Liber. ca: ſeu ſuꝑ ẜuitutibusª vel alijs buſdāᵇ cāis: ꝗbꝰ hominibꝰ ꝯͣ ſe li­tiganduꝫ ē: exceptꝭ tm̄mō cāis ad ius fiſcaleᶜ pertinent: vel que ad pu blicas functionesq reſpiciunt: non vltra triēnijᵉ metas poſt litē ꝯteſta­ ꝓtrahēdas. Sꝫ oēs iudices ſi ue in hac alma vrbe: ſiue in ꝓuicijs maiorē ſiue minorē ꝑagāt admini ſtrationē: ſiue in magiſtratibꝰ poſiti ſint: vl̓ ex aulaᶠ nr̄a dati: vl̓ a nr̄is ceribꝰ delegati: non eis ꝯceden­duꝫ vlteriꝰ litē qͣꝫ triēij ſpacio ex­tēde̓ᵍ. Hoc etenīʰ iudicialis magis ptātis nemo ē ignoret. ſi ipſi voluerint: nullus taꝫ audax in uenit̉ qui poſſit inuito iudiceᵏ liteꝫ telare. Et ſi ꝗdemˡ pars actoris ceſſauerit: qͣtenusᵐ multiplici dila­tione reꝰ fatiget̉: triēi mete poſt liteꝫ ꝯteſtatā ꝓpe finē veniāt: vt ſemeſtre tp̄s tm̄ ei ſuꝑſit: licētiaⁿ erit iudici executoresº negocij actorē reꝗrere: ꝑte fugienteᵖ ex vna parte actoris abn̄tiaꝫ īcuſante: iudicibꝰ oīmodo ſuas aures huiuſmodi ſtionibusq reſerātibusʳ. Et ſi tres vices hocˢ fuerit ſubſecutuꝫ deceꝫ dieꝝ ſpacio vnūquenqꝫ introitū . id quod dicit in fiſco: qꝛ idē iuris ē reſpublica romanoꝝ. fiſcus. a Seruitutibus. predioꝝ vel perſonarū. b Quibuſdam. vt pro filiatione pro pr̄ia ptāte: excuſatione tutoꝝ: ho noribus recipiēdis vel non recipiendis. c Fiſcale. vt de fundo fiſci. d Fūctiones. puta ſuꝑ tribu ta. hec ꝗdem claudūt̉ triē nio ſed ēt in feriatis tēporibꝰ exercēt̉: vt.. fer. l. publicas. Itē excipe niſi prior iudex de cedat iuxta finem triēij: vt.. ea. l.§. ſinaūt in medio. e Triēnij. q̄daꝫ tn̄ tam ciui les ꝙͣ crīales citiori tempore tollūt̉: eſt in eis caſibus ſpā le notant̉ his. ll.. vt īfra ce tum tp̄s. l. fi.. ꝓxi. ī auc̄. vt cle. apud ꝓprios. e.§. ſi tn̄. . vt oēs iu. ciuiles ꝙͣ mi li. l. j. in fi... naufra. li. xj. l. pe... de decu. l. gnali... de edi.. l. fi... ad. l. fal. auc̄. ſꝫ ſꝫ teſtator... de aſſer. tol. .l. j. Io.. ff. excu. tu. ꝗnqua ginta. aꝫ. ī auc̄. de ſan. epiſ .§. ij. col. ix. Itē hodie vr̄ oīs lis debe̓ poſſe finiri biēnio ſex mēſibꝰ: vt.. quō qn̄ iu­auc̄. ſemel. ſꝫ dic vt ibi dixi. Itē noͣ ad euidētiā huiꝰ legis qꝛ aut vterqꝫ.i. actor reꝰ ab ē: tūc nullo modo fert̉ ſnīa ẜm oēs. aut vterqꝫ pn̄s: tūc ferri pōt qn̄cūqꝫ: cognito tn̄ prius hoc ẜm oēs. aut al eruter: tūc ſi ꝗdē reus abn̄s eſſet ꝯtrahit̉ eremodiciū p̄t iudicari ēt ẜm veteres leges Si aūt actor. poterat iudi cari: niſi in ꝗbuſdam caſibus vt in lb̓ali: vt. ff. eo. l. poſt .