Transkription / 1 [40

Prologus eſt: nam per voces ſignificat̉ aliqͥd ꝓpͥe: aliquid figuratiue: nec in talibus eſt ſenſus lr̄alis ipſa figura ſed illud qd̓ eſt figuratum non ergo cū ſcriptura nominat dei brachium eſt lr̄al̓ ſenſus: qua ſi in deo ſit mēbrum hmōi corporale: ſed illud qd̓ per mēbruꝫ ſignificatur.ſ. virtus operatiua. Et idē dicendū eſt cū dr̄ deū deſcē dere ⁊ hmōi. ſcias ꝙ nō eſt ſenſus lr̄alis ꝙ deꝰ moueat̉: ſed ꝙ ad modū deſcēdentis operet̉ ꝓuidentiā ſuā rebus inferioribꝰ applicādo: ⁊ ſic pꝫ ꝙ ſenſui lr̄ali ſacre ſcripture ex talibꝰ locutionibus nūꝙͣ pōt ſubeē falſum. Ad quintū ſciendū ꝙ ſi liber ſacre ſcri pture de quo Ezech̓. ij. ⁊ Apoca. v. dicat̉ ſcriptus foris rōne ſen ſus lr̄alis qui dicit̉ potentior: eo ꝙ per voces īmediate ſignifica tur: ⁊ dicat̉ ſcriptus intus ꝓpter ſenſum myſticū ſeu ſpūalē qui ē latentior: nō tn̄ ex hoc ſequit̉ ꝙ ſenſus lr̄alis ſit minoris dignita tis vniuerſaliter: ſed ſolum particulariter.ſ. vt illis locis ſeu paſſi bus ſacre ſcripture in quibus ꝯcurrūt duo ſenſus. vnus.ſ. ſpū al̓ qui de altiori materia tractat ſeu vtiliori: ⁊ alius lr̄alis qui tractat de rebus geſtis que ſunt minoris dignitatis: vt dictu fuit ſu pra. Sed ex hac cōſideratiōe habet̉ ꝙ ſenſus lr̄alis ſimpliciter loquendo ſit dignior: eo ꝙ eius noticia ſe extendit nō ſolū ad ſapientes qui myſtica intelligūt: ſed etiā ad rudes: iuxͣ illud ad Ro. i. Sapientibꝰ ⁊ inſipiētibꝰ debitor ſuꝫ. Ex quo manifeſte ſenſus ſacre ſcripture dr̄ intus ⁊ foris ſcriptus: etiā ẜm ſenſum lr̄alē tm̄. Nā vt deductū fuit in tercio articulo huiꝰ queſtionis de his que pertinēt ad ſenſum lr̄alē q̄dā ſunt intimiora qͣꝫ alia. Ad ſextū dicendū ꝙ ſicut ſtudiū humanarū ſcientiaꝝ incipit a principijs naturaliter notis: ſic ſtudiū ſacre ſcripture recte ordinatū incipit ab articulis fidei diuinitus in ſacra ſcriptura reuelatis qui fūdā tur in ſenſu lr̄ali ſacre ſcripture. Ex quibꝰ articulis vna cuꝫ alijs in ſacra ſcriptura traditis ſeu ꝑ vera ⁊ rectā rationē inuentis ꝓce ditur ad aliqua alia ꝓbanda: ſicut apl̓s. i. Coꝝ. xv. ex reſurrectio ne chriſti arguit reſurrectionē cōmunē: ⁊ per iſtum ꝓceſſum deuenitur ad om̄ia que in ſacra theologia veraciter tradūtur: que oīa reducūtur ad ſenſum lr̄alem ipſius ſacre ſcripture vt dictum eſt. Ex quo patet ꝙ ſtudiū ſacre ſcripture incipit ab intellectu ſēſus lr̄alis ipſius primarie ſumpto: ⁊ terminatur in his que in eadem ſacra ſcriptura tradūtur vel deducūtur ex eis modo p̄dicto. Cetera aūt que ad ſenſum ſpūalem pertinēt fundari habēt in predi ctis vt dictū eſt. Ex quibus patet excellentia ſenſus litteralis in qͣꝫtum in ea includūtur circa cognitionē diuinam que eſt ꝑ fidem ta illa que ſe habent in alijs ſcientijs vt intellectus.ſ. prima pͥncipia: qͣꝫ illa que ſe habent vt ſcientia.