De ſupel. lega. ſalua meliori deliberatiōe: ꝗa ſi rōnem dicti ītel­ligimus de alio loco uel tempore ꝙͣ in dicto di­xerit reperit̉ dixerit diuerſa uaria: ꝗa locus tempus diuerſitatem inducit. ideo debet pu niri pena falſiˢ: ut. l. eos.. de falſis.. l. qui. falſā .C. de falſis. ne incidat in falſitatē debemꝰ ra­tionem ſupplereᵇ inquantū poſſumus: ut ī. c. tu. extra de teſti. in prima cōſtitutione. C.§. in quibus. Secūdo quero de cōiuſu utēdi quā­ti tēporis dꝫ eſſe.. dictū eſt. pone exemplum ī .l. quod ſi nolit.§. quia aſſidua.. de edil. edic. .l. excepto. C. loca. ibi ponuntur plura exēpla. . C. de agri. cenſi. l. dn̄s prediorū. li. xi.. l. ſi prius.§. i.. de aqua plu. ar. Articulus formabi­tur ſic. a. x. annis citra: per ipſum tēpus cōis uſus fuit in ciuitate iſta ille qui emeret pānum de lino haberet ad menſurā brachij maioris. qͣli ter deponet teſtis. Reſpondeo dicet contenta ī articulo uera eſſe. īterrogatus quō ſcit. dicet ꝗa ſic uidit uti emētes uendētes in dicta ciuitate a. x. annis citra: per ip̄m tēpus. hic poſſent for­mari. q. ſupradicte quas omitto: dic ut.. Sꝫ quero ſi interrogatur quot perſonas uidit uti. quero de quot debeat deponere. Reſpōdeo ſta tur in arbitrio iudicis. nam ſi quidem eſt factum quottidianū requirit̉ talis uſus ſit factꝰ a mul tis perſonis. ſin uero non eſt factū ita quottidia requiritur factū multis perſonis: ut. l. cuꝫ quidā.§. quod dicitur.. de acquiren. here. cuꝫ glo. que incipit: multorū opinio. ibi dixi. ad­uerte quia oportet dictū teſtis cōcludat a prima die qua uidit cōcurrerent iſti. x. anni. ēt ſi poneret ī articulo eēt cōſulte factuꝫ: ut dicimꝰ in materia que ſit lōga cōſuetudo. Sed quid ſi teſtis dicit ſe hoc uidiſſe a mille perſonis: ſed de nominibus recordatur. reſpōdeo ſufficit: ut .l. teſtiū.. de teſti. Tertio quero de cōiuſu in telligendi. de quo pone exemplum. l. in uſu.. de ꝟbo. ſig. ubi plurale ponitur pro ſingulari. Item pone exemplum in vulgari ſermone. ſi el figliolo mio ſe moreſſe: bona mea deueniant ī ta lem. hec uerba ſecundū cōemuſum ītelligēdi in telliguntur.i. ſi filius meus d̓ceſſerit ſine liberis. Articulus d̓bet formari a. x. annis citra. per ip̄m tēpus cōis uſus intelligēdi fuit talia ꝟba ſi el figliolo mio ſe moreſſe. intelligātur.i. ſi ſine liberis deceſſerit. Sed quid dicet teſtis. reſpon­deo dicet contenta in articulo eſſe uera. inter­rogatus quō ſcit: dicet quia per dictuꝫ totū tem pus in dicta ciuitate audiuit ab omnibꝰ homini bus loquentibꝰ de hoc iſta uerba ſic intellige bātur. ex hoc dicti homines dicebāt ſic ſe ītel ligere ſtatim ſequitur ſic intelligebāt: quia ne mo dicit quod mēte non agitauit: ut hic. ſic de intellectu teſtificātur ex ſenſu corporeo. Ex iſtis tribus quādoqꝫ probat̉ defuncti uolūtas: ut. l. delanionis.§. aſinā.. de fun. inſtru. Iteꝫ lex dicat opinio oīuꝫ ſic eſt debet probari: ut. l. ſi arbiter.. de proba. quō probatur. reſpō­deo probando aliquid ex ſupradictis probatur cōis opinio. Ex. l. ſequenti. Si teſtator legat aurum argentū qd̓ ipſe hꝫ utrū debeatur pecunia uide in fi. Um quidam. Hec. l. tra ctat aliqͣn­tulū de materia. l. queſitum.