De ſupellectili legata. quia pariter diſponitur de ſagittamentis inſtrumento cum quo ſagittamentum emittitur. tex. eſt hic. vide qd̓ per iſtuꝫ tex. in hac materia dixi in. l. ita ſtipulatus. in. xij. col.. de verborum obligatione. Ex. l. ſequenti. An parata ad vendendum veniant in legato. Am quod liquide. Item ſi quis. No. tex. ibi vaſa autem capit ſecum vbi penoris le­gatum venalia non cōprehendit. ſi promiſcue vtebat̉. tunc ad vſum annuū venalia continet. de hoc an ea que ſunt cauſa vēdendi veniant. habuiſtis in. l. codicillis.§. vxori.. de vſufruc. le.. l. predia.. de fun. inſtru.. l. pe­diculis.§. item cum quereret̉.. de auro ar. le. ideo ſi aliquis vult legare apothecā ſuā cuꝫ omnibus pānis di­cat legoª apothecā cum pānis ſiue ſint venales ſiue. ita de facto ego conſuluiſſe recordor. Si ita. Urbis ſeu ciuitatis appellatio muris fi­nitur. Roma Peruſium ſimilia cōti­nentibꝰ edificijs. hec adiectio vrbana magis qualitatē ꝙͣ locum ſignificat. h. d. de hoc dixi in. l. ij.. de verb. ſig. ibi pleniſſime dixi per hunc.§. eſt factuꝫ. c. ſi ciuitas. exͣ de ſen. excō. li. vj. vbi dicit̉ ſi interdicta ſit ciuitas vtrū ſint interdicta ſuburbia. Dicatis vt ibi. dixi pleniſſime in. d. l. ij.. de ver. ſigni. Uide glo que incipit idem ergo dico ſi legaui. iſta glo. videt̉ cōtra iſtum tex. ꝗa ſi lego ea que ſunt rome ſignificat̉ locus vt ea tantū que ſūt ro me veniāt: ſed ſi lego penum vrbanū videor ſignificare qualitatē: vt omnis que vbicunqꝫ eſt veniat. ſi tamen ſit vrbico vſui deſtinata: vt hic... ti. i. l. antepenul. Ex.§. ſequenti. Relatiuum quis vel qui an reſtringatur ad ſpeciē pre cedentem vel genus. Si cui. Iſte eſt valde notabilis ſingularis.§. habes ergo hic relatiuū quis qui: re fertur ad genus ad ſpecieꝫ exceptam. vel potes dicere in dubio relatiuū refert̉ magis ad genus legatū ꝙͣ ad ſpeciē exceptaꝫ: vt referat̉ magis ad penū ꝙͣ ad vinū. Op. relatiuū debet reſtringere id tm̄ ad qd̓ refertur: vt. l. a filio.§. fi.. de ali. ci. le. ſed hic ad vinū ſolū refer­tur. ideo illud tm̄ reſtringit. Sed cōtra: īmo ad penū poteſt referri ſalua rōne recti ſermonis: ꝗa penus eſt ge neris feminini. relatiuuꝫ ē generis neutri. Cōtra de .l. plautius.. de au. ar. leg. So. dictio penus eſt oīs ge neris: vt.. l. ꝓxi.§. nomē. ideo debetis habere in tex. omne penū vt ſit generis neutri. ſed ſi habetis oēm pe­num dicatis dictio penum aſſumat̉ diuerſis modis. vno modo ſit generis maſculini referat̉ ad dictiōeꝫ oēꝫ. alio modo ſit generis neutri referat̉ ad relatiuū quod. Quero que eſt ratio iſtud relatiuū qd̓ rome erit referat̉ magis ad penum ꝙͣ ad vinum. Dicit glo. ꝗa in dubio debemus inſpicere quod eſt minus: vt. l. in ob­ſcuris.. de regu. iur̄. Contra iſtā rationē facit. l. in teſta­mentis.. de regu. iur. Glo. reſpōdet. alij doc. dicūt. ratio eſt iſta quādo excipit vinum qd̓ rome erit. iſtud vinum quod rome eſt. eſt quoddaꝫ indiuiduū reſpectu penus. quādo ſequit̉ enumeratio indiuiduoꝝ reſtrin­git ſignificationē generis: vt. l. cuꝫ delanionis.