De nouo codice faciendo. N nomineª domini nr̄i ieſu xp̄i Codicis domini Iuſtinianiᵇ ſacratiſſimiᶜ pͥncipis ꝑpetuiᵈ Au guſtiᵉ: iuris enucleati ex oī veteri iure collecti repetite prele ctiōis incipit ꝯſtitutio pria. De nouoᵍ codice faciēdo. IMꝑator Iuſtinianus Auguſtus ad ſenatū. Ecʰ queⁱ neceſſario corri gēda eē mul tis retropͥncipibus viſa ſūt: īterea tn̄ nullus eorū hoc ad effectū duce̓ au ſus ē: in pn̄tiᵏ rebus donare cōibusˡ auxilio dei oīpotent̓ꝭ cenſuimusᵐ: ⁊ ꝓlixitatē litiuꝫⁿ āputareº. ¶ Mul titudine ꝗdeꝫ ꝯſtitutionū que tribꝰ cōdicibus Gregoriano.ſ. ⁊ Hermogeniano atqꝫ Theodoſiāo cō tinebant̉: illaꝝᵖ etiāq q̄ poſt eoſdeꝫ codices a Theodoſio diuine recor datiōis: alijſqꝫ poſt eūq retroprinci pibusʳ: ⁊ a noſtra etiā clemētia po ſiteˢ ſunt reſecandaᵗ. vno āt cōdice ſub felici noſtri nominis vocabulo cōponendo: in quē colligi tam me moratoꝝ trium cōdicum: qͣꝫ nouel lasᵘ poſt eosˣ poſitasʸ conſtitutioN nomine domini. Incipit a deo: vt. jͣ. de officio p̄fecti pre torio aphrice.l. in nomine domini. accur. ¶ Iuſtiniani. qꝛ iuſtini filius fuit: vt īſti. d̓ dona.§. eſt ⁊ alid̓. ⁊ dicitur hoc ad differentiam trium codicum de quibus jͣ. fit mentio in conſti. accur. c ¶ Sacratiſſimi. quia inunctus: vel qꝛ ſacras leges nobis tradidit. d ¶ Perpetui.i. generalis: vi inſti. de ſatiſda. tu. ⁊ cura.§. j. ſic. jͣ. d̓ edē. .l. edita. vnde illud exijt edictuꝫ ⁊cͣ. ⁊ in epiſtola. omnis anima ⁊c̄. ponit̉ ⁊ aliter vt diximus. ff. ꝓ ſo. l. j. ac. Et ꝗd dr̄ ꝑpe tuū vide gl. ī. l. eū debē .ff. d̓ ſerui. vr. pre. vbi po nit dr̄iaꝫ int̉ eternū. ꝑpe tuū. ⁊ ſempiternum qd̓ idem eſt. e ¶ Auguſti. ab augeo quo ad propoſitum. vt ⁊ matrimoniuꝫ dicitur res indiuidua lꝫ quan doqꝫ diuidatur: vt inſti. de pa. pot. in prin. ⁊ C. de repu. l. conſenſu. vel dicitur ab octauianō auguſto. quod ē diuinare. accur. f ¶ Repetite. iuſſit eniꝫ fieri primo codicem ex tribus: ⁊ iterū iuſſit diſſolui vt ibi apponeret quaſdā deciſiōes quas poſtea fecerat ⁊ ſic iteꝝ iuſſit ligari. ⁊ ideo dicit repetite: vt. jͣ. de emen. iu ſtiniani co. per to.§. in antiquis enim ⁊c̄. Iteꝫ ꝙ dicit prelectionis.i. le ctionis: ⁊ eſt figura pro theſis. ſic ponit̉. ff. d̓ do. prele. per to. ti. g ¶ De nouo. ſuperior rubrica eſt cōmunis ad totum librum: ſed quod ſequitur.ſ. d̓ nouo codi ce cōponendo: ad ꝯſtitionem iſtam tm̄. Ec.ſ. iam co̓recta. vl̓ melius.i. corrigenda ẜꝫ vos iudiceſ. Et dic ꝙ hec conſtitutio di uidit̉ ī quatuor partes. prima vſqꝫ illuc. ideoqꝫ ⁊c̄. Secunda vſqꝫ illuc. quibus ſpecial̓r ⁊c̄. Ter tia vſqꝫ illuc. hoc igit̉. Quarta ⁊ vltima abinde vſqꝫ ad finem. i ¶ Que. in prima dicit ad ꝗd aggreſſus fuerit: opus ſuum quodāmō cōmendādo. Secūdo enominat decē viros quos elegit ad hoc opus expediēdū: eos cōmendando. Tertio eis permittit ſcꝫ opus ꝑficere: cer tam formā dando. Ultīo loquitur ſenatoribus vetando fieri recitatio nem ex alio. C. Dic ergo hec que corrigēda.