Liber. ca: ſeu ſuꝑ ẜuitutibusª vel ꝓ alijs ꝗ buſdāᵇ cāis: ꝓ ꝗbꝰ hominibꝰ ꝯͣ ſe litiganduꝫ ē: exceptꝭ tm̄mō cāis q̄ ad ius fiſcaleᶜ pertinent: vel que ad pu blicas functionesq reſpiciunt: non vltra triēnijᵉ metas poſt litē ꝯteſtatā eē ꝓtrahēdas. Sꝫ oēs iudices ſi ue in hac alma vrbe: ſiue in ꝓuicijs maiorē ſiue minorē ꝑagāt admini ſtrationē: ſiue in magiſtratibꝰ poſiti ſint: vl̓ ex aulaᶠ nr̄a dati: vl̓ a nr̄is ꝓ ceribꝰ delegati: non eē eis ꝯcedenduꝫ vlteriꝰ litē qͣꝫ triēij ſpacio extēde̓ᵍ. Hoc etenīʰ iudicialis magis eē ptātis nemo ē ꝗ ignoret. Nā ſi ipſi voluerint: nullus taꝫ audax in uenit̉ qui poſſit inuito iudiceᵏ liteꝫ ꝓ telare. ¶ Et ſi ꝗdemˡ pars actoris ceſſauerit: qͣtenusᵐ multiplici dilatione reꝰ fatiget̉: ⁊ triēi mete poſt liteꝫ ꝯteſtatā iā ꝓpe finē veniāt: vt ſemeſtre tp̄s tm̄ ei ſuꝑſit: licētiaⁿ erit iudici ꝑ executoresº negocij actorē reꝗrere: ꝑte fugienteᵖ ex vna parte actoris abn̄tiaꝫ īcuſante: ⁊ iudicibꝰ oīmodo ſuas aures huiuſmodi q̄ ſtionibusq reſerātibusʳ. Et ſi ꝑ tres vices hocˢ fuerit ſubſecutuꝫ deceꝫ dieꝝ ſpacio ꝑ vnūquenqꝫ introitū jͣ. ꝑ id quod dicit in fiſco: qꝛ idē iuris ē reſpublica romanoꝝ. ⁊ fiſcus. a ¶ Seruitutibus. predioꝝ vel perſonarū. b ¶ Quibuſdam. vt pro filiatione pro pr̄ia ptāte: ꝓ excuſatione tutoꝝ: ꝓ ho noribus recipiēdis vel non recipiendis. c ¶ Fiſcale. vt de fundo fiſci. d ¶ Fūctiones. puta ſuꝑ tribu ta. hec ꝗdem nō claudūt̉ triē nio ſed ēt in feriatis tēporibꝰ exercēt̉: vt. jͣ. d̓ fer. l. publicas. Itē excipe niſi prior iudex de cedat iuxta finem triēij: vt. jͣ. ea. l.§. ſinaūt in medio. e ¶ Triēnij. q̄daꝫ tn̄ tam ciui les ꝙͣ crīales citiori tempore tollūt̉: ⁊ eſt in eis caſibus ſpā le ꝗ notant̉ his. ll. jͣ. vt īfra ce tum tp̄s. l. fi. ⁊ sͣ. ꝓxi. ⁊ ī auc̄. vt cle. apud ꝓprios. e.§. ſi tn̄. ⁊ sͣ. vt oēs iu. tā ciuiles ꝙͣ mi li. l. j. in fi. ⁊. jͣ. d̓ naufra. li. xj. l. pe. ⁊. jͣ. de decu. l. gnali. ⁊. jͣ. de edi. pͥ. l. fi. ⁊. jͣ. ad. l. fal. auc̄. ſꝫ ſꝫ cū teſtator. ⁊. jͣ. de aſſer. tol. .l. j. Io. ⁊. ff. d̓ excu. tu. ꝗnqua ginta. aꝫ. ⁊ ī auc̄. de ſan. epiſ .