Seite
De optio. lega. mento teſtis. Examinemus an ſit verum: ⁊ dico ꝙ iſta ſcriptura probat iuramentum quandocū qꝫ enim in inſtrumento ſit mentio de aliquo qd̓ eſt poſſibile expediri illo tunc cum inſtrumentū conficiebatur inſtrumentuꝫ probat hoc interceſ ſiſſe: vt no. in. l. i. C. de fide inſtrumē. ⁊ iur. haſte. fiſ. li. x. ⁊. l. optimam. C. de contrahē. ⁊ commit. ſtipu. ſed non probat partis preſentiam. ideo cō ſulo ꝙ facias ſcripturam de iuramento: ⁊ ꝙ par te preſente. ſed ſi ſcriptura diceret teſtis iuratus parte preſente ⁊cͣ. ſufficeret. Quero dixit teſta­tor ſic volo ſolui oībus debentibus a me aliꝗd recipere: ⁊ de hoc ſtetur ſimplici verbo ticij fra­tris mei: an valeat iſtud relictuꝫ. Et hic videtur tex. ꝙ ſic ꝙ valeat. Uidete in hac queſtione con ſului ⁊ dixi ſic. prius ē vidēdū quid importet ſte tur dicto eius. Reſpondeo hoc eſt aſſertioni eiꝰ vt. l. ſciendum.§. dictuꝫ. sͣ. de edi. edic. ⁊ ideo di co ꝙ iſta voluntas eſt captatoriaª: quia ī ſecretū alterius volūtatis confertur tota iſta diſpoſitio ⁊ ideo inualida: vt. l. captatorie. sͣ. de lega. i. ⁊. l. captatorias. de here. inſti. ⁊ ideo eius dictuꝫ nō valet niſi aliquibus legitimis preſumptionibus hoc preſumeretur eſſe verum: vt. l. quod heredi .jͣ. de reb. dub. Non ob. hec. l. quia loquitur de dote cuius fauore legatum valet licet incertum: vt. l. cum poſt.§. gener. sͣ. de iure do. Preterea hic conſtat eum verum dixiſſe legitimis preſum ptionibus: quia teſtator dixit legitimis portioni bus quibus alia ⁊cͣ. ⁊ ipſe declarauit poſtea ꝙ ip ſe haberet tantum quantum alia. Fallunt pre­dicta in relictis ad pias cauſas: ⁊ ſtatur volunta ti captatorie: vt in. c. cū tibi. extra d̓ teſta. Que ro cuꝫ teſtator dixit ꝙ ſtetur dicto alicuiusᵇ vtrū ille qui dicit debeat iurare vel non. Et hic vide­tur tex. ꝙ ſic. dixit enī iuratus ſcripſit. vnde ego dico ſic. quandoqꝫ teſtator dicit ſtandum eſſe di cto alicuius de eo ꝙ ipſe teſtator ſibi dixit: ⁊ tūc quia dictum illius eſt quodammodo teſtimoni­um veritatis defuncti magis ꝙͣ iudicium depo­nentis: tūc dꝫ deponere ꝑ iuramentuꝫ: vt teſtis: vt hic. ⁊. l. iuriſiurādi. C. de teſti. qn̄qꝫ teſtator di cit ſtāduꝫ eē dicto alicꝰ hoc ē volūtati alicꝰ de eo quod ſibi deponenti videbitur tunc in iſto caſu non eſt teſtis iſte: ſed magis quidam arbitrator ideo non debet iurare. argumētum auc̄. decerni mus. C. de arbitris. ⁊. l. non ex omnibus.s. de ar bi. hoc eſt verum quando aliꝗs eſt aſſumptus a teſtatore vl̓ a ꝑte ſimpliciter: ſed ſi aſſumeret̉ a iudice dicēte vade ibi ⁊ referas mihi ꝗd tibi vr̄ꝰ de tali re: vt medici cum aſſumūtur ad videndū tale vulnus: tunc debet iurare: vt. l. comparatio­nes. C. de fide inſtrumentorum. licet contrariū no. in. l. iuriſiurandi. C. de teſti. ⁊. l. i. poſt princi. .sͣ. de ven. inſpi. Contra predicta facit. l. hac edictali.