ſibi innoteſcere. Quin& Acolis uicinum rupibus antrum Vulcani: ſcilicet& ei notum. Nam ab ætna monte per ſubterraneos ſpecus uſque in hieram inſulam antrum eſſe perhibetur: quod Vulcano ſacrum dicit̉.Virgilius in. viii. æneidos:Inſula ficanium iuxta latus. æoliamqꝫErigitur liparem: fumantibus ardua ſaxis:Quam ſubter ſpecus:& cycopum exeſa caminisAntra ætnea tonant: ualidiſqꝫ incudibus ictus.Ideo ait antrum illud uicinum rupibus æolis: quia eſt ab æta in hieram inſulam iuxta latus ficanium& iuxta liparem atqꝫ ſtrongylem: ubi regnum fuit Aeoli: ut late uidimus in dictione æolia:& in aliis dictionibꝰ.Nulli ergo eſt ita nota domus ſua: ut mihi antrum Vulcani: hoc eſt omnes fabula: quæ de antro Vulcani abhiſce poetis recitantur. Quicquid agunt uenti: hoc eſt uel ab Aeolo compreſſi: uel ad aliquid exequendumiuſſi. ut hi: ſcilicet poetæ fabulantur: mihi cognitum eſt: Quas torqueat umbras acus: qui louis fuit filiusex Aegina.& apud inferos cum Rhadamanto& Mino conſtitutus iudex dicitur: ut in ſua dictione uidimꝰVnde alius furtiue deuehat aurum Pellicula: hoc eſt omnes laſonis fabula: quæ illum pelliculam aureamex colchide deduxiſſe loquūtur mihi probe innoteſcunt. Quin& quantas iaculetur monychus ornos: ut īea dictione uidimus. Sed ꝙ hæc omnia ip̄e ſcire deſciderat: per rationem a minori ſumptam comprobat.Nam ſic hæc ip̄a Frontonis Platani conuulſaqꝫ marmora clamāt ſemper:& proloquūtur. Et aſſiduo ruptalectore columna: ut Virgilius in quarto georgicorum: Et cantu querula rumpunt arbuſta cicada. Quidego obtuſior ne ſum marmoribus; Et platanis: quaſi dicat:& ſi talia hæc ip̄a ſciunt: multo magis& ego rationis capax:& ſimili modo ſemper auditor eadem ſcire debeo. Nec intelligere uoluit Iuuenalis: ut omnesexponere cōſueuerūt: Frontonem illum eundem fuiſſe poetam: qui in propria& tam egregia domo eiuſmodi poemata recitaſſet: cum in ſequentibus oſtēdat ſui temporis poetas pauperrimos eſſe: nec ſimiles habere domos: in quibus ſunt porticus columna& platani. Sed(ut idem oſtendit in ſatyra quæ īcipit Et ſpes& ratio Romani diuites cum iam nihil prorſus poetis conferrent: ædes tamen commodare ſolebant: ut inillis ſaltem recitare poemata poſſent: ut in ea ſatyra ad Teleſinum pauperem& egregium poetam inquit:Didicit iam diues auarus:Tantum admirari tantum laudare diſertos:Vt pueri iunonis auem.& ſubdit: At ſi dulcedine famaSuccenſus recites: maculonus commodat edes. Ac longe ferrata domus ſeruire iubet̉. In qua ſollicitas imitatur ianua portas. Et reliqua: quæ proſequitur. Vnde ſimili modo nobilis hic Fronto poetis egregias domos pro poematum recitatione præſtabat. Ad quem Martialis in epigrāmatibꝰ ſcribit dicens: Vota tui breuiter ſi uis cognoſcere marci: Clarum militia fronto togæqꝫ decus. Cum ergo nō alia poemata a docto uelindocto poeta ſcribantur: qͣꝫ quæ rettulimus:& in his omnes diuerſentur. Nam(ut inquit) Expectes eadema ſummo minimoqꝫ poeta: quid amplius reſtat niſi ꝙ& ego aliquid ſcribere debeamꝰ qͣꝫqͣꝫ indoctus ſim&ignorans. Quod ex hoc comprobat dicens: Et nos ergo manuꝫ ferula ſubduximus: hoc eſt quonam pactodoctus eſſe ualeo: qui manum a ferula: hoc eſt diſciplina ſubtraxi.& potiꝰ præfatas nugas& fabulas audireuolumus: qͣꝫ ſub ferula perſiſtere. Nam tranſlationem duxit ab eo: qui cum manum ferula præbet: ſe diſciplina ſubiectum oſtendit. Eſt enim ferula flagelli genus quo puerorum manus uapulare conſueuerūt. Horatius in ſermonibus: Nam ut ferula cædas meritum maiora ſubire. Sed hic pro diſciplina accepit: ut ſimiliter obſeruauit: ac intellexit noſter Carolus arretinus cum ait ad Cyriacū: Ignorant docti cauſas: querūtqꝫfrequenter: Vnde tibi eloquium copia tanta tibi eſt?Nec certe immerito: cum nil didiciſſe magiſtro.Dicas& ferula ſurripuiſſe manum. Probat& alia ratione Iuuenalis ſe inter indoctos connumeradum eſſecum ait. Et nos conſilium dedimus ſylla priuatus ut altum Dormiret: hoc eſt ut abſqꝫ grauibus dictaturacuris quieſceret. Virgilius in. iii. georgicorum: Nec ſomnos abrumpit cura quietos. At quia ob hoc quoddictaturæ renuntiauit: dictus fuit neſciſſe litteras: multo magis ego qui id quoqꝫ illi conſilium dedi neſcirelitteras dici mereor. Et hæc dicta quidem ſufficiant pro explanatione difficillimi loci:& introductōe ad primam ſatyraꝫ nobilis poetæ Iuuenalis. Cætera uero quæ difficilia uidentur diuerſis in dictionibus horū cōmentariorum pro noſtra facultate explanare conabimur. Nec id ſane formido quod nōnulli uaticinari uidentur futuros quoſdam: qui commentariola quædam ex his noſtris commentariis diuerſos in poetas ſinehonore noſtro traducere: ac quæ noſtra ſunt ſibi arrogare non uerebuntur. Ego enī quoſqꝫ ſimiles paruipendo. ſuo enim illi mendacio& furto detecti erubeſcent: modo amicis pro mea uirili ſatiſfaciam. hæc hactenus. Verum& nonnulla in hac ſatyra reſtant: ac in aliis quibuſdam deinceps ſatyris: quæ ex amiſſorumlibrorum defectu nunqͣꝫ plene intelligere ualui: ut quis ille fuerit de quo ſupra meminimus: qui pupillumexpoliauit:& proſtituit. Quis ille qui bona dedit præſepibus:& caret omni maiorum cenſu: dum peruolatare citato flamineam. Ac ille qui ſe lautum ac beatum exiguis tabulis:& gemma fecerat uda: licet quidam