§. ij. col. ix. Itē hodie vr̄ oīs lis debe̓ poſſe finiri biēnio ⁊ ſex mēſibꝰ: vt. jͣ. quō ⁊ qn̄ iuauc̄. ꝗ ſemel. ſꝫ dic vt ibi dixi. Itē noͣ ad euidētiā huiꝰ legis qꝛ aut vterqꝫ.i. actor ⁊ reꝰ ab ē: ⁊ tūc nullo modo fert̉ ſnīa ẜm oēs. aut vterqꝫ pn̄s: ⁊ tūc ferri pōt qn̄cūqꝫ: cognito tn̄ d̓ cā prius ⁊ hoc ẜm oēs. aut al eruter: ⁊ tūc ſi ꝗdē reus abn̄s eſſet ꝯtrahit̉ eremodiciū ⁊ p̄t iudicari ēt ẜm veteres leges Si aūt actor. nō poterat iudi cari: niſi in ꝗbuſdam caſibus vt in cā lb̓ali: vt. ff. eo. l. ⁊ poſt .§. j. ⁊. jͣ. de libe. cau. l. iuſta. ⁊ noͣ. ff. de lib. ca. diui. ſꝫ hodie hoc nouuꝫ īducit̉: vt ēt abn̄te actore ꝯtrahat̉ eremodiciū: vt. jͣ. ca. l.§. ⁊ ſi ꝗdē. Itē an pōt prorogari triēniū conſenſu; videt̉ ꝙ ſic: vt. ff. e. l. ij.§. ſed ⁊ ſi iudex. rn̄. non: cum publica ſit vtili tas vt pꝫ ex rōnibus poſitis. sͣ. in prin. huiꝰ. l. ⁊ pro hoc. ff. de poſtu. quos ꝓ hibet. ⁊ sͣ. ti. j. l. fi.§. ſed qꝛ veremur. ⁊ de le. ⁊ cō. l. non dubium. Itē ꝗd ſi lata eſt ſnīa poſt trieniū: rn̄. non tenet. ⁊ ea cā ſolutū repetit̉. nec ob. ff. ſam. her. cum putarem. qꝛ ibi tenuit ſnīa ⁊ iudiciū lꝫ nulla fuerit actio. Itē an loꝗtur de prīa cā tm̄ an ēt ap. Rn̄. cā appel. non durat vltra triēiū. īmo minus: qꝛ biēnio: vt in aucͣ. ei ꝗ appellant. Item ꝗd ſi ꝑ iudicē ſtetit: rn̄. vt. jͣ. ea. l.§. finautē vtrāqꝫ. Itē hoc iure ciuili ſed iure cāonico īſtātia nō exꝑirat triēio: vt extra deiudi. c. venerabilis. ⁊. c. ſignificauerunt. f ¶ Aula noſtra.i. a nobis. g ¶ Extēdere. al̓s exercere. h ¶ Hoc etenim. extendere vel non. i ¶ Iudicialis magis. qͣꝫ ꝑtiū. k ¶ Nā ſi. bn̄ dico iudicis n̄ litigatorꝭ. nā ſi ipſi ⁊c̄. k ¶ Iudice. cuiꝰ iuriſditōi ſuppoſitꝰ ē. H. vl̓ ꝗ cāe preſidet. ac. ¶ Et ſi quidem. Propter actoris abſentiam lite ꝯteſta. nō ꝓrogat̉ diffinitio cāe vltra triēiū. ⁊ ſi de cā nō liquet abſoluit̉ reus ab obſeruatōe iudicij. ⁊ actor abſens ꝯdēnabit̉ in expēſis legitimis ſacr̄o rei taxādis. Si aūt de cā liquet fertur ſnīa ⁊ in fauorē illius quē conſtat iuſticiā hr̄e expēſis factis a pn̄te de ſentētia lata pro abn̄te d̓ducēdis. nec a diffinitiua lata ꝓ pn̄te licebit abſenti appellare. h. d. vſqꝫ ad.