ſ. nunc. k ¶ In preſenti. hoc verbum in preſenti determinat verbum donare nō verbū cēſuimus: qꝛ ꝯtrariū aſſeuerat ꝑ preterituꝫ cenſuimus. azo. l ¶ Cōmunibus.i. cōmuni vtilitati que prouenit ex conſtitutionibus. m ¶ Cenſuimus.i. ordinauimus in corde. n ¶ Litiū. que fiebāt īmortales: qd̓ eē nō dꝫ vt. jͣ. de iudi. in. l. ꝓperādū in prin. ci. o ¶ Amputare. reddit attētū: ⁊ fac̄. ff. ſi cer. pe. l. ꝗdā. o ¶ Cōtīebāt̉. al̓s cōtīebat̉ ſcꝫ ml̓titudo. p ¶ Illaꝝ.ſ. ꝯſtitutionū q̄ ¶ Etiā. repete multitudine. ac. q ¶ Eum.ſ. theodoſium. r ¶ Retroprincipibus. quo ad nos.i. ante nos. s ¶ Poſite. vt extrauagantes conſtitutiones. t ¶ Reſecanda. al̓s reſecando: ⁊ tunc habeas multitudinē: al̓s reſecā da ⁊ tunc multitudine. u ¶ Nouellas. non oēs ſed vtiles x ¶ Poſt eos. ſcꝫ tres codices. y ¶ Poſitas.i. factas. nes oportet. ¶ Ideoqꝫᶻ ad hͦ maximuꝫª: ⁊ ad ipſius reipubliceᵇ ſuſtē tationemᶜ reſpicientesª opus efficiē dum: elegimus virosᵇ tanto faſtigioᶜ laborum: tanteqꝫ ſollicitudini ſufficientesᵈ: Ioannem virum excellentiſſimum exqueſtoreꝫᵉ noſtri ſacri palatij cōſularemᶠ atqꝫ patricium. Leontium non parum ſubli miſſimum exprefectū pre. ꝯſulareꝫ atqꝫ patricium. Phocam virum eminentiſſimum magiſtrū milituꝫ conſularem atqꝫ patriciumᵍ. Baſilidem virum excellentiſſimuꝫ exprefectūʰ pretorioⁱ orientis atqꝫ pa tricium. Thomam virum glorioſiſſimum queſtorem ſacri noſtri pa latij ⁊ exconſulem. Tribunianum virum magnificum magiſteria dignitate inter agentesᵏ decoratum. Conſtantinum virum illuſtreꝫ comitem largitionuꝫˡ inter agentesᵐ decoratum ⁊ magiſtrum ſcrinij libellorum ſacrarūqꝫ cognitionum. Theophilum virum clariſſimum comitem ſacri noſtri conſiſtorij: ⁊ iuris in hac alma vrbeⁿ doctorem. Dioſcorum ⁊ Preſentinum diſer tiſſimos togatos fori ampliſſimi p̄toriani. ¶ Quibusº ſpecialiter per miſimusᵖ: reſecatis tam ſuperuacuis: quantumq ad legum ſoliditateꝫˢ pertinet: prefationibusᵗ: qͣꝫᵛ ſi milibusˣ ⁊ cōtrarijsʸ preterqͣꝫᶻ ſi iuz ¶ Ideo. quia iaꝫ nos diximus ꝙ volebamus illos tres codices ⁊ extraua gātes conſtitutiones in vnum codicem redigere. ideoqꝫ ⁊c̄. a ¶ Maximū. ſi habes maximū plana ē. ſi habes maxīe ſic expōe. nā nō ſolū iſtos. x. viros elegimꝰ ad hͦ opꝰ: ſꝫ ēt ad alios libros faciēdos: ſꝫ maxīe ad hͦ. b ¶ Reipublice.i. imperij. c ¶ Suſtentatōeꝫ. qꝛ ꝑ leges ſuſtentat̉ reſpublica ſic̄ ⁊ ꝑ arma. vt patet in proemio inſti. in pͥn. ⁊. jͣ. ti. j. in prin. a ¶ Reſpiciētes. al̓s reſpiciē tes: ⁊ tūc plana. al̓s reſpiciēs: ⁊ tunc ſic ꝯſtrue: ideoqꝫ elegi mus viros ad hoc maximū opus efficiēdū. opus dico re ſpiciēs ad ſuſtentatōeꝫ ip̄ius reipublice.i. imperij. b ¶ Elegimus viros. ſcꝫ de cem vt patet in ſequentibus. c ¶ Faſtigio.i. altitudini vel magnitudini. ⁊ ſcribe per. g. nō per. d. ac. d ¶ Sufficiētes.