit̉: a noſtris uelox interpretat̉. Sane ex hoc ma ri oīa nata fuiſſe dixit Heſiodus in theogonia: iuxta quod Virgilius in. iiii. georgicoꝝ inquit: Oceanūqꝫ pa trem rerum nymphaſqꝫ ſorores. Homerus uero dixit in iliade illum deoꝝ patrem:& Tethym matrē: cū ait t. τε θων γένεσιν κα μηπέρα τηθύν. dixit etiam ex ip̄o oīum amniū fontiūqꝫ curſus initium ca­pere. Itaqꝫ cū uniuerſam terrā circūeat: etiā ab occaſu Solis irrūpens mediā hāc noſtram habitabilē regione amplis:& nominatiſſimis æquoribꝰ alluit. Et ſciſſis calpe atqꝫ abila mōtibꝰ: quos colūnas Herculis nominā­īter hiſpaniā quā leuo latere radit:& mauritaniā circa quā dextro diffundit̉: fretū prīo efficit longitudinis t. miliū paſſuū:& latitudinis uix ſeptē: ut Pōponiꝰ atteſtat̉. Ita ut facto quodam hoſtio limen aꝑire dicat̉ Et inde mediterraneis finibus īmixtus uſqꝫ in orientem:& ſeptētrionem ꝓpellit̉. Is ergo oceanꝰ ꝗ hiſpani­perfundit: hibericus nominat̉: ab ip̄a ſcilicet hiſpania: quæ olim hiberia dicebatur:& circa inſulas baleares quas primo oſtendit balearicus dictus eſt. Deinde ꝗ narbonēſem prouinciam contingit gallicus: mox a ligi­ria liguſticꝰ. Deinde uſqꝫ ad ſiciliam tuſcus uocatur: quem græci tyrrhenum: Itali inferum nominarūt. inde inter ficiliam& Italiam pergens ionicum mare incipit: ſed in leuum ex aduerſo ad illyricum adriaticuꝫ uer ſus uenetias ſinū efficit. At ab initio adriatici ioni nomen accipiens: longa per ſpatia in aſiam uſqꝫ protendi tur: ut in dictione lonium mare late uidimus. Ex altero uero ſicilia latere in cretam uſqꝫ protentum ſiculuꝫ nominatur. Inde uero uſqꝫ in mare pamphylicum ex leuo creticus dicitur: ex dextro uero uſqꝫ in ægyptum ægyptius uocitatur. Sed ab lonio iuxta græciam in ſeptemtrionem diffuſus crebras circuit inſulas. Qua quia in formam capra(ut quidā uoluit) diſponūtur: ægæi nomen aſſumpſit: uel alij potius uolūt ab Aego athenarum