Prologus verbū vite cecitati iudaice p̄dicauit: cum dixit. Scrutamini ſcri­pturas in quibꝰ putatis vos vitā eternā habere: hec tua ꝟba ſentio te eſtimare: ſcrutiniū ſcripturaꝝ a chriſto p̄ceptū iude­is intelligit̉ eis madare vt de ſacris lr̄is educerent ſeu extraherēt ſenſum ſpūalē ſeu myſticū. qd̓ ſalua pace dixerim nullā cōtinet ve ritatē. Audeo em̄ tibi dicere frat̓. Scrutare oīa ſacra euangelia dei: reperies chriſtū allegaſſe auctoritatē aliquam ſacre ſcri pture vel diſcipulis erudiēdis: aut iudeis ꝯͣdicētibus: ſeu etiā dy abolo tēptanti niſi ſub ſenſu lr̄ali intellectā. Un̄ mgr̄ Nicolaꝰ hec recte cōſiderās in tota poſtilla ſua ve. te. vbi occurrit aliquis textus allegatꝰ in nouo a chriſto vl̓ a diſcipulis ſemꝑ exponit ẜm ſenſum lr̄alem: intantū etiā illud psͣ. Lapidē quē reproba uerūt edificātes: hic factus eſt in caput anguli: exponit intelligē ẜm ſenſum lr̄alem de chriſto: eo chriſtꝰ iudeis illū textuꝫ de ſeipſo allegauit. Similiter oēs auctoritates vete. teſta. quas apl̓s allegat ad hebre.i. ad ꝓbandā diuinitatē chriſti alia eiꝰ myſteria conat̉ eos reducere ad ſenſum lr̄alem quātūcūqꝫ prima facie habeant aliā apparentiā: qd̓ eſt neceſſariū ad hoc ſint eſ ficaces ad cōcludendū intentū: ſic in locis alijs quibuſcūqꝫ to tius poſtille. Ex quo cōcludit̉ ꝯͣ te: ip̄os em̄ ſenſus mādabat chri ſtus ſcrutari: de quibꝰ ipſe quotidie dicebat: p̄dicabat: ſeu diſpu tabat ſunt tm̄mō lr̄ales vt dictū ē: illud ꝟbū chriſti. Scru tamini ſcripturas. qd̓ te allegas ẜm magr̄m p̄dictū exponit̉ myſterijs chriſti que in ſacris ſcripturis intellectis reperiūt̉. Di­xit em̄ ſuꝑ p̄dc̄o ꝟbo.ſ. ſcrutamini ſcripturas: Iohānis. v. ſic ſcri ptura vet. te. deſignat tp̄us aduentꝰ eiꝰ. Gen̄. penl̓. Non auferet̉ ſceptrū de Iuda. Dan̄. ix. vbi determinat̉ aduētꝰ ſanctiſancto­ ſub numero certo hebdomadaꝝ. Determinat etiā locū natiui tatis. Miche. v. Et tu bethleē. Determinat etiā modū naſcendi Iſa. vij. Ecce virgo cōcipiet. Et modū cōuerſandi zach̓. ix. Ec­ce rex tuus venit tibi. Et modū moriēdi. Iſa. liij. Sicut ouis ad occiſionē ducet̉ ⁊c. Et breuiter oīa chriſti myſteria in ve. teſt. inue niūtur expreſſa: in chriſto cōpleta: hec ille. Cōſtat aūt om̄es auctoritates predicte allegate poſtillatorē ẜm ſenſum lr̄alem p̄dc̄a myſteria ſignificāt. Et ſic pꝫ dr̄. Scrutamini ſcriptu ras: referendū ē ad ſenſum lr̄alē qd̓ ē intētū: ſed forte dices