§. cui fun duꝫ.. ti. i. ſed nihil eſt dicere: ꝗa enumeratio indiuiduo rum reſtringit ſignificationē ſpeciei nominate ꝯtente ſub genere aūt reſtringit genus. al̓s vt plene dixi in. l. q̄ſitū.§. pe.. ti. i. ideo legatū vini venit qn̄ reſtringit legatū penus. videtis hic poteſt eſſe iſta ratio: ꝗa in ea­dem oratione ponit̉ aliꝗd diſpoſitiue aliꝗd exceptiue diſpoſitiue oēm penuꝫ. exceptiue preter vinum. vnde in dubio relatiuū debet referri ad id quod ponit̉ diſpoſiti ue non ad id quod ponit̉ exceptiue. ita loquit̉ hic. Con tra hoc facit. l. fi.§. ticia.. de libe. leg. vbi in dubio verba debent intelligi eſſe poſita demonſtratiue non diſpoſi­tiue. dubito circa hoc. a Aꝫ qd̓ liꝗde. .§. itē ſi ꝗs. dicat lego. Et vid bal. in. l. in lega. .C. de lega. b Si cui. In iſto.§. fi. hēs tex. ſin­gu. qualiter exceptio de clarat regu­. ita ip̄m vt ſingularē allegat īmo. in. l. filio p̄te rito. de īiuſ. teſta. qua materia vid̓ bar. de vſu­fru. legato. ī .l. generali .§. i. in. l. q̄ſi . de fn̄. in ſtruc. no. ī .c. in noſtra. de ſepul. per glo. doc. ī. l. in his. de le­gi. Dy. in .c. i. de reg. iur. in. vj. per glo. ī. l. i. .. de re. iur̄. in. l. gene­rali.§. i.. al leg. qd̓ ibi bar. ẜꝫ imo. ibi. vbi etiaꝫ no. barto. et barto. no. doc. ī. l. acti. .C. de tran­ſac. īmo. ī. l. ſi ita legatū in pͥn. le. i. dic̄ nedū exceptio re­ſtrīgit regu­. ſed eam legatū reſtrī git̉ vt etiā ſi legatū an­nulletur: vt ibi per illuꝫ tex. ꝓbatur contrariuꝫ. c Enū. ꝗd tineatur. Le gatū factuꝫ vxori ſue de camera ſua ꝗd ꝯtineat. adde bal. in ru. C.. fi. De ſupel lec. lega. ru. d Upel lex maſſa ritias. Adde bal. in. l. lega tis. ang. in .l. iiii. de le. .i. vide in .l. proxima. e Upel­s lectili. .§. ſꝫ de his. qn̄qꝫ pͥnceps de errore pͥn cipis qūo et qn̄ erret pͥnceps ī iu­re vide bal. in. l. p̄ſcrip. .C. ſi ꝯͣ ius. in. vii. colū. Ex. l. ſequenti. Si teſtator legat camerā ſuā vxori ꝗd legare uideat̉. Enum meam. Facͣ iſta. l. ad id quod quotidie fit. legat teſtator uxori cameram ſuaꝫ. q̄ro quid contineaturᶜ illo legato. Breuiter non puto intelliga tur camera.i. locus. ſed intelligo.i. res ad cameraꝫ para tas. unde ubicunqꝫ ſint res ſi tamen ad cameraꝫ ſint pa rate ueniunt in legato. arg. huius. l. De ſupellectili legata. Rubrica. Ex. l. ſequenti. Quecunqꝫ continentur appellatione maſſaritiarum continentur appellatione ſupellectilis. Upellex. Scd̓m cōmunē uſuꝫ in uulgari hodie ſupelle­ctilem noīamus. ſed