De iura. cal.debet tn̄ iurare p̄poſitis ſacroſanctis euāgelijs ut ī p̄all̓. l. ij. qd̓ tn̄ n̄ ſeruat̉ de ꝯſuetudine ẜm bar. ibi. Itēſunt in iudicio actor ⁊ reꝰ ⁊ iſti iurant īdubie ſi litigātpſe etiā ſi ſint clerici. jͣ. eo. c. ceteꝝ. ⁊. c. fi. Quid aūtſi litigit ꝑ alios. jͣ. dicā. Itē ſi ē aduocatus ille de iure tenet̉ iurare de calūnia ut. d. l. ij. ⁊. l. rē nō nouam.C. de iudi. ſed hodie de cōſuetudine nō ſeruat̉ et forte talis cōſuetudo nō valet tanqͣꝫ peccati nutritiua etp̄bens mām peccādi ut ī. c. ex parte ⁊. c. fi. de ꝯſue. ⁊optimū eēt ut eo nō obſtāte exigeret̉ ab aduocato tale iuramentū nō audiui a valentiſſimis aduocatis ꝙſepe ꝑ īportunas p̄ces amicoꝝ aſſumūt cās iniuſtasſcienter ⁊ crederē ip̄os teneri in foro aīe ad ītereſſe qꝛꝑ iniuſtas ⁊ falſas allegationes obtinēt ſnīas ꝓ eorūclientulo. facit qd̓ noͣ. gl. in. c. i. de cōfeſ. li. vi. ⁊ ꝙ noͣ.Inno. in. c. ſic̄ dignū. ⁊. c. ad audientiā. de homi. Anaūt poſſint mentiri ⁊ falſa allegare ſi habēt bonā cāꝫī veritate vide bo. gl. in. c. cupientes. de elec. li. vi. inpͥn. ⁊ melius ꝑ Inn. in. c. olī. i. de reſti. ſpo. Itē in iudicio qn̄qꝫ interuenit ꝓcurator ⁊ iſte iurat de calūnialꝫ dn̄s a pͥncipio iurauerit ut euitet̉ calūnia ꝑ eū ⁊ dꝫiurare in animā ſuā ⁊ ſi iurat ꝓ dn̄o iurat in aīam dn̄ide quo ī. c. ij. ⁊ fi. eo. ti. li. vi. ⁊ dicā latiꝰ ī. c. ī ꝑtractādis. jͣ. eo Itē ſunt teſtes ⁊ iſti nō iurāt de calūnia ẜꝫ deveritate dicēda ut in. c. hortamur. iij. q. ix. ⁊ vide gl.in. c. fraternitatis. jͣ. de teſti. Noͣ ꝙ cōſtō loquensſpecialiter de clericis licet gnaͣliter reſpectu certi actꝰderogat cōſtōni gnaͣliter diſponenti de ꝑſonis lꝫ ſpecialiter reſpectu illius actꝰ. hic enī prima ꝯſtō diſponebat de clericis ſꝫ gnaͣliter ut non p̄ſumerent iurare.Alia vero ꝯſtō loquebat̉ de omnibꝰ gnaͣliter ſed ſpecialiter reſpectu certi actus videlicet ut pͥncipales ꝑſone deberēt ꝑ ſe iurare de calūnia ⁊ tamē illa ſpecialitas reſpectu generis ꝑſonarum ⁊ gnaͣlitas reſpectuactus p̄iudicat alteri generali ⁊ ſpeciali reſpectu iuramenti de calūnia qd̓ dico valde noͣ. Et ſingulariter īfero ad illiꝰ qōnis deciſionē an clericus poſſit cōueniri corā ſeculari qd̓ noͣ. qꝛ iura ſpecialiter ꝓuidēt ut n̄iudicent̉ clerici a laicis ⁊ alia iura q̄ ꝑmittunt recōuētionē loquūtur gnaͣliter lꝫ ſpēaliter reſpectu recōuētionis. gͦ illa ꝯſtō loquēs ſpecifice de clericis tanqͣꝫ ſpēalis dꝫ derogare alteri tanqͣꝫ gnaͣli. ar. regule generi ꝑſpeciē de re. iur. li. vi. ⁊ hoc ſemer noͣ. qꝛ nemo ad hͦinducit iſtum tex. nec moueat te incōtrariū iſte tex. invj. p̄terea. vbi ſpecifice ꝓuidebat de hͦ iuramēto calūnie qꝛ illa fuit alia ꝯſtō veniēs ad interpretationē prioris ut etiā papa hic atteſtat̉. Noͣ ꝙ canones optinēt vim legū ex interp̄tatione ⁊ noua iuriū edictioneqd̓ intellige in materia ſpectāte ad foꝝ eccl̓iaſticū alias ſecus ut. s. dixi. ⁊ vide glo. ī p̄all̓. regula ꝗ prior.li. vi. Noͣ ibi diuine ⁊ humane legis duplicē eē legem.