Prologus in iohel ꝓphetaꝫ et ī hūc ꝓphetā qd̓ dicit̉ ad tri būiūda ad hierl̓ꝫ ꝑtinere credē eſt: nullā oīno iſrael̓.i. decem tribuū in hoc fieri mētionē. Tꝑa qͦꝫ ꝗbꝰ ꝓphetauit eadeꝫ debemꝰ acciꝑe in oſee legimꝰ inᵈ diebus ozie ioathaꝫ achā etᵉ ezechie re­gumʳ iuda: etᵍ in diebꝰ hieroboam filijʰ ioas regis iſrael. Porroˡ fa­ctūᵏ eſſe ſermonē dn̄i adᵐ merituꝫ eiusⁿ refert̉ cuiº fit: nōᵖ ad cōditōꝫ eiusq queʳ fieri d̓r: vt alibi legimꝰ. Dn̄s factꝰ eſt mihi in ſalutē. Au ditꝰᵗ em̄ in ſcripturis ſanctis eſt iſte: ad aures ſonat: ſꝫ qui in cor­de ꝑcipit̉: iuxta illd̓ qd̓ᵘ dn̄s loꝗt̉ Qui habet aures audiēdi audiat Qd̓ᶜ aūt dicit̉ hebraice hyezimi: grece enechꝫiaſti: latine ſonat: au ribꝰ ꝑcipite: ꝓprie nōʸ aure: ſed corde ꝑcipit̉. Quiᶻ ſenes ſunt et celeſtes audiūt ſpūaliter: aūt ha bitant in terra appellāturqꝫ terre­ni auribꝰᵇ ꝑcipiūt. Ubicunqꝫ āt hec duoᶜ verba iuncta ponuntur: Incipit expoſitō pͥmi ꝓlogi in iohelem prophetam. Anctus iohel ⁊c. Iſte ꝓlogus quatuor habet par­tes in quaꝝ prima ordo iſtius ꝓphete ad alios oſtē­ditur cum d̓r. Sanctus iohel ⁊c. In ſecūda demon­ſtratur ad quos ꝓphetia eius dirigitur. ibi. Et ſic̄ ibi ſub noīe ep̄hraiꝫ ⁊c. Tertio tp̄s ph̓atōis eiꝰ ſub­iūgit̉ ibi. Tꝑa qͦꝫ Quarto expoſi­tōes qͦrūdā bo ruꝫ in ꝓph̓ia cō­tētoꝝ exprimunt̉ ibi. Porro factū eſſe ſermonē dn̄i vbi duo facit. eniꝫ exponit ꝯtē ta in titulo. ibi. Porro factū eſſe ⁊c. ſcd̓o exponit ꝯtēta in exordio ibi. Auditꝰ aūt ē ⁊c. His viſis li­tere inſiſtamus. Ordo iſtiꝰ pro­phete apd̓ hebre os apd̓. lxx. ſupͣ in principio primi ꝓlogi ſuꝑ oſee. b Et ſicut ibi i. oſee primo. vide notulā ꝟſus finē expoſitōnis ſecū di ꝓlogi ſuꝑ oſee de regulis.ſ. ſub qͥbus ſignificati onibꝰ nominum ad quas tribꝰ ꝓphetas ſermo domini diriga­tur. c Sic in hunc ꝓphetā ⁊c. nullā omnino iſraelis.i. decē tri buū in hoc fieri metionē: vnde in ſequēti ꝓlogo dicit̉ iohel fa tuel filiꝰ deſcribit terrā duaꝝ tribuū: vbi aliqͥ dicūt. xij. duaꝝ exponūt qd̓ ſupra poſitū eſt.ſ. Nullā oīno ⁊c. ſupple ad cor­rigendū: qꝛ qn̄qꝫ de eis fit mētio reducēdo mala eorum in exē­plum vt caueāt due tribus. de hoc nolo cōtēdere: ſed credo hie ro. qui ait nullā omnino. x. tribuū hic fieri mētionē: ſupple prin cipaliter: vt quidā volūt. d In diebꝰ ozie. qui alio nomīe dicit̉ azarias. de quo legit̉. iiij. Reg. xv. ioathan. iiij. Reguꝫ. xv. e Et ezechie. iiij. reg. xviij. xix.. xx. f Regū iuda.i. duaruꝫ tribuū. g Et in diebꝰ hieroboā. iiij. Regū. xiiij. iſte non eſt hieroboā filiꝰ Nabath. de quo. iij. Reg. xij. ſed fuit