§. j... de libe. cau. l. iuſta. noͣ. ff. de lib. ca. diui. ſꝫ hodie hoc nouuꝫ īducit̉: vt ēt abn̄te actore ꝯtrahat̉ eremodiciū: vt.. ca. l.§. ſi ꝗdē. Itē an pōt prorogari triēniū conſenſu; videt̉ ſic: vt. ff. e. l. ij.§. ſed ſi iudex. rn̄. non: cum publica ſit vtili tas vt pꝫ ex rōnibus poſitis.. in prin. huiꝰ. l. pro hoc. ff. de poſtu. quos hibet.. ti. j. l. fi.§. ſed qꝛ veremur. de le.. l. non dubium. Itē ꝗd ſi la­ta eſt ſnīa poſt trieniū: rn̄. non tenet. ea ſolutū repetit̉. nec ob. ff. ſam. her. cum putarem. qꝛ ibi tenuit ſnīa iudiciū lꝫ nulla fuerit actio. Itē an loꝗtur de prīa tm̄ an ēt ap. Rn̄. appel. non durat vltra triēiū. īmo minus: qꝛ biēnio: vt in aucͣ. ei appellant. Item ꝗd ſi iudicē ſtetit: rn̄. vt.. ea. l.§. fin­autē vtrāqꝫ. Itē hoc iure ciuili ſed iure cāonico īſtātia exꝑirat triēio: vt extra deiudi. c. venerabilis.. c. ſignificauerunt. f Aula noſtra.i. a nobis. g Extēdere. al̓s exercere. h Hoc etenim. extendere vel non. i Iudicialis magis. qͣꝫ ꝑtiū. k ſi. bn̄ dico iudicis litigatorꝭ. ſi ipſi ⁊c̄. k Iudice. cuiꝰ iuriſditōi ſuppoſitꝰ ē. H. vl̓ cāe preſidet. ac. Et ſi quidem. Propter actoris abſentiam lite ꝯteſta. ꝓrogat̉ diffi­nitio cāe vltra triēiū. ſi de liquet abſoluit̉ reus ab obſeruatōe iudi­cij. actor abſens ꝯdēnabit̉ in expēſis legitimis ſacr̄o rei taxādis. Si aūt de liquet fertur ſnīa in fauorē illius quē conſtat iuſticiā hr̄e expēſis factis a pn̄te de ſentētia lata pro abn̄te d̓ducēdis. nec a diffinitiua lata pn̄te licebit abſenti appellare. h. d. vſqꝫ ad.§. Sinaūt reus. Alex. l Et ſi ꝗdem. ꝗd iuris ſit qn̄ vtraqꝫ pars eſt pn̄s dictū eſt: nunc qn̄ vna ꝑs eſt abſens. primo de actore. m Quatenus.i. qꝛ. vel lꝫ faciat ex propoſito tn̄ lex hoc p̄ſumit vel pōit̉ conſecutiue: vt.. de obſe. ſi manumiſſori. n Ln̄ia. iure iſto veteri: vt. ff. e. l. poſt.§. circūducto. Sed nunꝗd etiā an̄ ꝙͣ ſit ꝓpe finē triēnij poterit hoc facere. ſic ſnīam formare? Rn̄. ẜm. B. ſic. īponit̉ ei neceſſitas vt īferat an̄ ſꝫ vt differat vltra triēij finē ſed ẜm. p. nunꝙͣ an̄ ꝓnūciare licet. arg.. e.§. hmōi. Sꝫ tu diſtingue ẜm Io. vtrū actor ſit abn̄s an reus. ſi reus tūc an̄ finē ꝓnūciare pōt: qꝛ veteribꝰ le gibus reo abn̄te ꝯtrahebat̉ eremodiciū dabat̉ ſnīa: vt. ff. e. poſt. ſit correctū dicā anteferri poſſe ſnīam. Actore aūt abſente licet an̄ ꝓnūciare: qꝛ olim eo abſente ꝯtrahebat̉ eremodiciū. īueniā an̄ poſſe nūciare nec hic dicā. hoc altera pars ē abn̄s nūquā iudex dꝫ ferre ſnīaꝫ ſi aūt vtraqꝫ pn̄s qn̄cūqꝫ pōt: vt.. e.§. ſinaūt vtraqꝫ. o Per executores.i. nūcios: vt in auc̄. de litigio.