De ſupellectili legata.quia pariter diſponitur de ſagittamentis ⁊ inſtrumentocum quo ſagittamentum emittitur. tex. eſt hic. ⁊ vide qd̓per iſtuꝫ tex. in hac materia dixi in. l. ita ſtipulatus. in. xij.col. jͣ. de verborum obligatione.Ex. l. ſequenti.¶ An parata ad vendendum veniant in legato.Am quod liquide.Item ſi quis.¶ No. tex. ibi vaſa autemcapit ſecum vbi penoris legatum venalia non cōprehendit. ⁊ ſi promiſcue vtebat̉.tunc ad vſum annuū venalia continet. de hoc an ea queſunt cauſa vēdendi veniant. habuiſtis in. l. codicillis.§.vxori. sͣ. de vſufruc. le. ⁊. l. predia. sͣ. de fun. inſtru. ⁊. l. pediculis.§. item cum quereret̉. jͣ. de auro ⁊ ar. le. ⁊ ideo ſialiquis vult legare apothecā ſuā cuꝫ omnibus pānis dicat legoª apothecā cum pānis ſiue ſint venales ſiue nō.⁊ ita de facto ego conſuluiſſe recordor.Si ita.Urbis ſeu ciuitatis appellatio muris finitur. Roma ⁊ Peruſium ⁊ ſimilia cōtinentibꝰ edificijs. ⁊ hec adiectio vrbana magis qualitatēꝙͣ locum ſignificat. h. d. de hoc dixi in. l. ij. jͣ. de verb. ſig.⁊ ibi pleniſſime dixi per hunc.§. eſt factuꝫ. c. ſi ciuitas. exͣde ſen. excō. li. vj. vbi dicit̉ ꝙ ſi interdicta ſit ciuitas vtrūſint interdicta ſuburbia. Dicatis vt ibi. ⁊ dixi pleniſſimein. d. l. ij. jͣ. de ver. ſigni. Uide glo que incipit idem ergodico ⁊ ſi legaui. iſta glo. videt̉ cōtra iſtum tex. ꝗa ſi legoea que ſunt rome ſignificat̉ locus vt ea tantū que ſūt rome veniāt: ſed ſi lego penum vrbanū videor ſignificarequalitatē: vt omnis que vbicunqꝫ eſt veniat. ſi tamen ſitvrbico vſui deſtinata: vt hic. ⁊. jͣ. ti. i. l. antepenul.Ex.§. ſequenti.¶ Relatiuum quis vel qui an reſtringatur ad ſpeciē precedentem vel genus.Si cui.ᵇ Iſte eſt valde notabilis ⁊ ſingularis.§.habes ergo hic ꝙ relatiuū quis ⁊ qui: refertur ad genus ⁊ ad ſpecieꝫ exceptam. vel potes dicereꝙ hͦ in dubio relatiuū refert̉ magis ad genus legatū ꝙͣad ſpeciē exceptaꝫ: vt referat̉ magis ad penū ꝙͣ ad vinū.¶ Op. relatiuū debet reſtringere id tm̄ ad qd̓ refertur:vt. l. a filio.§. fi. jͣ. de ali. ⁊ ci. le. ſed hic ad vinū ſolū refertur. ideo illud tm̄ reſtringit. Sed cōtra: īmo ad penū nōpoteſt referri ſalua rōne recti ſermonis: ꝗa penus eſt generis feminini. ⁊ relatiuuꝫ ē generis neutri. ¶ Cōtra de.l. plautius. jͣ. de au. ⁊ ar. leg. So. dictio penus eſt oīs generis: vt. sͣ. l. ꝓxi.§. nomē. ⁊ ideo debetis habere in tex.omne penū vt ſit generis neutri. ſed ſi habetis oēm penum dicatis ꝙ dictio penum aſſumat̉ diuerſis modis.vno modo ꝙ ſit generis maſculini ⁊ referat̉ ad dictiōeꝫoēꝫ. alio modo ꝙ ſit generis neutri ⁊ referat̉ ad relatiuūquod. ¶ Quero que eſt ratio ꝙ iſtud relatiuū qd̓ romeerit referat̉ magis ad penum ꝙͣ ad vinum. Dicit glo. ꝗain dubio debemus inſpicere quod eſt minus: vt. l. in obſcuris. jͣ. de regu. iur̄. Contra iſtā rationē facit. l. in teſtamentis. jͣ. de regu. iur. Glo. nō reſpōdet. alij doc. dicūt.ratio eſt iſta ꝙ quādo excipit vinum qd̓ rome erit. iſtudvinum quod rome eſt. eſt quoddaꝫ indiuiduū reſpectupenus. ⁊ quādo ſequit̉ enumeratio indiuiduoꝝ reſtringit ſignificationē generis: vt. l. cuꝫ delanionis.