filius ioas regis iſrael. de quo. iiij. Reg. xiiij. h Filij ioas. iſte ioas fuit ille qui fuit rex iuda quē ioīada ſacerdos īterfecta athalia inſtituit in regnū: de quo. iiij. reg. xi. xij. xiij. ſed fuit rex iſrael fili lus ioacham regis iſrael. de quo. iiij. reg. xiij. De his quatuor re gibꝰ iuda legit̉ in. ij. ꝑaly. xxvi.. xxvij.. xxviij.. xxix.. xxx. . xxxi. i Porro. hic exponit ꝟba que ponuntur in titulo. ſic em intitulat̉ iohel. Verbū dn̄i qd̓ factū eſt ad iohel ⁊c. hie ronymꝰ exponit ſic. i Porro.i. ſed vel certe. k Factū eſſe. quo ad effectū ꝓphetie in ꝓpheta. l Sermonē domini. id eſt verbum dei. id eſt filium. m. Ad meritū eiꝰ refertur.i. dei ꝟbum d̓r ita factū eſſe ꝓpter me ritū vel ꝓpter preꝑationē. n Eius. id eſt ꝓphete iohelis. o Cui ſit.i. meruit vt iſta reuelatio ei fieret ſaltem p̄parādo ſe. P No ad cōditionē.i. ꝓprietatē. q Eius.i. ꝟbi dei.i. filij. ſ Qui fieri d̓r.i. ꝟbū domini qd̓ factū eſt ad iohel. q. d. non in­telligitur per hoc d̓r in titulo iohelis filius dei factꝰ eſt aliqua cōditio vel ꝓprietas notet̉ ineſſe ipſi ꝟbo: ſed dicit̉ fa­ctus per inſpirationē in ꝓpheta. s Dominus factꝰ eſt mi nonᵈ ad ſimplicē tantū verboruꝫ ſonū: ſed ad reconditāᵉ qͦꝫ dictoꝝ intelligentiā ꝑtinere intelligendū eſt. Inᶠ geneſi lamech loꝗtur ad vxores ſuas ada et ſella. Audite verba mea vxores lamech: auribꝰ ꝑcipite ſermones meos. Quia vi occidi in vulnus meū: et iuuenē in liuorē meum. Etᵍ eſaias. Au­dite celi auribus percipe terra. Incipit argumētū in iohel Ohelª fili phetā. i us fatuel deſcribit terrā duodecim tribuum: e. rucaᵇ bruco locuſta rubigīe vaſtā te cōſumptā: et poſt reuerſionem prioris populi effuſumᶜ iri ſpiritū­ſanctū ſuꝑᵈ ẜuos dei ancillas. i. ſuperᵉ centū viginti credentes ho mines: quiᶠ fuere in cenaculo ſyō quiᵍ cētū viginti abʰ vno vſqꝫ ad quindecim paulatim incremē ta ſurgētes: quindecim graduum numeꝝ efficiunt: quiᵏ in pſalterio myſtice cōtinētur. In hoc ꝓphe hi in ſalutē.i. dn̄s fecit me in ſalutem. t Auditꝰ aūt ⁊c. Hic expo­nit cōtenta in exordio vbi d̓r. Audite hec ſenes auribꝰ ꝑcipite ⁊c. v Dominus loquit̉. Mathei. xiij. Qui habet aures ⁊c. x Qd̓ aūt dicitur enechꝫiaſti grece: latine ſonat auribꝰ ꝑcipite ꝓprie.i. perfe cte. y aure ſed corde ꝑcipitur. In antqͥs biblijs ſcribit̉ ſic. Et dr̄ hebraice hiezimi: gre ce enechꝫiaſti: latine ſo nat auribꝰ ꝑcipite. Hie ronymꝰ ī origiali. Qd̓ autē nos interp̄tati ſu­mus auribꝰ ꝑcipite a pud grecos apud he­breos vnū ꝟbū eſt. qd̓ ꝓprie corde aure ꝑ­cipit̉. z Qui ſenes ſunt. moribꝰ. Sapiētie iiij. Cani ſūt ſenſus ho­minis: etas ſenectutiſ vita īmaculata. hoc pertinet ad actiuā. a Et celeſtes. cōuerſa tione: hoc ꝑtinet ad cō­tēplatiuā. phil̓. iij. Con uerſatio noſtra in celis eſt. b Auribus tm̄ corpo­ralibus ꝑcipiūt. c Duo verba.