§. is illud. C. de ſecundis nuptijs. vbi videtur dici ꝙ quando a partibus aſſumitur de beat iurareᵈ. Solu. intellige ꝙ aſſumitur a par­tibus de mandato iudicis vel aſſumitur a parti­bus hoc agentibus vt iuret: alias ſecus vt hic. Item quero quando aliquis cuius dicto ſta­tur declarat dictum ſuum: an partes debeant eē preſentes. Hic videtur tex. ꝙ non. Uidete quā­do ille cuius dicto ſtatur debet ſolum ferre teſti­monium de voluntate defuncti: tunc iſtius vo­luntate declarata non requiritur preſentia par­tis: vt hic. Nec ob. ꝙ pars dꝫ eſſe preſens quan do teſtis iurat. vt. l. ſi quando. C. de teſti. quia il­lud verum quando perſona teſtis non eſt ap­probata: quia de facto contra perſonam teſtis poſſet opponere: ſed hic perſona teſtis eſt ap­¶¶ At capta toria. ad hoc ſacit qd̓ no­bar. ī. l. ſi ita ſcripſero. de cōdi. ⁊ de. ⁊ h̓ ſeꝗt̉ īmo. in. l. capta­torias. sͣ. de here. inſti. ⁊ in. c. cū tibi de teſti. b Stet̉ di­cto alicuius ꝗd importēt iſta v̓ba ſtet̉ dicto ſuo. vt de bal. in. l. i. .C. de his q̄ pe. no. ⁊ inci pit cōſilium bar. quidam hn̄s bona cō munia vbi vide. ⁊ bal. ī .l. captatori­as. sͣ. de he­re. inſti. c Tibi vi­det̉. add̓ qd̓ no. bar. in ꝓ hemio. ffoꝝ. in fi. prin. d Debeat iurare. qd̓ vi det̉ tenere bal. in. l. iuſ­iur. qd̓ ex cō uentione de iureiu. ⁊ do. an. in. c. finē ī pe. colum. d̓ dolo. ⁊ cō tuma. t Rn̄deo. adde bal. in .l. in minori C. in q. ca. in. ij. col. ⁊ ī .l. ꝯſentaneū in vl. col. C. qūo ⁊ qn̄ iu dex. ⁊ vide bal. in. l. hac edictali.§. his. illud. C de ſecū. nu. ⁊ bar. in. l. q̄ bona.§. fi. j. de dā. infec. ⁊ bal. in. l. iu reiurā. C. de teſti. ⁊ ang. ī .l. i.§. i. ſi cui pluſqͣꝫ per. l. falci. ADDE an cū nūcius re fertꝰ debeat ꝑs eſſe pn̄s Roma. cō­ſilio. xx. ¶C Puto ꝙ ſic. ſꝫ an poſ ſit ꝑ ꝓcura­torē vel nun ciū depone­re. vide bar. i. l. ꝗ bona. §. ꝗ alieno d̓ dam. infect. vbi videt̉ te nere ꝙ nō. ⁊ idem tenuit bal. ī rubri. .sͣ. d̓ iureiu. ⁊ do. an. per dlū tex. j. c. probata vnde non poteſt opponere nec contra dictum nec contra iuramentum. nam non poſ­ſet eius preſentia trahere in contrariam ſenten­tiam. nil enim de proprio ſenſu iudicat: ſed ſolū voluntatem teſtatoris declarat. quandoqꝫ ſta­tur eius declarationi. ⁊ de proprio ſenſu iudicat ⁊ tunc requiritur preſentia partis: vt. l. ſi quis ar bitratu. jͣ. de verborum obligatio. ⁊ ibi dixi ple­niſſime. l. multa. jͣ. de conditio. ⁊ demonſtra. ⁊. l. ꝙ ſi nolit.§. ſi quis ita. sͣ. de edi. edic. ideo qꝛ eiꝰ preſentia poſſet trahere in contrariam ſententi­am: vt. sͣ. de arbi. l. ſicuti. Et per hoc habes de­ciſionem ad multa: an quando nuncius refert debeat eſſe pars preſens. Certe non: cuꝫ ſolum referat quod factum fuit: ⁊ eius perſona appro bata eſt. Ad idem iudex committit alicui vt va­dat ⁊ menſurat illum agrum ⁊ referat. debet ne eſſe pars preſens. Reſpondeoᵉ in commiſſione debet eſſe preſens: quia poſſet opponere contra perſonam: qꝛ eſſet ſuſpecta: ⁊ debet dari termi nus vt vadat tali die ⁊ tali hora ad agrum: vt. l. .iij. finium regun. ⁊. l. generaliter.