Finiuꝫ regun. De ꝯſor eiuſdem li. Tertius. De noxali actione. qō finiat̉: ⁊ tunc agrimēſorire p̄cipiat̉ ad loca: vt patefactaᵇ veritate hmōi litigiū terminet̉ᶜ. ¶ Ꝙ ſi altera pars ne hmōi qōᵈ terminet̉ ſe ſubtraxerit: nihilominꝰ agrimenſor in ipſis locis iuſſione rectoris ꝓ uincie: vna cum obſeruanteᵉ parte hoc ipſum faciens peruenit. I Dem. a. ad Baſſum. I ꝯſtiteritᶠ euꝫ ꝗ finalēᵍ detule rit qōneꝫᵇ pͥuſqͣꝫ aliꝗd ſnīa de terminet̉: reꝫ ſibi alienaꝫ vſurpare voluiſſeˡ: nō ſolum id qd̓ maleᵏ petebat amittat: ſꝫ quo magis vnuſꝗſqꝫ ꝯtentꝰ ſuo rē non expetat iuriſ alieni: ꝗ irreptor agroꝝ ſi fuerit in( lite ſuꝑatꝰ: tantuꝫ agri modū quan tum adimere temptauitˡ amittatᵐ TMpera. valenti. ⁊ The. ⁊ Archa. aaa. Theodoro. p̄. p̄. Aphri. Uinqꝫ pedum preſcriptione ſummota: finalisº iurgij vl̓ lo eoꝝᵖ libera peragatur intentioq IMpera. Theo. ⁊ Archa. ⁊ Ho no. aaa. Rufino. pre. pre. Unctis molitionibꝰ ⁊ machi. nationibusʳ amputatꝭ: decernimus in finali queſtione: non lon gi tꝑis: ſed tm̄ modo. xxx.ˢ annoꝝ preſcriptionem locum habere. ¶ De conſortibus eiuſdem litis IMpera. Iulianꝰ. a. Scd̓o. p̄. p̄. Xploſis atqꝫ reiectꝭ preſcri Iptionibus quas litigatores ſub obtētu ꝯſortūᵗ ſtudioꝓ trahēde diſceptationis excogitare ꝯſueuerunt: ſiue vniꝰ fori oēs ſint. ſiue in diuerſis ꝓuīcijs ꝟſent̉. nec nō totū reſtituit̉ ſed alteri adiudicat̉. ⁊ ille iſti in eſtimatione eius cōdē net̉ vt ſic cōpetenter loca diſtinguant̉: vt. ff. eo. l. ij.§. fi. ⁊. l. ſe. ⁊ inſti. de offi. iudi.§. ſi finiuꝫ. a ¶ Finiat̉. ꝑ mētū iudicis nō ſnīando: cuꝫ libellus nō ſit datus. vel dic ſnīando diffinitiue. ſic ⁊ sͣ. d̓ rei vē. l. ordi narij. ⁊. jͣ. de interdic. incerti. ⁊ sͣ. de iudi. l. nulli. Et pōt hoc hr̄e locuꝫ qn̄ habebam inſtr̄m quo continebat̉ ꝙ ego habere debebā. x. iuge ra: ſꝫ ego dico me hr̄e minus: pͥus ergo querit̉ vſqꝫ ad quem locuꝫ poſſideo: qꝛ feci ſemina ri: terrā arari ⁊ coli: ⁊ pe ſtea ſi minꝰ eſt ꝙͣ dicat inſtr̄m meū ꝙ ſciet̉ pe agrimēſorē ⁊ ēt ipſe iu dex videt ſi opus ē: vt ff. e. ſi irruptione.§. fi. ⁊ ponent̉ termini ante. b ¶ Vt patefacta.ſ. ꝑ hec duo iudicia.ſ. poſſeſſorio. ⁊ alio.ſ. cōi diui. quo ꝓbaui ꝑ inſtr̄m vl̓ ēt teſtes quātū eſt vl tra ager meꝰ: finiat̉ lis vt ſubijcit agrimēſore interueniēte vice cuiuſ dam executoris. ac. c ¶ Terminet̉. vl̓ ſnīa vel dic metu iudicis. d ¶ Queſtio. h̓ erat lis ꝯte. ⁊ ideo dicit qd̓. al̓s nō poſſet diffinitiue ꝓ cedi: vt. sͣ. de iudi. ꝓperādū.