Quēad. teſta. ape. poſtea auctoritas notarij iterum. ita dicit Inn. Io. Ia. de are. omnes. ſed glo. alia ratiōe mo uetur ad hoc dicendum inſtrumentū habet vim duorum teſtium. ergo ad id reprobanduꝫ requiritur maior numerus potentior proba­tio. ſed ſi eſſent duo teſtes eſſet probatio paris potentie ergo inſtrumentum non reprobatur. Et propter hoc dicunt quidam: ut dicit Nico. mat. Iac. bu. in quadam diſputatione quā do teſtes non aſcripti contradicunt inſtrumen to eſt in iudicis arbitrio uidere quod preualet reſpiciendo vtrum perſona notarij ſit ſuſpecta vtrum ſcriptura habeat in ſe aliquam ſuſpicio­nem uel raſuram: tunc crederem potius te­ſtibus quam inſtrumento. Sed ſi perſona nota rij eſſet honeſta. illi autem teſtes eſſent aliquali­ter ſuſpecti: tunc plus creditur īſtrumento ꝙͣ te ſtiª: ut. l. optimam. in fi. C. de cōtra. cōmit. ſti. requiritur hec probatio fiet per teſtes mul tum idoneos omni exceptione maiores ī du­bio preſumendū eſſet inſtrumento: ut. d. l. precibus. ideo debent eſſe aduocati multū cau ti in his queſtionibus: ut fiant probationes de legalitate notarij fidelitate bōitate ipſiuſ: aduerſarius faciat probationeꝫ de fidelitate te ſtium. Alij autem ſimpliciter dicunt duo te­ſtes preualent inſtrumento. Nam inſtrumentū habet vim duorum teſtium propter auctorita­teꝫ notarij ſed maioris auctoritatis ſunt duo te ſtes quam auctoritas notarij. ſed precedens di ctum puto verum per dictam. l. optimam. in fi. Aduerte tamenᵇ quando teſtes non aſcripti de ponunt contra inſtrumentum debent depone­re ſe fuiſſe preſentes dicto loco tempore quo contractus dicitur fuiſſe celebratus alias cluderet eoruꝫ probatio: quia alio tempore po tuerunt fieri diuerſi contractus diuerſi teno­ris. ſed ſi teſtes bene non recordantur de tem­pore eſt conſilium: ut fiat vnus acticulus quo­modo ille contractus ſemel tantuꝫ fuit celebra­tus inter partes: ſi partes hoc confitentur di­ctum teſtium concluderet de neceſſitate: licet tempore non recordentur: ut. d. c. cum ioānes. hoc conſilium de illo articulo fiendo dat tibi tex. notabiliter vbi etiam dicit quod de hoc poſ ſunt partes interrogari per iudiceꝫ an ſemel tā­tum fuit contractus venditionis celebratus in ter eos ſuper tali re uel pluries. facit. C. ſi vnus ex pluribus appel. l. i. Ultimoᶜ Ia. de are. in­ducit hanc. l. ad queſtionem de teſte examina­to a notario qui dicit nunquaꝫ dixiſſe quod no­tarius ſcripſit. de quo per Ia. de are. hic. hoc in Spe. teſte.§. fi. ver. ſed po. ecce. per Cy C. de fal. l. ſi quis decurio. non habetis hic alia. Ex. l. ſequenti. An tabule teſtamenti probent antequaꝫ co­raꝫ iudice publicentur. Et an ſi teſtamentū eſt publicatum ſecunduꝫ ſolennitatem. l. proxime an faciat fidem niſi oſtendatur originale. Abularum. Dicit tex. pu blicun di­cas publicum ideſt autenticuꝫ: ſed pu blicam vtilitatem reſpiciens. Quero vtrum tabule teſtamenti probent antequam coram iu dice publicenturᵈ. Reſpon. quoddam eſt teſta mentum nuncupatiuum: de quo rogatus ē pu blicus notarius. Et id facit fidem ſi eſt publica tum a notario. ita de conſuetudine eſt obten­tum de iure ſecundum quoſdam: ut. l. fin. C. de fideiuſſo. ibi no.. l. ij. C. de teſt. Quoddā a Quā te ſti. Ad qd̓ vi de no. ī. d. l. optimā ⁊cͣ. vide Cyn. bal. ī. l. ī exer cendis. C. fide. inſtru. b Aduerte tam̄. Adde bal. in. l. i. C de ſecū. tab. ī. l. ſi bene de iniuſt. te. bar. bal. in. l. ij. de ſe. cun. tabu. c Ultimo Uide bart. ī .l. ſi librari circa fi. re gu. iur̄. qd̓ not. Inn. in .c. cuꝫ ioan­nes. fi. in­ſtru. no. in aucͣ. teſt. 6 ſi vero ꝗdā. bal. in. l. in exercendis. C. de fi. īſtr. Abu t larū. publi