§. Sinaūt reus. Alex. l ¶ Et ſi ꝗdem. ꝗd iuris ſit qn̄ vtraqꝫ pars eſt pn̄s dictū eſt: nunc qn̄ vna ꝑs eſt abſens. ⁊ primo de actore. m ¶ Quatenus.i. qꝛ. vel lꝫ nō faciat ex propoſito tn̄ lex hoc p̄ſumit vel pōit̉ conſecutiue: vt. jͣ. de obſe. ſi manumiſſori. n ¶ Ln̄ia. iure iſto nō veteri: vt. ff. e. l. ⁊ poſt.§. circūducto. Sed nunꝗd etiā an̄ ꝙͣ ſit ꝓpe finē triēnij poterit hoc facere. ⁊ ſic ſnīam formare? Rn̄. ẜm. B. ſic. nā nō īponit̉ ei neceſſitas vt nō īferat an̄ ſꝫ vt nō differat vltra triēij finē ſed ẜm. p. nunꝙͣ an̄ ꝓnūciare licet. arg. jͣ. e.§. hmōi. Sꝫ tu diſtingue ẜm Io. vtrū actor ſit abn̄s an reus. ſi reus tūc ⁊ an̄ finē ꝓnūciare pōt: qꝛ ⁊ veteribꝰ le gibus reo abn̄te ꝯtrahebat̉ eremodiciū ⁊ dabat̉ ſnīa: vt. ff. e. ⁊ poſt. ⁊ cū nō ſit correctū dicā anteferri poſſe ſnīam. Actore aūt abſente nō licet an̄ ꝓnūciare: qꝛ olim eo abſente nō ꝯtrahebat̉ eremodiciū. ⁊ iō cū nō īueniā eū an̄ poſſe ꝓ nūciare nec hic dicā. ⁊ hoc cū altera pars ē abn̄s nūquā iudex dꝫ ferre ſnīaꝫ ſi aūt vtraqꝫ pn̄s qn̄cūqꝫ pōt: vt. jͣ. e.§. ſinaūt vtraqꝫ. o ¶ Per executores.i. nūcios: vt in auc̄. de litigio.§. oēs. col. viij. al̓s alit̓ ac cipit̉: vt. jͣ. de execu. rei iu. l. executorem. p ¶ Fugiente. ſic ocā qꝛ conſueuit fugere nō qꝛ modo fugerit. ac. q ¶ Qōnibus.i. querelis. r ¶ Reſerātibus.i. aperientibus. s ¶ Hoc.ſ. requifito ꝑ executorem. deſtinato. ⁊ nec ita pars actoris fue rit inuentaᵘ: ⁊ neqꝫ per ſe neqꝫ per ꝓcuratoreꝫ īſtructumᵘ peruenerit: tunc iudiceꝫ negocij actaˣ apd̓ ſe cō fecta ꝯſpicereʸ: cenſemꝰ. ¶ Et ſi g dē nihil ſufficiens actitatuꝫ eſt: ex qͦ poſſit termīoᶻ cāe certa fieri ꝯiectu ra: volumꝰ non ſoluꝫ ꝑtē fugientē ab obſeruatione iudicijᵈ relaxare: ſꝫ etiaꝫ in oēs expenſas q̄ ꝯſueto mo do circa lites expendunt̉ euꝫ abſeri temᶜ ꝯdemnare: vera qͣꝫtitate eaꝝ ſacr̄oª fugientisᵇ manifeſtanda: ⁊ oī cautelaᶜ quaꝫ ſuꝑ lite reus expoſuit reddenda. q̄q ⁊ ſi remāſerit virib euacuabit̉ᵉ. ¶ Sinautem ex geſtis apud ſe habitis: parte actoris minime inuenta: poſſit inuenire viam ex qua manifeſtuꝫ eiᶠ fiat quid ſtatu endum ſit ⁊ actore abſente ſi eum meliorem cāꝫ habere ꝓſpexerit: ꝓ eo ferre ſententiam