§. j. ſed in pͥn. hu ius. l. dixit q̄rimoniaꝫ. qꝛ nō erat ibi lis conte ſtata. e ¶ Obſeruāte.i. pn̄te. I cōſtiterit. Qui Op̄oſt litē cōteſtatā ſuꝑ finibus aliꝗd inua dit īdebite punit̉. h. d ⁊ iſtā. l. cōmēdat Roſ fre. in materia violētia rū. vl̓ ſic. Qui pꝰlitē cō teſtatā in iudicio finiuꝫ regūdoruꝫ occupat de alieno illud hꝫ reddere ⁊ tantūdē de ſuo. h. d ẜm Ia. bu. Bal. f ¶ Cōſtiterit.ſ. iudici. nā ei facienda eſt ꝓbatio vt. sͣ. de eden. l. ꝓcurator. ⁊ sͣ. cōi dui. l. ij. g ¶ Finalem.i. de finibus. h ¶ Qōnem. loꝗtur ergo h̓ ꝯſtitutio poſt lit. cōte. violētia cōmiſſa. ſed illa ſi ꝗs in tantā. jͣ. vn̄ vi. loquit̉ ante ⁊ poſt. hec de īmobilibus tm̄: illa ēt de mobilibꝰ: vt inſti. vi bo. rap. §. ſꝫ nedū. Itē hec locū hꝫ tm̄ cū cōtrouerſia eſt de finibus. i ¶ Uoluiſſe.i. volūtarie vſurpaſſe ne ſit ꝯtra vt. ff. d̓ pēis. l. cognitōis. ſic ⁊. ff. de reꝝ di. l. fi. ⁊. jͣ. d̓ rebus cre. l. an̄pe. ibi renūciādo putauit ⁊c. ⁊ hoc ēt īnuit verbū irreptor. ⁊ ſimilitudo interdicti vnde vi. ⁊ ſiꝗs in tataꝫ. ⁊ furti. in ꝗbus caſibus oꝫ factū īteruenire. Vel dic ꝙ nō tm̄ co gitauit ſꝫ ⁊ vltra ꝓceſſit vn̄ punit̉: vt. sͣ. de his ꝗ ad ec. cōſu. l. fi. in pͥn. u ¶ Male. ſi aūt bene amitteret rē tm̄ ſicut in cōſtitutiōe ſi ꝗs in tātaꝫ. l ¶ Temptauit.i. temerarie ademit. m ¶ Amittat. cōdicti. ex hac. l. ⁊ facit. jͣ. de ſuffra. l. j. Uinqꝫ pedum. Etiā ꝓ modica occupatione ⁊ ꝓ vili ceſpite terre reddit̉ iudiciū finiū regundoꝝ. Uel ſic. Iudicia q̄ reddunt̉ in re cōi reddūt̉ ita ꝓ re parua ſicut ꝓ re magna. h. d. Bal. n ¶ Preſcriptione.i. exceptione. ꝗdā dicūt ſic ſcribi ꝓſcriptione nō p̄q. d. ꝓtenſione vl̓ ꝓlōgatiōe vt ꝓ localiter ponat̉. Vel verius dic preſcripti.i. exceptiōe. nā olim ſi ꝯtrouerſia erat de. v. pedibus tm̄ vel minus ⁊ ageret̉ hoc iudicio: repellebat̉ agēs p̄ſcriptione.i. exceptiōe qd̓ erat ꝑꝑ rei vilitatē. ſꝫ hodie agit̉ quātūcūqꝫ vnus de alterius finibus occupauerit ꝑ hāc. l. ſꝫ Petrus bailardi ꝗ̄ ſe iactabat ꝙ ex qͣlibꝫ quā tucūqꝫ difficili littera traheret aliquē ſanū intellectū. h̓ dixit neſcioo ¶ Finalis. cum qō eſt de finibus totius poſſeſſionis. p ¶ Locoꝝ.i. alicuius partis agri. vt. ff. de ver. ſig. l. locus. q ¶ Intentio. ꝓpoſita hac actione. ¶ Unctis. Queſtio finium regundoꝝ nō tollit̉ niſi ſpacio. xxx. an Qnoꝝ ⁊ nō ſpacio longi tēporis. h. d. Bal. f ¶ Machinatiōibꝰ. eoꝝ ꝗ conabant̉ eā finiri decēnio vl̓ vicēnio. azo l ¶ Sꝫ. xxx. ē.n. mixta: vt īſti. de ac.