cent̉. Et de hac publica tiōe teſtamē ti pͥuilegij etiaꝫ teſtiū. vide ēt In­not. in. c. al­b̓icꝰ. teſti. eſt teſtamentum in ſcriptis: hoc quandoqꝫ ē ſcriptum manu priuata ſigillatum ſubſcriptū a teſtibus ſecundum formam. l. hac conſultiſſi­ma. C. de teſta. tunc interiꝫ eſt priuata ſcriptu ra nec fidem facit niſi coram iudice publicetur: vt dixi.. l. proxima. vnde ſi teſtes interim mo­rientur non valeret illud. vnde periculuꝫᵉ eſt fa cere teſtamentum in ſcriptis. Quoddam eſt te ſtamentum in ſcriptis factum manu priuata ſi­gillatum ſubſcriptum a teſtibus. Sed ſi nota rius eſt rogatus a teſtatore quomodo teſtator profiteretur illud eſſe ſuum teſtamentuꝫ: quo modo fuit ſigillatum ſubſcriptum a teſtibus: tunc illud facit fidem ſine alia probatione uel publicatione iudicis. ita dicit glo. notabiliter intelligebat hanc glo.ʳ Iaco. but. quod placet ſi enim creditur notario in teſtamento nuncu­patiuo vbi rogatus ē tam de tenore teſtamenti quam de ſolennitate: multomagis creditur ſi­bi in hoc teſtamento in ſcriptis in quo eſt roga­tuſ de ſolennitate tantum. Quero ſi teſtamē tum eſt publicatuꝫ ſecundum ſolennitateꝫ quā dixi.. l. proxi. an faciat fidem: niſi oſtendatur origīale. Uidetur quod non: ut. l. publicati. C. de teſta. breuiter dicas: aut fuerūt citati hi quo­rum intereſt faciat fidem: ut. l. optimam. C. contra. commit. ſtipu. l. fin. C. de rela. nec de­bet origīale exhiberi: niſi aliquis vellet illud re­darguere de falſo: tunc debet exhiberi uel fideſ fieri ſaltem per iuramentuꝫ quod originale ha­beri non poteſt: ut. l. fin. C. de fide inſtru. ſed ſi pars non eſſet citata non faceret fideꝫ: ut in au­tenᵍ ſi quis in aliquo. C. de eden. Ex.§. ſequenti. Teſtamentum licꝫ appareat cācellatū in terlineaturis raſuris nihilominus poteſt pe­ti quod publicet̉ uel pronotarius reddat ī pu blicam formam publicare debet notarius interlineaturis raſuris. Teſtamentum. Omnis ſcri ptura que pri­ma facie continet vltimam voluntateꝫ pertinet ad hoc edictum. hoc dicit. Opp.. ad. l. cor. de fal. l. ſi quis legatum. gloſ. facit tres caſus. Prīo teſtamento falſo et non perfecto non habet locum hoc edictum: nec etiam edictum de tabu. exhibend. ut ibi illud eſt verum ſi con ſtat eſſe falſum imperfectum. non enim inter eſt alicuius habere illud: non quo ad cōmoduꝫ quia falſum: non vt poſſet accuſare aliuꝫ de fal­ſo quia imperfectum: ſic crimen non eſt com­miſſum: ut. l. contraria. facit. l. qui falſā.. de fal. Secundo dicit glo pro falſo imperfecto locum habet edictū illud. hoc etiam poteſt eſſe ve rum: quia intereſt noſtra habere illud īſtrumē­tum: licet ſit falſum: ut poſſimus alium de falſo accuſar̄ quādocūqꝫ perfecit crimen. Tertio di cit glo. pro vero imperfecto ſimiliter habꝫ lo­cum vtrunqꝫ. hoc eſt etiam verum. Poteſt enī mea intereſſe habere teſtamentum verum: licꝫ imperfectum: uel quia ſum de liberis: ut. l. hac conſultiſſima.§. ex imperfecto. C. de teſta. uel quia volo probare voluntatem defuncti que batur per teſtamentum imperfectum: ut. l. fin. .C. de re. eo. uel volo: ut habeam probationeꝫ obligationis naturalis que reſultat ex teſtamē­to imperfecto ſecundum glo. in. l. error. C. de iuris fac. igno... i.. de condi. indebi. quod eſt uerum: ut probatur in. l. teſtamēto.. de ma nu. teſta. Ex hoc etiam dico quod ſi teſtamen­e Unde pe riculuꝫ. Ad de glo. C. e. .l. ij. Inn. ī. c. poſt ceſ­ſionē. de ꝓ­ba. in. c. ij. de fi. inſtru. f Hāc gl. Et ſequitur hāc gl. bal. in. l. i. in. ij. col. C. de te ſti. ibi etiā bar. ī. ij. lec. ẜm ang. ſaly. ibi iſta glo. eſt ſin­gularis. s ETit i au tenti. Adde bart. que dixi in. l. pu blicat. de te