§. penulti. C. de reb. cre. ſed relationi non debet eſſe preſens. facit quod dicitur ꝙ diſpoſitioni pars non debꝫ eſſe preſens: ſed iuramento ſic: vt. C. de teſti. l. ſi quando.Quero an teſtis poſſit deponere di­ctum ſuum in ſcriptis. Puto ꝙ ſicᶠ ſi tamen iu­dex vellet eum videre ⁊ audire loqui bene poſſꝫ hoc facere: quia videbit qua trepidatione dice­retᵍ: vt. l. de minore.§. tormenta. jͣ. de queſtio­ni. ſed ſi dictum ſuum vellet redigere in ſcriptis poſſet: vt hic. facit. l. diſcretis. C. qui teſta. facere poſſunt. Ultimo iſta. l. facit ad queſtionē de eo quod quotidie ſit: vt promitto ticio reſtitue­re damna ⁊ expenſas que fient in tali lite de qui bus ſtetur eius ſimplici dicto nunquid valet Pe. ꝙ non: vt refert Cy. C. de pactis. l. ſi quis in conſcribēdo. Dy. ꝙ ſic: vt. l. fina. jͣ. de preto. ſtipu. dic vt ibidem. Licet placeat. Dic vt. l. ſi res sͣ. de leg. i. Ui dotem. Non eſt ve­riſimile teſtato­rem velle grauare heredeꝫ duplici pre­ſtatione. Xori. Nota exprinci. ꝙ ſi pro mitto tibi reddere quicꝗd mihi dediſti ꝙ venit id quod dediſti ob cauſam ſi tamen ſum obligatus ad reddendum. ſed ſecus ſi nō ſum obligatus ad reddendum: vt ſi dediſti ex cauſa emptionis vel alia. De optione legata. Rubrica. Iuus. Hec. l. legitur in glo. duobus modiſ ⁊ quelibet lectu. eſt nota. quod dic vt in glo. Oppo. ꝙ vnus tantū poſſit eligi vt omnibus legibus hu ius titu. Reſpondeo ibi loquitur quando relinquitur optio ſerui in ſingulari. hic vero loꝗtur qn̄ legat̉ optio ī plurali. ⁊ ſic no. ꝙ ſi teſtator iubet ſua bona diſtribui inter paupe­res eligendos per talem ꝙ ille non poteſt vnuꝫ eligereˡ ⁊ dare ei omnia. argu. sͣ. de annu. lega. .l. iij. argu. huius. l. Secundo modo legitur vt in glo. Votiens. In hac. l. poni tur qualiter relin­quitur optio vel electio. Item quis eli­licet. de teſt. ſed do. Io. no. ī. c. vt cir ca. de elec. ī vj. in nouel­la tenet ꝯͣriū ⁊ ita etiā fu­it deciſum ꝑ do. de rota ⁊ alias vidi cōſiliū do. lu do. ꝓ iſta ꝑ­te. ⁊ cū bar. hic concor­dat bal. in. l. iureiur. C. d̓ teſti. ⁊ bal. in .l. bonefidei C. de rebus credi. in ver ſi. ſequit̉ vi­dere. ⁊ imo. no. in. c. d̓ te ſti. extra d̓ te ſtibus. g Diceret ſed an procu rator ſpecia lis poſſit fer re teſtimoni um veritatiſ ꝓ dn̄o dic ꝙ nō vt voluit Ant. in. c. lꝫ ex quadā. de teſti. hoc fu­it dictū do. bar. in. l. qui bona.§. ſi a­lieno. de dā­nō infec. De optio ne legata. Rubrica. h Iuus. d Sꝫ an legatū optionis di cat̉ genꝰ vel ſpecies vide bal. ī. l. fi.§. fi. ī. vij. col. cōia de leg. ⁊ ibi etiā di­cit ꝗd ſi in elect. fuit er ror. an poſ­ſit tacito cō­ſenſu confir mari. i Unū eli­gere ſi aliꝗs eſt grauatuſ diſtribuere inter paupe res non pōt vnū eligere ⁊ oīa ei da­re. Adde bar to. in repeti. .l. i. de ſacro ſan. eccle. in .xix. col. ADDE pau lus de ca. cō ſilio. cxlvj.