non moret̉ᵍ: ⁊ preſenteꝫ reum abſenti actori condemnare: expenſis tantummodo litis quas reꝰ legitime fe expendiſſe iuraueritʰ ꝯdemnatiōe excipiēdis quia hanc penam actori ⁊ meliorē cauſam habenti propter ſolam ab ſentie contumaciamᵏ imponimus: t ¶ Decē. vt. ff. e. l. ꝑ īterualla. qd̓ poterat minorare: vt. ffe. l. nōhodie eſt. xxx. dieꝝ īter vnā dilationē ⁊ alterā nō minus: vt ī autͣ ti.§. ⁊ hoc ſi minime fecerit col. viij. u ¶ Inuēta.i. novenire ad cām fuit tn̄ īuēta ab executoribꝰ ⁊ ſibi denūciatū. ⁊ ſic n ꝯtra. ff. q̄ ſen. ſine ap. re. l. j.§. itē cū ex edicto. nā tūc ipſo iure non ſnīa: vt ibi ẜm quo Ul̓ dic ibi nō fuit o ſecꝰ āt ſi citatꝰ lꝫ n tus: vt. ff. de euic. ſi fi. ⁊. ff. de dā. īfec. l. totiēs ⁊. ff. qd̓ vi au aut ꝗ.§. j. ⁊. C. decep. vt ꝑfectiꝰ. ⁊ ſi ꝑ ꝯtumaciā verānō audit̉ poſtea n̄ niat iudice ſedēte ꝓ būali: vt. ff. de ini reſti. l. diuꝰ. ⁊. ff d̓i poſt in fi. ⁊. jͣ. ea. l.i. aūt. Si āt ficte ꝯ fuit tūc audit̉ vt p̄o l. ⁊ poſt.§. fi. ſi ātꝓ li cā ſerua diſtinctis quā hēs. sͣ. de proca abſente. u ¶ Inſtructū i. doc ar. sͣ. de ꝓcur. l. fi. veordinatum. x ¶ Acta.i. ſcripta fac. ante abſentiā actoris y ¶ Conſpicere. cenſe mus. ac. z ¶ Termino i diffiui ue ſnīe. ſic. jͣ. e. l.§. penu ſed vr̄ ſꝑ eſſe certū. At n. probauit actor pl⁊ vincit. aut nō ⁊ abuitur reus: vt. sͣ. de co l. ꝗ accuſare. q̄ ē ꝯma illud loꝗtur vtraqꝫ pn̄te. at ī dubio pro iudicamꝰ: vt ibi ⁊ īſt interdic.§. cōmodua ¶ Fugientem.i. reum ꝗ tn̄ eſt pn̄s b ¶ Iudicij. vt nō teneat̉ huic īſtātie. ſed de nouo incipiat actor ſin ⁊ ſic hec abſolutio nō tenet in pͥncipali qōne: vt. ff. e. nō iccirco.§. ſtea ⁊. l. poſt edictū.§. circūducto. īmo in. xl. ānos ꝑpetuat̉: vt. jͣ. d xxx. an. l. fi. ſed ar. ꝯtra ī auc̄. de liti.§. fi. col. viij. ſed ibi bis fuit abn̄ ſemel. Itē p̄t dici ꝙ vitiū litigioſi duret. Itē ꝗd d̓ atteſtatōibꝰ ⁊ ꝯnibꝰ ibi factis? dic vt. sͣ. de edē. is apud. Itē ꝗd ſi reus p̄ſens vult inonꝰ ꝓbatōis trāſferre? rn̄ abſoluit̉ diffinitiue ẜm. b. vt. ff. de ꝓba. l. cite in fi. Itē hoc lꝫ actori p̄ſenti reo abn̄te. ergo ⁊ reo p̄ſenti. nā nō dꝫ ari ⁊c̄. vt. ff. de reg. iu. l. nō