appellamus maſ­ſaritiasᵇ in uulgari. uel ſupellectilia in litte­rali. naꝫ iſta noīa poſſunt ex uſu mutari: ut .. e. l. labeo. ideo q̄cūqꝫ reperis ꝯtineri appellatione ſu­pellectiliū ꝯtinent̉ appellatione maſſaritiaꝝ. unde ſi ali­quis legat maſſaritias non continent̉ aſinus equus ut hic. Item appellatione ſupellectilis contineant̉ maſ­ſaritie. uidebitis.. l. proxima. Ex. l. ſequenti. Appellatione maſſaritiaruꝫ non comprehenduntur arma nec libri nec apta ad reponenduꝫ an appellatio­ne ſupellectilis ueniat culcitra. Upellectili. Tex. ibi ſūt qui recte No. libri ar­ma appellatione maſſaritiarum non cōprehen dunt̉. Idem de rebus aptis ad reponenduꝫ arma uel li bros tene menti: quia ſunt quotidiana. Iteꝫ in hac. l. in prin. habetis culcitra continetur appellatione ſupel­lectilis. Contrarium habuiſtis.. de au. argē. lega. l. ar gento.§. i. culcitra poteſt eſſe de his rebus de ꝗbus pōt dubitari an ſit ueſtis: ut ibi. an ſupellex: ut hic. ſed cō­munis uſus loquendi non habet ſe ut contineatur ap­pellatione ſupellectilis: ut hic. Ex.§. ſequenti. An error principis faciat ius. Sed de his. Op. de ſeipſo ad ſeipſuꝫ. primo dicit debet inſpi ci materia. Scd̓o dicit ꝯgruum non eſt in ſupellectili. Sed diſtinguamus tēpora: ut hic dicit̉. Iteꝫ dicit̉ hic error imperatoris facit ius. Contra ius poteſt per er rorem ꝯſtitui: ut. l. quod rōne.. de legi. So. Cy. ua­riat in ſo. in. l. i. C. que ſit lon. cōſue. in quarto cōtrario. in. l. conſuetudinis. eo. ti. Finaliter Ia. de are. idem ſe quitur Oldra. dicit multum bene iudicio meo. Quan­doqꝫ princepsᵉ uel alius qui habet ius ꝯdendi legeꝫ er­rat in ipſa legis cōſtitutione: ꝗa in ueritate non intendit legē cōſtituere: ſed utitur tanꝙͣ ſit iam cōſtitutum. tunc facit ius talis error: ꝗa deficit ꝯſenſus: ut. l. qd̓ ra tione. ẜm unā lec.. de legi. Qn̄qꝫ errat in ꝯſtitutiōe legis: ſed in modo ꝯdendi ſeu ꝯſtituendi legē. tūc dic aut errat in de preterito: qꝛ dicit imperator ſic fuit iam ꝯſtitutuꝫ. ſed errat per deſuetudinē ſublatam. ideo ſtatuimus ⁊cͣ. tūc error facit ius. tamen tali modo non eſt trahendū ad ꝯſequēs: ut. l. quod uero.. de legi. ẜm aliam lec. ita poſſumus intelligere hunc tex. impera tor ſtatuit argentuꝫ eſſe in ſupellectili credens ſic. al̓s eſt ſtatutū cum non eſſet. ſi uero errat in cauſa de preſenti: ſi quideꝫ eſſet error talis qui faceret legis equitatem ceſ­ſare: ceſſaret lex quia ceſſaret cauſa finalis. Si uero error talis cauſe faceret equitatem legis ceſſare: tunc ualet lex error ius facit. hoc probatur in. l. qui in aliena.§. ubi.. l. is qui putat.. de acquiren. here. iſta eſt mate­ria ꝓprie an error cōmunis facit ius. Itē eſt alia materia an error cōmunis habeatur pro ueritate. de qua tractat.