ſen ſus lr̄alis indiget ſcrutinio: ex ſignificatis vocē accipit̉: ſic ſtatim offert ſe intellectui modico ſcrutinio ſeu ratiōis in­dagine. vn̄ de hoc ſuꝑfluū videret̉ cecitati iudaice chriſtū p̄dicaſ ſe. Scrutamini ſcripturas: ip̄i de hoc ſenſu ſatis edocti fuiſſēt ſic frater mi: ſic. Senſus em̄ lr̄alis ſacre ſcripture licꝫ ex ſi gnificais vocē accipiat̉: vt dicis. multi tn̄ in eiꝰ intentiōe vl̓ ac quiſitiōe errauerūt: ta in veteri qͣꝫ in nouo teſtō. Cuiꝰ eſt: ſic̄ de vijs dn̄i que ſunt eiꝰ p̄cepta ſeu cōſilia legit̉ ꝓphetaꝫ. Recte ſunt vie dn̄i: iuſti ambulabūt in eis: preuaricatores aūt corrue rūt in eis: ſic in ſenſu lr̄ali ꝯtingit.ſ. lꝫ ſit rectꝰ.i. planior. iuſti i. hn̄tes lumē fidei: ābulabūt ī eis.ſ. ītētꝭ ſignificatꝭ ſenſū lr̄alē fide adherēdo. p̄uaricatores tn̄.ſ. carētes hmōi lumīe.ſ. fidei: cor ruerūt in eis. In ve. te. iudei chriſto cōtemporanei circa hmōi ſē­ſum lr̄alē multipliciter errabāt: ſicut moderni prioꝝ ſuoꝝ errorē ſequētes: vt in multis locis euāgelij patet. Un̄ in p̄ceptis deca­logi que ſunt pͥncipalia inter legis p̄cepta intātū errabāt: p̄­cepta de obſeruatiōe ſabbati intelligebāt ꝓhiberi ad lr̄aꝫ: ne qͥſ in ſabbato ꝓximū ſuū curaret: qd̓ ē inhumanū: quo ꝯfutabat eos chriſtꝰ oſtēdēs lꝫ ī ſabbatꝭ bn̄ facere dicēs. Quis ex vobiſ hꝫ vnā ouē ſi ceciderit in ſabbatꝭ ⁊c. Sil̓r in homicidio non intelligebant ꝓhiberi niſi occiſionē corꝑis humani: qͥbꝰ aperuit dn̄s ſenſum aſſerēs oēꝫ iniquū motū ad nocēdū fratri in homici­dij genere debere cōputari. Hoc idē declarat Aug. cōtra fauſtū de oībꝰ illis de quibꝰ dr̄ in euāgelio. Audiſtis qꝛ dictū ē antiquiſ Errabāt etiā circa pͥncipiū de honoratōe parentū irritū faciētes dei mādatū ꝓpt̓ traditionē ſuā vt teſtificat̉ Mat. xv. Mar. vij. Qua rōne on̄dit eis dcm̄ fuiſſe yſa. ppl̓s labijs me ho norat ⁊c̄. Suꝑ quo alijs erroribꝰ quibꝰ adherebāt in ſenſu lr̄a li ſacre ſcripture deficiētes: de eis ibidē cōcludit. Ceci ſunt duces cecoꝝ. Un̄ cecitas iudaica quā chriſtꝰ reprobat: circa falſuꝫ intel lectū ſenſus lr̄alis ꝯſiſtit: pꝫ etiā hoc p̄dictas auctoritates ve. teſta. quas poſtillator allegauit ſuꝑ illud ꝟbū. Scrutamini ſcri pturas: quequidē auctoritates ẜꝫ veꝝ ſenſuꝫ lr̄alē myſteria chri ſti ſignificāt: vt ſupra dictū ē: quēquidē ſenſum lr̄alē iudei multi­pharie ꝑuertētes veritatē fidei eas exp̄ſſam verent̉ negare. Un̄ recte eis dr̄. Scrutamini