ſ. diuinā ⁊ humanā ⁊ oīs lex in hec duo mēbradiuiditur. i. di. c. ij. ⁊. c. humanū genꝰ. e. di. ⁊ ē lex diuina ꝗcꝗd in euāgelio ⁊ lege antiqua cōtinet̉ ut in iuribus p̄all̓. De lege canonica an ſit diuina vel hūanadicit Hoſti. certū eē eā nō eē humanā all̓. de tranſla.p̄la. c. ij. ⁊ iij. gͦ ē diuina ⁊ cōp̄hendit̉ ſub theologia d̓teſta. filius ⁊ remittit ad. c. cuꝫ ſit de eta. ⁊ quali. Io.an. in nouell̓. dicit ꝙ qͥcꝗd dicat Hoſti. negari nō p̄tlegē canonicā humanā ⁊ poſitiuā eſſe. vn̄ ⁊ Pe. exponit diuine.i. canonice. Ego puto ſatis poſſe dicieā eē in ꝑte poſitiuā ⁊ in ꝑte diuinā. ar. in. c. qualiter ⁊quādo. ij. de accu. in pͥn. vbi ē bo. tex. ⁊ in. c. nimis. d̓iurei. ⁊ qd̓ ibi noͣ. ⁊ maxime ꝓpter decretū pōt diciꝙ in ꝑte ſubijcit̉ ethyce.i. phyloſophie morali ⁊ ī ꝑtetheologie ⁊ noͣ. Io. cal. s. ī ꝓhe. Greg. ⁊ ꝙ ſimplicit̓nō pōt dici lex diuina all̓. tex. exp̄ſſū in. c. nō dꝫ. d̓ cōſan. ⁊ affi. vbi exp̄ſſe canones etiā diſponētes ſuꝑ cōſanguinitate appellant̉ ſtatuta humana ⁊ idē dic de legibus ciuilibus habito reſpectu ad cām efficientē immediatā licet reſpectu cāe immediate efficientis dicātur diuinitus ꝑ ora principum promulgate. viij. di.qͦ iure ⁊. l. fi. C. de p̄ſcrip. lon. tem. Nō ibi intentitione ſeruata attendendā mentē ⁊ intentionē legis cōcor. c. intelligentia. de. ꝟ. ſig. ⁊ dic ꝙ vbi rō ē expreſſain lege illa reſtringit ⁊ ampliat diſpoſitionē legis etiam in odioſis ut in regula certū ⁊ qd̓ ibi noͣ. Dy. dere. iur. li. vi. ⁊ Io. an. in mercu. facit. l. nō dubiū. C. d̓legi. ⁊ in. l. cū pater.§. dulciſſimis. ff. de lega. ij. ⁊ ī. l.cum mulier. ſo. ma. ſꝫ vbi rō nō eſt expreſſa mens ꝑcipi pōt ex cōiectura rōnis naturalis que potuit mouere legiſlatorem ita noͣ. dicit Cy. in. d. l. nō dubium. ⁊d. l. cum mulier. Ultimo colligunt hic quidaꝫ utdo. an. ꝙ appellatione clericoꝝ nō cōp̄hendit̉ monachus nec ecōuerſo. Ego puto colligi poſſe ut appellatione dericoꝝ veniāt monachi nā prima ꝯſtō ꝓhibēsiurare faciebat tm̄ mētionē de clericis ut pꝫ ī p̓n. ī. c. ſꝫcōſtitutio poſtea interpretans ⁊ declarans dicit intelligendū de clericis cuiuſcūqꝫ ordinis ⁊ monachis etſanctimonialibꝰ gͦ clericoꝝ appellatōe veniūt monachihoc etiā colligit̉ ex ethimologia vocabuli qꝛ dicit̉ clericus a deros ꝙ idē eſt ꝙ ſors qꝛ ſunt clerici electi inſortē ⁊ partem dn̄i gͦ ⁊ monachi pn̄t dici clerici quiaſunt electi in partem dn̄i ⁊ ꝓ hoc habes tex. ī. c. duoſunt genera. xij. q. i. ⁊ maxime hodie hoc ē veꝝ quando monachi ſunt clerici ut patet ī ca de vi. ⁊ ho. cle.⁊ tn̄ in nigro tractat̉ etiam de monachis ſed hoc ītelligo ut veniāt in fauorabilibꝰ. ſecus ī odioſis qꝛ habētaliā qualitatem a clericis ſecularibus. ar. op. in. c. ſtatutū. de elec. li. vi. ⁊ ſic etiā in fauorabilibus appellation eccleſiaꝝ veniūt monaſteria. liiij. di.§. hac auctoritate cū ſe. ⁊ qd̓ le. ⁊ noͣ. in. c. ij. de ſup. ne prela. li. viſed appellatōe monachoꝝ nūqͣꝫ veniūt clerici ſecl̓aresqꝛ nō cōpetit ethymologia vocabuli. xvi. q. i. placuitIdē puto ꝙ appellatione monaſterioꝝ nunqͣꝫ veniūteccleſie ſeculares eadem rōne facit quod in ſimili noͣ.