§. cui funduꝫ. sͣ. ti. i. ſed nihil eſt dicere: ꝗa enumeratio indiuiduorum reſtringit ſignificationē ſpeciei nō nominate ꝯtenteſub genere nō aūt reſtringit genus. al̓s vt plene dixi in. l.q̄ſitū.§. pe. sͣ. ti. i. ideo legatū vini nō venit qn̄ reſtringitlegatū penus. videtis hic poteſt eſſe iſta ratio: ꝗa in eadem oratione ponit̉ aliꝗd diſpoſitiue ⁊ aliꝗd exceptiuediſpoſitiue oēm penuꝫ. exceptiue preter vinum. vnde indubio relatiuū debet referri ad id quod ponit̉ diſpoſitiue non ad id quod ponit̉ exceptiue. ita loquit̉ hic. Contra hoc facit. l. fi.§. ticia. jͣ. de libe. leg. vbi in dubio verbadebent intelligi eſſe poſita demonſtratiue non diſpoſitiue. dubito circa hoc.a Aꝫ qd̓liꝗde..§. itē ſi ꝗs.dicat lego.Et vid bal.in. l. in lega..C. de lega.b ¶ Si cui.In iſto.§. fi.hēs tex. ſingu. qualiterexceptio declarat regulā. ⁊ ita ip̄mvt ſingularēallegat īmo.in. l. filio p̄terito. de īiuſ.teſta. d̓ quamateria vid̓bar. de vſufru. legato. ī.l. generali.§. i. in. l. q̄ſitū. de fn̄. inſtruc. ⁊ no. ī.c. in noſtra.de ſepul. perglo. doc. ī. l.in his. de legi. ꝑ Dy. in.c. i. de reg.iur. in. vj. ⁊per glo. ī. l. i..jͣ. de re. iur̄.⁊ in. l. generali.§. i. sͣ. alleg. ⁊ qd̓ ibibar. ẜꝫ imo.ibi. vbi etiaꝫno. barto. etbarto. no. ⁊doc. ī. l. acti..C. de tranſac. īmo. ī. l.ſi ita legatūin pͥn. d̓ le. i.dic̄ ꝙ nedūexceptio reſtrīgit regulā. ſed ꝑ eamlegatū reſtrīgit̉ vt h̓ etiāſi legatū annulletur: vtibi per illuꝫtex. ꝓbaturcontrariuꝫ.c Enū.ꝗd cōtineatur. Legatū factuꝫvxori ſue decamera ſuaꝗd ꝯtineat.adde bal. inru. C. d̓ v̓. fi.¶ De ſupellec. lega. ru.d Upellexmaſſaritias. Addebal. in. l. legatis. ⁊ ang. in.l. iiii. de le..i. ⁊ vide in.l. proxima.e Upels lectili..§. ſꝫ de his.qn̄qꝫ pͥncepsde errore pͥncipis ⁊ qūoet qn̄ erretpͥnceps ī iure vide bal.in. l. p̄ſcrip..C. ſi ꝯͣ ius.in. vii. colū.Ex. l. ſequenti.¶ Si teſtator legat camerā ſuā vxori ꝗd legare uideat̉.Enum meam.Facͣ iſta. l. ad idquod quotidiefit. legat teſtator uxori cameram ſuaꝫ. q̄ro quidcontineaturᶜ illo legato. Breuiter non puto ꝙ intelligatur camera.i. locus. ſed intelligo.i. res ad cameraꝫ paratas. unde ubicunqꝫ ſint res ſi tamen ad cameraꝫ ſint parate ueniunt in legato. arg. huius. l.¶ De ſupellectili legata. Rubrica.Ex. l. ſequenti.