ſcripturas.i. diligēter attēdite veꝝ ſenſum lr̄alē in eis ꝯtentū. Itē attēdēdū qꝛ inter p̄dictos erro res periculoſior erat error circa cognitionē chriſti circa quā ꝑti­naciſſime ſe habebāt. Teſtat̉ em̄ Lucas eis ſemel ī ſynago ga illud yſa. Spūs dn̄i ſuꝑ me: ꝓpter qd̓ vnxit me euāgelizare pauꝑibus ⁊c. exponeret de ſeipſo fuiſſe dictū finaliter: eiecerūt il­ exͣ ciuitatē vt p̄cipitarēt: merito igit̉ talibꝰ chriſtus dicebat. Scrutamini ſcripturas: qꝛ ſi taliū ſcripturaꝝ ſenſum lr̄alē veruꝫ habuiſſent: teſtimoniū veꝝ inueniſſent de chriſto. ſubiungit. Ille ſunt teſtimoniū ꝑhibēt de me: teſtimoniū autē a ſacra ſcri­ptura habet̉ certū niſi ex ſenſu lr̄ali: vt Aug. in multis locis te ſtat̉. Idē pꝫ in nouo teſta. ſi arrius veꝝ lr̄aꝝ ſenſum habuiſ­ſet huiꝰ dicti. Ego pr̄ vnū ſumꝰ. hanc aūt vnitatē intelligendo in diuina natura. Sil̓r illiꝰ dicti: pater maior me eſt. veꝝ intelle­ctū habuiſſꝫ intelligēdo maioritatē reſpectu nature aſſumpte: corruiſſet in hereſim ſuā dānatā: ſed qꝛ p̄dicta aliter intellexit ad lr̄am qͣꝫ catholici ſpūſancto illuminati intellexerūt: lapſus eſt in laqueū. Et ſic pꝫ circa verū intellectū lr̄alem euāgelij p̄dictus error cōſiſtit: ſic intelligēdū ē de alijs ex quo pꝫ intentū. Ulteri us dicit ſatiat te primū deciſiōis: nec ſcd̓ꝫ: nec terciū: nec qͣr : nec quintū. Circa qd̓ ſi on̄diſſes rōnē tue inſatietatis forte ſa­tiſfieret tibi: ſꝫ qꝛ p̄termiſiſti aſſignare rōnē: nullā tibi do rn̄ſionē niſi cauendū ē ab inſatiabilitate cordis que in ſacris ſcriptu­ris reprobat̉. Circa ſextū: qꝛ ibi declaraſti mentē tuā: merito rn̄dē ē tibi. Dicis pͥmo inter ſenſum lr̄alē myſticū ē poſſibi lis cōparatio: qd̓ valde irrōnabiliter dictū reputo. qꝛ tuipſe p̄dictos ſenſus ꝯparas adinuicē. aſſeris em̄ ſenſus myſticus eſt dignior: cōſequēs ſunt cōꝑabiles te. qꝛ nullꝰ rōnabi liter negare poſſet creatorē digniorē creatura. Diſtantia autē inter creatorē creaturā excedit quācūqꝫ diſtantiā inter res crea­tas: vt eſt manifeſtū. etiā qꝛ iſti duo ſenſus de quibꝰ agimus ſunt ſpecies ſub genere expoſitiōis ſacre ſcripture cōtente: vt pa­tet oēs doctores de hoc loquētes: vt Bedā: Aug. alios. Ni­bil.n. ꝓhibet: ſicut dicimꝰ ſpeciē humanā digniorē brutali ſeu irrationali: ſic vnꝰ ſenſus ſacrā ſcripturā exponēdi ſit alte­ro dignior. Cōſequēter qꝛ dixerā in cōcluſiōe ſenſus lr̄alis cēt dignior ex ꝑte extenſionis: eo quelibet ꝓpoſitio