ſ. audite auribus percipite. d Non ad ſimpliceꝫ.i. exteriorē ſed ad. e Recōditā.i. interiorē In geneſi. iij. g Et eſaias.i. a. Explic̄ qualiſcūqꝫ ex poſitio iſtius ꝓlogi. Incipit expoſitio ſcd̓i ꝓlogi in iohel ꝓph̓aꝫ. Ohel filius fa­tuel ⁊c. in iſto logo quatuor gunt̉. Prīo em̄ ꝑſona ꝓphete deſcribit̉ dicit̉. Iohel filiꝰ fatuel ⁊c. Secūdo ꝓphetia tāgītur d̓r. Deſcribit terrā ⁊c. Tertio modꝰ agen di ſubiūgit̉. ibi. Ex tribꝰ generibꝰ retoꝝ ⁊c. Quarto intētio ꝓphete impͥmit̉. ibi. Hicgͦ ꝓpheta ⁊c. Litera plana eſt. b Eruca ⁊c. Hec tāgūtur ī capl̓o. Eruca ab erodēdo drꝟmis erodit frōdes: maxi me oleꝝ. vnde d̓r eruca qͣſi eroda. Brucus appellat̉ fetꝰ locuſte an̄qͣ habeat alas. vnde d̓r brucꝰ qͣſi bracꝰ a bracos qd̓ eſt breue: qꝛ breuis ꝑuꝰ eſt. vel a breuiꝫ qd̓ eſt cōſumere: qꝛ cōſumit totū in circuitu ſuo. iacet em̄ in vno loco radicitꝰ comedit fructꝰ: cuꝫ aūt volat appellat̉ locuſta qͣſi longa haſta: greci vero haſticō appellant. Rubigo ē frugū corruptio: qn̄.ſ. tenere fruges noxio rore percutiuntur ſpice ꝙͣ cul mi vertuntur in ruborē minij coloris vel ſynopidis: d̓r a rubeo bes. vel d̓r a rodo dis. qͣſi rodigo. c Effuſum iri ſpiritūſanctuꝫ. hoc gitur in ſcd̓o ca. g. vel in. a. ẜm quoſdā libros. d Suꝑ ſeruos dei ancillas ⁊c. hic tāgitur illud qd̓ ſcribit̉ Actu. ij. Suꝑ ſeruos meos ſuꝑ ancillas meas in diebꝰ illis effūdam de ſpūmeo ⁊c. ſumit̉ de iohelis. ij. g. vel de tertio. a. ẜm quoſdā libros. e Id eſt ſuꝑ centū viginti ⁊c. hoc eſt qd̓ d̓r Actu. i. Erat aūt turba hoīm ſimul fere cētum viginti ⁊c. f Qui fuere in cenaculo ſyon. Actu.i. cum introiſſent in cenaculū aſcēderūt vbi manebāt petrus iohānes ⁊c. g Qui centū viginti ſurgentes īcremēta.i. per aggregationem. h Ab vno vſqꝫ ad quindecim. quia omnes particule ab vno vſqꝫ ad quindecim ſimul aggregate faciunt centū viginti. i Quindecimⁱ graduū numerum. ſcilicet in illis quindecim ꝑticulis que graduales dicuntur. k Qui in pſalterio myſtice continētur. quia ſignificāt profectum vir tutum: de quibus agitur in illis. xv. pſalmis quas qui habent ſpiri tumſanctum habere merentur: ſupra in epiſtola ad paulinuꝫ inuenieſ plenius expoſitionem oīm iſtorum. lEx tribus generibus rheto rum. Rhetor.i. orator dicitur a rheſis qd̓ eſt locutio qꝛ debꝫ eſſe copio DD iiij