¶ Quecunqꝫ continentur appellatione maſſaritiarumcontinentur appellatione ſupellectilis.Upellex.Scd̓m cōmunē uſuꝫ inuulgari hodie ſupellectilem nō noīamus. ſed appellamus maſſaritiasᵇ in uulgari. uel ſupellectilia in litterali. naꝫ iſta noīa poſſunt ex uſu mutari: ut.jͣ. e. l. labeo. ideo q̄cūqꝫ reperis ꝯtineri appellatione ſupellectiliū ꝯtinent̉ appellatione maſſaritiaꝝ. unde ſi aliquis legat maſſaritias non continent̉ aſinus ⁊ equus uthic. Item ꝙ appellatione ſupellectilis contineant̉ maſſaritie. uidebitis. jͣ. l. proxima.Ex. l. ſequenti.¶ Appellatione maſſaritiaruꝫ non comprehendunturarma nec libri nec apta ad reponenduꝫ ⁊ an appellatione ſupellectilis ueniat culcitra.Upellectili.Tex. ibi ſūt qui recte¶ No. ꝙ libri ⁊ arma appellatione maſſaritiarum non cōprehendunt̉. Idem de rebus aptis ad reponenduꝫ arma uel libros tene menti: quia ſunt quotidiana. Iteꝫ in hac. l. inprin. habetis ꝙ culcitra continetur appellatione ſupellectilis. Contrarium habuiſtis. jͣ. de au. ⁊ argē. lega. l. argento.§. i. culcitra poteſt eſſe de his rebus de ꝗbus pōtdubitari an ſit ueſtis: ut ibi. ⁊ an ſupellex: ut hic. ſed cōmunis uſus loquendi non habet ſe ut contineatur appellatione ſupellectilis: ut hic.Ex.§. ſequenti.¶ An error principis faciat ius.Sed de his.¶ Op. de ſeipſo ad ſeipſuꝫ.primo dicit ꝙ nō debet inſpici materia. Scd̓o dicit ꝙ ꝯgruum non eſt in ſupellectili.Sed diſtinguamus tēpora: ut hic dicit̉. Iteꝫ dicit̉ hic ꝙerror imperatoris facit ius. Contra ius nō poteſt per errorem ꝯſtitui: ut. l. quod nō rōne. sͣ. de legi. So. Cy. uariat in ſo. in. l. i. C. que ſit lon. cōſue. in quarto cōtrario. ⁊in. l. conſuetudinis. eo. ti. Finaliter Ia. de are. ⁊ idem ſequitur Oldra. dicit multum bene iudicio meo. Quandoqꝫ princepsᵉ uel alius qui habet ius ꝯdendi legeꝫ errat in ipſa legis cōſtitutione: ꝗa in ueritate non intenditlegē cōſtituere: ſed utitur tanꝙͣ ſit iam cōſtitutum. tuncnō facit ius talis error: ꝗa deficit ꝯſenſus: ut. l. qd̓ nō ratione. ẜm unā lec. sͣ. de legi. Qn̄qꝫ nō errat in ꝯſtitutiōelegis: ſed in modo ꝯdendi ſeu ꝯſtituendi legē. ⁊ tūc dicaut errat in cā de preterito: qꝛ dicit imperator ꝙ ſic fuitiam ꝯſtitutuꝫ. ſed errat per deſuetudinē ſublatam. ideoſtatuimus ⁊cͣ. ⁊ tūc error facit ius. tamen tali modo noneſt trahendū ad ꝯſequēs: ut. l. quod uero. sͣ. de legi. ẜmaliam lec. ita poſſumus intelligere hunc tex. ꝙ imperator ſtatuit argentuꝫ eſſe in ſupellectili credens ſic. al̓s eſtſtatutū cum non eſſet. ſi uero errat in cauſa de preſenti:ſi quideꝫ eſſet error talis qui faceret legis equitatem ceſſare: ceſſaret lex quia ceſſaret cauſa finalis. Si uero errortalis cauſe nō faceret equitatem legis ceſſare: tunc ualetlex ⁊ error ius facit. hoc probatur in. l. qui in aliena.§.ubi. ⁊. l. is qui putat. sͣ. de acquiren. here. ⁊ iſta eſt materia ꝓprie an error cōmunis facit ius. Itē eſt alia materiaan error cōmunis habeatur pro ueritate. de qua tractat.