ſacre ſcripture hꝫ ſenſum lr̄alē veꝝ. Senſus vero myſtici ſe extendūt ad totā ſacrā ſcripturā: ꝯͣ quos dicis ſic. Fallit iſtud cuncta ſacra elo­quia plena ſint dn̄icis ſacramētis: hic videris inuoluere ſnīas acceptionē huiꝰ dicti ſacramentū: ſi em̄ acciperes ſacr̄m ꝓprie vt ſignificet ſacr̄a noue legis: ēt veteris: ſic falſum aſſumeres: mul ta em̄ ſūt eloqͥa diuina in quibꝰ nulla fit mentio de ſacr̄is: ī quo cūqꝫ ſenſu talia eloquia ſumātur. Si aūt ſacr̄m intelligas ſa­crū ſecretū vt hoc intelligat̉ ſenſus myſticꝰ ſic etiam aſſumeres falſum. Oſtēſum ē em̄ in ſcd̓o articulo qōnis de qua agit̉ ſūt multa in ſacra ſcriptura in quibꝰ ſolꝰ ſenſus lr̄alis ē querēdus. eſt ſnīa Aug. ſuꝑ Gen̄. ad lr̄am. ſi aūt ſacr̄m intelligis quācū­qꝫ ſacrā doctrina: ſic verū dicis: ſed nihil facit ꝯͣ me: qꝛ ī illis paſ ſibus in quibꝰ ſolꝰ ſenſus lr̄alis querēdus ē: ſunt multa ſacra do cumēta de fide ſeu moribꝰ ꝓut deductū fuit ſupra: ſic pꝫ ex­tēſio ſenſus lr̄alis ſtat in ſuo vigore: ſed ad ꝓbationē tui aſſūpti ſ. ſenſus myſtici extendāt̉ ad totā ſacrā ſcripturaꝫ ſic allegas. Hāc extēſionē ſpūs ſupra lr̄am cognouit paulus dixit. Oīa in figuris cōtingebāt illis: ſolū ſcripta ſed etiā quocūqꝫ alio tradita. Hec auctoritas pauli ſi bn̄ attēdas nihil facit ꝯͣ me loquit̉ em̄ ibi de geſtis ppl̓i tm̄ ſub antiquo teſtō degētis quorū vita erat ꝓphetica. Un̄ narratis in eodē capl̓o quibuſdā eoꝝ ge ſtis: in trāſitu maris ꝙͣ ſub nube hmōi: cōcludit. Hec auteꝫ oīa cōtingebāt illis in figura..n. dixit: ſolū oīa ꝯtingebāt ſꝫ hac additiōe. Hec aūt oīa: vt on̄deret ſe de illis ſil̓ibꝰ tm̄mō loqui. Sil̓r dr̄ oīa dicebātur illis in figura: ſed cōtingebāt in quo manifeſte on̄dit loquit̉ de geſtis cōtingētibꝰ: auteꝫ reuelatis ſeu p̄ceptis eiſdē. Nūqͥd qd̓ dr̄ in veteri lege. Audi iſrl̓ deꝰ tuꝰ vnus ē: cōtingebat eis in figura: vel dr̄. Diliges dn̄m deū tuū ex toto corde tuo hmōi. ſic de ſil̓ibus. Abſit. ibi eniꝫ ſolus lr̄alis ſenſus ē querēdus ẜm ſnīam Augu. Et ex hac cōſi­deratiōe clariꝰ pꝫ p̄eminētia ſenſus lr̄alis ẜm extenſionē. extēdit em̄ ſe ad auctoritates notabiliores excellētiores ſacre ſcriptu­re: de quibꝰ dictū ē ſupra: in quibꝰ auctoritatibꝰ myſticꝰ ſēſus hꝫ locū. Cōſequēter dicis ſenſus lr̄alis eſt vniuerſalior: qꝛ quāto aliqͥd ē vniuerſaliꝰ tāto cōicabiliꝰ: ſꝫ ſēſus lr̄alis ꝑꝑ ſuaꝫ limitationē ſignāter doctorē irrefragabilē ē incōicabilis: eo