ſ. que deducūtur a principijs: ꝙͣ etiā illa que ſunt de ſummis cauſis reꝝ que pertinent ad ſapientiam: vt in. iij. ethico. Illud autē qd̓ dicit apoſtolus Ro. i. Inuiſibilia dei a creatura mundi per ea que facta ſunt intellecta cōſpiciūt̉. ꝓprie intelligitur de his que cognoſcūtur de deo ꝑ creaturas vt philoſophi cognouerūt: vnde ibidē dicit. Qd̓ notū eſt dei manifeſtū eſt illis ⁊c. Ad ſeptimū dicendū ꝙ ex illa auctoritate Grego. non eſt intelligendū ꝙ ſenſus lr̄alis ſacre ſcri pture. ſcilꝫ. qui ab auctore intendit̉ deficiat in aliquo loco: ſic vt vel falſum includat: vel quid penitus inutile. primū em̄ eſſet īfirmare totā auctoritatē ſacre ſcripture: vt Aug. dicit. ſcd̓m contra apl̓m ſic dicentē. Quecūqꝫ ſcripta ſunt ad noſtrā doctrinam ſcri pta ſunt: ſed quia ſenſus lr̄alis acceptus a ſignificatione qua vo ces ſignificāt res qn̄qꝫ deficit. in tali caſu dicit Grego. ꝙ redeūdū eſt ad ſignificationē qua res per voces ſignificare aliud vlterius ſignificant: qd̓ ꝑtinet ad myſticā expoſitionē. Et in talibus ſenſus lr̄alis pͥncipaliter intellectus ab auctore non eſt ille qui ꝑ ſignificationē vocū primarie intelligit̉: ſed potius ille qui vlteriꝰ ꝑ ſignificationē reꝝ ꝑ voces ſignificataꝝ habetur. Cōtingit autem hoc in ſacra ſcriptura multipliciter. Primo in locutionibus parabolicis: vt dictū fuit in reſpōſione ad quartū argumentum. Iteꝝ cū ſcriptura loquēs ve vno ad lr̄am tranſit ad aliud cuius eſt figura: vt patet in prima regula ⁊ vltima beati Iſi. que ponū tur in ſcd̓o ꝓlogo huius poſtille. Item cū aliqua hyſtoria ẜm ſignificationē vocū tm̄ intellecta non inducit aliquā inſtructioneꝫ in fide ſeu in moribus vtilitatē: neqꝫ etiā inducit ad aliquaꝫ honeſtatē in cōuerſatione humana: ſed potiꝰ videtur aliquā ſpecieꝫ mali inducere ſeu approbare. ⁊ ideo in tali hyſtoria requirēdus eſt neceſſario ſenſus ẜm myſticā ſignificationem: accōmodus ⁊ vtilis ad aliquid predictoꝝ iuxta illud Iſa. xlviij. Ego dn̄s do cens te vtilia. Et hoc inſinuāt verba Greg. in predicta auctoritate cū dicit. Cum ordo hyſtorie deficit. hyſtoria em̄ ſacra ordinatur ad noſtrā doctrinā. cum aūt in hoc ẜm ſignificationeꝫ vo cū deficiat: cōſtat ꝙ ordo hyſtorie deficit: ⁊ ſic ſine dubitatione redeundū eſt ad ſpūalem ſenſuꝫ modo predicto: qui in talibꝰ habendus eſt ꝓ lr̄ali: cuius exemplū habetur. iij. Reg.i. ca. in hyſto ria de abyſac adducta ad dauid in ſenectute ſua. ꝓut Hiero. ibi dē notabiliter exponit. vide ibi in additiōe: ſcd̓a qui quidē defectus in ſenſu accepto ẜm ſignificationē vocū tm̄ ſepe cōtingit in ſacra ſcriptura mō predicto. Unde in talibus locis recurrenduꝫ eſt ad auctoritatem beati Grego. ſupradictam: que valde atten denda eſt. Copia cuiuſdam lr̄e que cōtra determinationem predicte queſtionis a quodā magiſtro in ſacra pagina de ordineminoꝝ auctori additionū fuit miſſa. Lme preſul: qui ⁊ alter ſymeon annoſus: famoſus ſtu dio diuine legis: tuā emeritā ſenectuteꝫ obtuliſti quaſi ſacrificiū veſpertinū: in quo forſan reſpōſum accepiſti a ſpūſancto: nō te videre mortē niſi prius additioibꝰ declaratiuis declaratiōes lr̄ales vtriuſqꝫ teſtamenti elucidares: quaſi in te eſſet vena vite ⁊ in lumine tuo lumē illius videret̉. idcirco tibi laus ⁊ honor in eccleſia ſanctoꝝ vt ceteris ſacram ſcripturā elucidātibus eſt conceſſus. Et qm̄ alme preſul: apex ⁊ paſtor: ſpeculū ⁊ agalma luciforme pēnalis introductio tui operis additiones nominati ad manus mei pauperis