ſ. viros īfra ſcriptos. e ¶ Exqueſtorem. nomen eſt dignitatis ſicut dico ī exprefe cto ⁊ excōſule ẜm Io. vt. jͣ. de aduo. diuer. iudi. l. petitionē .§. egredientē. ſicut queſtor: vt. ft de offi. queſto. l. j. in fi. alij dicunt eum exqueſtorem qui queſturam dimiſit: ⁊ ſic exconſul qui conſulatum di miſit. f ¶ Conſularem. conſularis eſt qui inſignia conſulum be neficio pͥncipis ꝯſequitur. Et ſic habet dignitatem ſine ad miniſtratione. Sed conſules dicunt̉ q̄ in ipſo actu ſunt ge rendi: vt. jͣ. de conſuli. l. iij. ⁊. iiij. li. xij. g ¶ Patriciuꝫ. expone vt in ſti. qui. mo. ius patri. pote. ſol ui.§. filiuſfa. h ¶ Exp̄fectū. ſubaudi mittit queſtionem hāc ex p̄cepto huius alme vrbis ꝯſtantini. i ¶ Pretorio. natum vel vo catum. ac. k ¶ Inter agentes. inter agē tes dicuntur qui ſunt int̉ eos ꝗ res imperiales admīſtrāt. vel qui agunt.i. morant̉ circa latus pͥncipis. vnde habes. jͣ. ti. d̓ principibus agētibus in rebus. lib. xij. ac. l ¶ Largitionū.i. dōationuꝫ que fiebant in aula regia. m ¶ Inter agētes. ꝗdā hn̄t ī ter gentes ſed male. dic ergo int̉ agēteſ ⁊ id expōe vt. sͣ. ac. n ¶ Urbe.ſ. ꝯſtātīopolitana. o ¶ Quibus ſpāliter ⁊c̄. ſūt ergo. x. ſicut decem fuerunt in petendis tabulis: vt. ff. de orig. iur. l. ij.§. exactis. tres v̓o in inſtitu. xvj. in compilatione digeſtorum: vt Inſtitu. in proemio.§. cunqꝫ hoc Deo. ⁊ .§. quas ex omnibus. ⁊. jͣ. de vete. iu. enu. l. ij.§. que omnia. Item quinqꝫ in cōpilatione noui codicis: vt. jͣ. ti. ij. accur. p ¶ Permiſimus.ſ. precipiendo. azo. ⁊ noͣ ꝙ decem facit precepta. accur. q ¶ Quantum. q. d. ſolide.i. integre leges remaneant reſecatis ſuperfluis. r ¶ Legum. ecce primum preceptum. s ¶ Soliditatē. qꝛ medulla legis bene ſolida ē ſine ſuꝑuacuis prefationibꝰ. t ¶ Prefationibus. noͣ ſuperuacuis al̓s contra. ff. de orig. iur. l. j. u ¶ Ꝙ. ecce ſecundum. x ¶ Silibus. ad hoc eſt cōtra. ff. de diſtra. pig. l. arbit̉. ⁊. l. vlti. ſꝫ ibi fuit vitiū ſcriptoris. Item ⁊ al̓s in multis locis ſunt ſimilia que omnia ſolue vt. jͣ. de veteri iur. enucle. l. ij.§. ſi quid aūt. y ¶ Contrarijs. ecce tertium. ꝫ ¶ Preterꝙͣ. ſimilibus: dico preter. quaſi dicat.i. pleniore īdagine: vt. jͣ. ti. j. §. ſed cū ſit. ⁊. jͣ. de vete. iur. enucle. l. ij.§. ſi quid. Iteꝫ ꝓbatur ex duobus: vt j. de. iur. ⁊. fac. igno. l. ſi poſt diuiſionē. ⁊. ff. fami. herciſ. cū putarē. non autē refert̉ ad id quod dixerat d̓ ꝯtrarijs: qꝛ nullū contrariū inuenit̉: vt. jͣ. de vet. iur. enucle. l. ij.§. ꝯtrarium. vel etiam ad contrariū poteſt referri: ⁊ tūc patet a ij