§. pe.. de fun. inſtruc. eſt bene forte contrariū breuiter hoc intendit. Argentū eſcarium potoriū ī ap­pellatione ſupellectilis continētur niſi ex uſu patriſfa. illud ſignificetur. hoc dicit. Contra a Pea fal­fi. Adde qd̓ no. bal. in ſi­mili in. l. fi. .C. de reb. credi. ī prin. b Rationē ſupplere. no. in redditiōe rōnis teſtis. intelligit̉ re­petitum tp̄s locꝰ. ad­de bar. ī tra­ctatu de te­ſte. quē etiaꝫ refert bal. in .l. edita. ad fi. de eden. bal. in. l. nul­la.. de legi. in. l. teſtiuꝫ in. l. ſolam .C. de teſti. tex. qd̓ ibi habetur. iij. .q. ix. nihilo­minus. tꝫ ibi bal. in. d. .l. teſtiū. C. teſti. in. viij. col. ẜꝫ nico. de ma. lꝫ teſtis dicat recordor de loco. lꝫ ſit interrogatꝰ: tn̄ probat: lꝫ glo. ibi tene­at debeat deponere de loco. iſtis adde no. per bar. poſt gl. in. l. ij. dequa plu. ar­. id quod ibi dicit no. bar. ſequitur bal. in. l. de bus.. de le. in. l. apud antiquos. C. de fur. hanc. l. opp. quādo fundus inſtrumētū legat̉ ſecundum opi. quā tenui uobis cedit inſtrumen tum fundi patriſfa. ſic argentū eſcarium potoriū: ut.. de fun. inſtru. l. queſitum.§. ſed ſi fundus. Dicit glo. hic continetur inſtrumen­tum patriſfa. ſed quia adiecit ſupellectili. uide tur uelle non cōtineatur aliud quod ſit in ſu­pellectili. iſtud non uidetur bene dictum: ꝗa enumeratio ſpecierū adijcitur nomini verbo uel participio ſignificatiuo tēporis. reſtrin­git genus: ut. l. ſi mancipia.. de fun. inſtru. hic autem adijcitur nomini. unde non reſtringit ge nus. Sed credo glo. bene dicat. reſpondeo ad contrarium: quia hic legauit domum cum iure ſuo.i. domum inſtrumēto ſuo.ſ. domꝰ. unde ī genere precedenti inſtrumenta patriſfa. continebantur ſed ſolum īſtrumenta domꝰ. Itē in ſpecie.i. ſupellectili cōtinetur iſtud ar­gentū eſcariū potoriū merito non debet̉. arg. ad hoc.. de fun. inſtruc. l. uille.§. i. uel dic tenē­do glo. que eſt. C. de verbo. ſigni. l. i. que dicit le gando fundū inſtrumentū non cōtinetur niſi inſtrumentū fundi ſub genere precedēti non tinetur merito non debetur. Quero teſtator legauit uxori aurum argentū quod ipſe ha bet. utrū debeatur pecunia. Tex. eſt in. l. cuꝫ au­. ī prin. de au. argē. le. cōcordat. l. quītus.§. Ex. l. ſequenti. .i. e. ti. Que ſcripture autoꝝ ꝓbent. Egata. De his pleniſſime di­xi uobis in. l. queſituꝫ .§. penul.. de fun. inſtru. Quero vtrum ſcripture autorum probent. Dic quedaꝫ ſcripture autoritates approbate ab impera­tore uel ſummo pontifice. iſtis eſt credendum: ut autenticis: ut. l. i.. ſi cer. pe.. l. leges. C. de le gi. Quedaꝫ ſunt que nec improbate ſunt nec re­probate: tunc ſubdiſtingue. aut ꝓcedunt enū­ciatiue ſtatur eis ſi reperitur antiqui ſteterūt ut probatur in. l. celſus emolumenta.. de pro­ba.. c. cum cauſam. extra de proba. quedā ſunt que procedunt determinando decidendo: et tūc uidendū quid ſtudia teneant: tūc eis credi tur: ut. l. ſeptimo.. de ſta. ho. quedam ſunt que non approbantur a ſtudijs niſi inquantū ratio­ne probentur: ut ſunt dicta magiſtralia: ut. l. i. .. de legi. Ex.§. ſequenti. Alienare uidetur qui pro tanta pecunia pi­gnorat eſt ueriſimile luiturum. Supellectili. Hic eſt bonus ca­ſus. No. quā­do res eſt pignorata pro tāto precio debitor non vult eam habere preſumitur creditoris: vt .l. antepe. in prin.. de le. iij. per hoc dicimus prohibitus eſt aliquis alienare quibuſdam per ſonis ſi non alienat ſed pignorat pro tāta pecu­nia: non eſt ueriſimile ipſum luiturum uidet̉ alienareᶜ de hoc eſt in uſibus feudorū in. c. i.§. ut libellario. quēadmo. feudum amit. Uemadmodum. De hoc in. l. urbana familia. de verbo. ſig.. de le. iij. l. ſeruis urbanis. Ex. l. ſequenti. Maſſaricie non debēt publicari cuꝫ publica tur domus. Undo. Uidiſtis.. de fun. in­ſtruc. l. ij.§. dotes. No. ſi debet publicari domꝰ tamen debent publicari maſſaricie. c Egata .§. ſu­pellecti li. videt̉ alie­nare. No. ca ſuꝫ qui pi gnorat vide tur alienare vide caſuꝫ proprie in. l. qui habebat de lega. iij.