dꝫ. ſed Io. ꝯtra qꝛ nō eſt ibi ꝗ ꝯtradicat. ſꝫ h die iure nouiſſimo opinio. b. ꝓbat̉ ꝑ auc̄. ꝗ ſemel. vt. jͣ. ꝓxime dicaꝫ. ac c ¶ Eū abn̄tē. ſcꝫ actorē: vt. ff. e. l. eū quē teme̓. ⁊. jͣ. de fru. ⁊ lit. ex. n̄ ign ret. ⁊. jͣ. ꝗ. accu. nō poſ. l. ꝗ crimē. a ¶ Sacr̄o. nō ſpāle. vt ꝓ ſe alicui ſuo credat̉ ſacr̄o qd̓ ē ꝑꝑ difficilē ꝓbationem: vt. jͣ. vn̄ vi. ſi qn̄. al̓s nō niſi p̄ſumptio ſit ꝓ eo: vt. jͣ. de re. cre. l. in bonefidei b ¶ Fugiētis.i. rei ꝗ ſolitꝰ ē fugere ſꝫ nunc eſt pn̄s. azo. c ¶ Caui la.ſ. iudicio ſiſti ⁊ iudicatuꝫ ſolui qͣs faciebat reꝰ: vt īſti. de ſatiſ.§. i. ⁊.d ¶ Que.ſ. cautela. e ¶ Euacuabit̉. huiꝰ legis aucͣte. Itē nō tria noua ſūt p̄ter iſtā legē ꝑ auc̄. jͣ. quō ⁊ qn̄ iu. auc̄. ꝗ ſemel. Primū ampliat̉ numerꝰ decē dieꝝ vſqꝫ ad. xxx. Scd̓ꝫ ꝙ abbreuiat̉ tp̄s trien actore abn̄te ad biēniū ⁊ ad ſex mēſes ẜm quoſdā. vel ad ānū ⁊ mele tres ẜm nos. Tertiū qꝛ reꝰ actore abn̄te ꝓbat ⁊ diffinitiue abſoluit ꝑ gē illā qd̓ nō erat ꝑ iſtā ẜm Io. ſꝫ ab īſtātia tm̄ abſoluebat̉. Sꝫ. B. tradixit ēt ꝑ legē iſtā vt mō dixi. Itē qͣrtū qꝛ ipſo iure cadit actor abtione ꝑ legē illam qd̓ nō erat ꝑ legē iſtā ſꝫ tm̄ inſtātia peribat. Ueli loꝗtur qn̄ bis fuerat abn̄s. ſecꝰ ſi ſemel vt hic. ar. sͣ. de ep̄ali au. l. iij fi. Itē an̄ idem in reo vt bis abn̄s cām amittat. ſꝫ dic vt ī auc̄. ꝗ ſem f ¶ Ei fiat.i. iudici. ac. g ¶ Non moret̉. īmo ꝯtra: vtde re iudi. l. cōtumacia in prin. vbi dāno litis punit̉ ꝯtumax. Ite ꝯt .ff. de confeſ certum.§. pe. vbi pn̄s nō dānat̉ abn̄ti. ſed vtrūqꝫ ſolue: ſ .ff. e. ⁊ poſt in glo. īmo ꝯtra ⁊c̄. h ¶ Iurauerit. cum taxatione iudicis: vt. jͣ. e. ſancimus. il ¶ Excipiēdis. vt pote petit actor. c. ⁊ expēdit. x. reꝰ expēdit. v. ſt acto. eſſet abn̄s ꝯdēnaret̉ reꝰ in. x. mō aūt deducūt̉ expēſe rei. ⁊ ſic in. v. tm̄ i dēnat̉ reus ꝓ expēſis ẜꝫ Io. alij dixerūt vt. P. nec ſua decē repete. torē: ⁊. v. qͥ reus expēdit deduci de cōdēnatione qd̓ eſt iniquū vt duci dāno grauet̉. k ¶ Cōtumaciā. q̄ p̄ſumit̉ cum ſic abſit: vi.de reg. iu. l. cōtumacia.§. j. l ¶ Ei.ſ. actori ꝗ volebat api lare quaſi in aliquo vel maiori ſumma reus fuerit dānandus. qd̓