§. oēs. col. viij. al̓s alit̓ ac cipit̉: vt.. de execu. rei iu. l. executorem. p Fugiente. ſic ocā qꝛ conſueuit fugere qꝛ modo fugerit. ac. q Qōnibus.i. querelis. r Reſerātibus.i. aperientibus. s Hoc.ſ. requifito executorem. deſtinato. nec ita pars actoris fue rit inuentaᵘ: neqꝫ per ſe neqꝫ per ꝓcuratoreꝫ īſtructumᵘ peruenerit: tunc iudiceꝫ negocij actaˣ apd̓ ſe fecta ꝯſpicereʸ: cenſemꝰ. Et ſi g nihil ſufficiens actitatuꝫ eſt: ex poſſit termīoᶻ cāe certa fieri ꝯiectu ra: volumꝰ non ſoluꝫ ꝑtē fugientē ab obſeruatione iudicijᵈ relaxare: ſꝫ etiaꝫ in oēs expenſas ꝯſueto mo do circa lites expendunt̉ euꝫ abſeri temᶜ ꝯdemnare: vera qͣꝫtitate eaꝝ ſacr̄oª fugientisᵇ manifeſtanda: cautelaᶜ quaꝫ ſuꝑ lite reus expoſuit reddenda. q̄q ſi remāſerit virib euacuabit̉ᵉ. Sinautem ex geſtis apud ſe habitis: parte actoris mi­nime inuenta: poſſit inuenire viam ex qua manifeſtuꝫ eiᶠ fiat quid ſtatu endum ſit actore abſente ſi eum meliorem cāꝫ habere ꝓſpexerit: eo ferre ſententiam non moret̉ᵍ: preſenteꝫ reum abſenti actori con­demnare: expenſis tantummodo litis quas reꝰ legitime fe expendiſſe iuraueritʰ ꝯdemnatiōe excipiēdis quia hanc penam actori meliorē cauſam habenti propter ſolam ab ſentie contumaciamᵏ imponimus: t Decē. vt. ff. e. l. īterualla. qd̓ poterat minorare: vt. ffe. l. nō­hodie eſt. xxx. dieꝝ īter vnā dilationē alterā minus: vt ī autͣ ti.§. hoc ſi minime fecerit col. viij. u Inuēta.i. no­venire ad cām fuit tn̄ īuēta ab executoribꝰ ſibi denūciatū. ſic n ꝯtra. ff. ſen. ſine ap. re. l. j.§. itē ex edicto. tūc ipſo iure non ſnīa: vt ibi ẜm quo Ul̓ dic ibi fuit o ſecꝰ āt ſi citatꝰ lꝫ n tus: vt. ff. de euic. ſi fi.. ff. de. īfec. l. totiēs. ff. qd̓ vi au aut.§. j.. C. de­cep. vt ꝑfectiꝰ. ſi ꝯtumaciā verā­ audit̉ poſtea niat iudice ſedēte būali: vt. ff. de ini reſti. l. diuꝰ.. ff d̓i poſt in fi... ea. l.i. aūt. Si āt ficte fuit tūc audit̉ vt p̄o l. poſt.§. fi. ſi ātꝓ li ſerua diſtinctis quā hēs.. de proca abſente. u Inſtructū i. doc ar.. de ꝓcur. l. fi. ve­ordinatum. x Acta.i. ſcripta fac. ante abſentiā actoris y Conſpicere. cenſe mus. ac. z Termino i diffiui ue ſnīe. ſic.. e. l.§. penu ſed vr̄ ſꝑ eſſe certū. At n. probauit actor pl­ vincit. aut ab­uitur reus: vt.. de co l. accuſare. ē ꝯma illud loꝗtur vtraqꝫ pn̄te. at ī dubio pro iudicamꝰ: vt ibi īſt interdic.§. cōmodu­a Fugientem.i. reum tn̄ eſt pn̄s b Iudicij. vt teneat̉ huic īſtātie. ſed de nouo incipiat actor ſin ſic hec abſolutio tenet in pͥncipali qōne: vt. ff. e. iccirco.