fratris minoris ſuſpiratis fama primo. ſcd̓o ſcriptura peruenit: in quo cernēs mē tis tue rectitudinē cōplātatam ramuſculo bone nature legis quā interſerit paulus ad thezauriꝫ andū patribus filijs nec minꝰ terminū queſtionis: qua querit tua ingenioſa ſolertia dignitatē lr̄a lis intelligētie abūdare alijs ſacre ſcripture ſenſibus: ꝓ cuius ꝑte cōtra octo rōnibus Achilleis fundamētū veritatis agitaſti: nō modicū firmitatē eiuſdē ſolidādo: in eo honoris ꝟtuti debiti de ciſionē aſſignando ſub numero ſenario: in quibus omnibus ⁊ ſi magna exuberat vtilitas. attū nō ingenioſa ſubtilitas mentē reficit eleuatā: non ſatiat tue queſtionis determinatio affirmatiua cū ſua determinatio oppoſitū cōcludat. qm̄ ſicut adoratio imaginis nō ꝓpter imaginem ſed imaginatū fit: ſic reuerentia ⁊ honor lr̄e ꝓpter ſpm̄: ⁊ ꝓpter qd̓ vnūquodqꝫ ⁊ illud potius. Honor em̄ ⁊ reuerentia trāſit in ꝓthotypū nō vrna aurea māna ple na: virga ⁊ tabule ꝓpter archā federis: ſed archa ꝓptertalia reuerenda erat. Quid interiora niſi ſpūalis intelligentia. Quid ar cha niſi lr̄a ꝓſpectatur. Quid ad hoc diſtinctiꝰ ezechielitica viſio manifeſtat: cū pulchrius iſta depingit ſub metaphora rote in medio rote. rota in medio rote. lr̄a gr̄e in lr̄a legis: quibus nō cō cedit vitā ſed ſpūalem intelligentiaꝫ cum ſubiūgit. Et ſpūs vite erat in rotis: hec em̄ eſt vera vita quā verbū vite cecitati iudaice predicauit: cū dixit. Scrutamini ſcripturas ⁊c. nō ſatiat etiā pri mū deciſionis: nec ſcd̓m: nec terciū: nec quartū: nec quintū. ponit ſextū vbi agitur de cōparatione ſenſus lr̄alis ad myſticū ſenſuꝫ inter quos cōparatio nō eſt poſſibilis ꝓpter gradus diuerſaruꝫ ſpecieꝝ. extra qd̓ nō cōtingit cōparatio ꝓpter intenſionē gradualem ſpecifice nature. Quare ex his dependenter fallit motiuum triplicis cōſiderationis qua ſenſus lr̄alis alijs ſenſibus ſimpliciter cōparatus eſt dignior.ſ. ex parte extēſionis. fallit iſtud cum cūcta ſacra eloquia plena ſint dn̄icis ſacr̄is. hanc longiorē extēſionē ſpūs ſupra lr̄am cognouit paulus cū dixit. Om̄ia in figura illis contingebāt: non ſolū ſcripta: ſed etiā quocūqꝫ alio modo tradita: ⁊ ꝓpter hoc etiā fallit ſcd̓ꝫ.ſ. ex parte vniuerſalitatis quoniā quāto aliquid vniuerſalius tāto cōicabiliꝰ. ſenſus autē lr̄alis ꝓpter ſuā limitationē per doctores famoſos ⁊ ſignanter per doctorē irrefragabilē eſt incōicabilis. nō em̄ diuiditur ſed be ne myſticus multiplicatur. Et ponā multiplicationeꝫ doctoris: qm̄ inquit: aut refert mores: aut fidē: primo mō tropologicus. ſecūdo dupliciter. qm̄ vel fidem deitatis: vl̓ humanitatis. Si dei tatis: anagogicus. Si humanitatis: allegoricus. Terciū auteꝫ etiā fallit: qm̄ dignitas iſtoꝝ ſenſuū attendit̉ penes maiorē vtili tatē: que cōſequit̉ maiorē certitudinē inqͣꝫtū eſt ex ſe. nō. n certitu do ſpūalis intelligentie eſt ſpeculatiōis ſicut lr̄alis intelligentie ſed eſt certitudo experientie ⁊ ẜm affectū: ⁊ per modū iuſtus: per ſpirationē ⁊ teſtimoniū ſpūſſancti: ex quibus nō cōſurgit rō cōmendatiōis poſtille doctoris Nicolai. ſed cōfidēdo de tui benigna cōditione: cui me deuote cōmendo: eſtimo rōnem ſue cōmē