§. ſtea. l. poſt edictū.§. circūducto. īmo in. xl. ānos ꝑpetuat̉: vt.. d xxx. an. l. fi. ſed ar. ꝯtra ī auc̄. de liti.§. fi. col. viij. ſed ibi bis fuit abn̄ ſemel. Itē p̄t dici vitiū litigioſi duret. Itē ꝗd atteſtatōibꝰ ꝯ­nibꝰ ibi factis? dic vt.. de edē. is apud. Itē ꝗd ſi reus p̄ſens vult in­onꝰ ꝓbatōis trāſferre? rn̄ abſoluit̉ diffinitiue ẜm. b. vt. ff. de ꝓba. l. cite in fi. Itē hoc lꝫ actori p̄ſenti reo abn̄te. ergo reo p̄ſenti. dꝫri ⁊c̄. vt. ff. de reg. iu. l. dꝫ. ſed Io. ꝯtra qꝛ eſt ibi ꝯtradicat. ſꝫ h die iure nouiſſimo opinio. b. ꝓbat̉ auc̄. ſemel. vt.. ꝓxime dicaꝫ. ac c abn̄tē. ſcꝫ actorē: vt. ff. e. l. quē teme̓... de fru. lit. ex. ign ret.... accu. poſ. l. crimē. a Sacr̄o. ſpāle. vt ſe alicui ſuo credat̉ ſacr̄o qd̓ ē ꝑꝑ difficilē ꝓbationem: vt.. vn̄ vi. ſi qn̄. al̓s niſi p̄ſumptio ſit eo: vt.. de re. cre. l. in bonefidei b Fugiētis.i. rei ſolitꝰ ē fugere ſꝫ nunc eſt pn̄s. azo. c Caui la.ſ. iudicio ſiſti iudicatuꝫ ſolui qͣs faciebat reꝰ: vt īſti. de ſatiſ.§. i..­d Que.ſ. cautela. e Euacuabit̉. huiꝰ legis aucͣte. Itē tria noua ſūt p̄ter iſtā legē auc̄.. quō qn̄ iu. auc̄. ſemel. Primū ampliat̉ numerꝰ decē dieꝝ vſqꝫ ad. xxx. Scd̓ꝫ abbreuiat̉ tp̄s trien actore abn̄te ad biēniū ad ſex mēſes ẜm quoſdā. vel ad ānū mele tres ẜm nos. Tertiū qꝛ reꝰ actore abn̄te ꝓbat diffinitiue abſoluit illā qd̓ erat iſtā ẜm Io. ſꝫ ab īſtātia tm̄ abſoluebat̉. Sꝫ. B. tradixit ēt legē iſtā vt dixi. Itē qͣrtū qꝛ ipſo iure cadit actor ab­tione legē illam qd̓ erat legē iſtā ſꝫ tm̄ inſtātia peribat. Ueli loꝗtur qn̄ bis fuerat abn̄s. ſecꝰ ſi ſemel vt hic. ar.. de ep̄ali au. l. iij fi. Itē an̄ idem in reo vt bis abn̄s cām amittat. ſꝫ dic vt ī auc̄. ſem f Ei fiat.i. iudici. ac. g Non moret̉. īmo ꝯtra: vt­de re iudi. l. cōtumacia in prin. vbi dāno litis punit̉ ꝯtumax. Ite ꝯt .ff. de confeſ certum.§. pe. vbi pn̄s dānat̉ abn̄ti. ſed vtrūqꝫ ſolue: ſ .ff. e. poſt in glo. īmo ꝯtra ⁊c̄. h Iurauerit. cum taxatione iudicis: vt.. e. ſancimus. il Excipiēdis. vt pote petit actor. c. expēdit. x. reꝰ expēdit. v. ſt acto. eſſet abn̄s ꝯdēnaret̉ reꝰ in. x. aūt deducūt̉ expēſe rei. ſic in. v. tm̄ i dēnat̉ reus expēſis ẜꝫ Io. alij dixerūt vt. P. nec ſua decē repete. torē:. v. reus expēdit deduci de cōdēnatione qd̓ eſt iniquū vt du­ci dāno grauet̉. k Cōtumaciā. p̄ſumit̉ cum ſic abſit: vi.­de reg. iu. l. cōtumacia.§. j. l Ei.ſ. actori volebat api lare quaſi in aliquo vel maiori ſumma reus fuerit dānandus. qd̓