§. q̄dā. Sꝫ qn̄ naſcit̉: rn̄. qn̄. id eſt ex adiūcta pn̄tia ꝯſortꝭ vl̓ ꝯſortū: agēdiˣ vl̓ rn̄dēdi iurgātibꝰ lnīa ꝓ parte pandatur. CMpera. Ualen⁊ Ualens. aa. Saluſtio. pre. pre. Ommune negocium poſt litem legitime ordinatāᶻ ⁊ ꝗbuſ dam abn̄tibus īſolidū agi ſine mā dato poteſtª: ſi pn̄tes rem ratā dn̄ꝫ habiturum cauereᵇ parati ſunt: vel ſiquid ab his petit̉: iudicatum ſoluſatiſdationeᶜ firmauerint. ¶ De noxalibus actionibus. xlj. IM pera. Alex. a. Marcello. ¶I exiſtat corpꝰ nūmorum quos ablatōs ex pr̄is tui hē ditate ab eo quē libeꝝª eſſe ꝯſtiterit allegas: vēdicare eos: vel ad exhibenduꝫ agere nō ꝓhiberis. ¶ Nā qͣꝫuis al̓sʰ noxa caput ſeqͣ tur ⁊ manumiſſus furtiactione te neat̉ᶜ: que in hr̄dē nō ꝯpetitq: cū tn̄ ẜuꝰ a dn̄o auferat aliꝗd: qͣꝫuis furtū ꝯmittatᵉ: furti tn̄ actio nō ē nataᶠ: neqꝫ aduerſus ipſūᵍ ſi poſtea māu miſſus eſt locū hꝫ: niſi furtiuas res poſt manumiſſionem ꝯtractetʰ. IMꝑ. Gor. a. Quītiliano ⁊ alijs. Iẜui veſtri inſcientibꝰ vobis vel etiam prohibentibꝰ furtiꝫ arboresᵗ ceciderūt: ꝗbusᵏ etiaꝫ pro pria pena iuxta legē ſaltui datā fue rit p̄ſtituta: fruſtra veremini ne ex perſona eoꝝ vltra noxe deditionē ſitis obſtricti: cuꝫ ex delictis ſeruorum dn̄i ignorantes vel prohiben tes ſi noxali actione ꝯueniant̉: ita ꝯdēnari debeant: vt aut noxe dede re aūt ꝯdēnationē ſufferre: habeāt quo ceperāt fines turbari. Itē vn̄ naſcit̉: rn̄. nō ex cōtractu vel quaſi: vl̓ ma leficio velquaſi ſꝫ eſt datiua ꝑꝑ turbationē: vt. ff. e. l. fi. Sed vr̄ tolli. x. an. vi ff. ꝓ emp. l. ij.§. ſꝫ ſi fundus. ⁊ l. ꝗ fundū.§. i. vbi dicit ꝙ ſi vicinus meus vi didit aliꝗd de meo ꝙ emptor p̄ſcribit. x. an. ſed certe nō ideo mihi denegat̉ hec actio vt termini cōmodiꝰ diſtinguant̉: ſꝫ ſibi remāebit qd̓ p̄ſcripſit. Udic durare. xxx. annis vbi ni hil de meo p̄ſcripſit vt h̓: al̓s ꝯtra vt ibi qn̄ in ideꝫ recidit ¶ De ꝯſortibus eiuſdē litis Qꝛ in p̄dictis iudicijs euenit eiuſdeꝫ litis plures eſſe ꝯſor tes ſiue agēdo ſiue excipiendo. ꝗ agentes finiū regūdoꝫ vel cōi di. repellebant̉ ea rōne: qꝛ ꝗdā eoꝝ abeſſent: ⁊ ecō tra ſi cōueniebant̉ ſimili ſe ex ceptiōe tuebant̉ qꝛ nō oēs ad eſſent: ⁊ iō generaliter in oībus remouet. ac. Xploſis. Licꝫ plureAſint ꝯſortes eiuſdē rei: tū ꝗlibet pōt pro parte agere ⁊ d̓fendere. h. d. Balt ¶ Cōſortū. dicit reus nō rn̄ deo tibi niſi tui vel mei conſortes adſint. u ¶ Nec. i. ſine. ac. x ¶ Agēdi. poſt lit. cōteſt. ab alijs: vt. jͣ. l. ꝓx. ſꝫ rn̄de̓ ꝓ alijs pōt ⁊ an̄ ⁊ poſt. ⁊ ad hoc. jͣ. ſi cer. pe. l. cū te. ⁊. ff. de iudi. nō iccirco. Vel dic ꝙ ēt an̄ litem cōte. ab alijs agit ſi eſt de ꝑſo nis cōiunctis q̄ exꝑiunt̉ ſine mādato vt. ff. de ꝓcur. l. ſꝫ ⁊ he ꝑſone in pͥn. ⁊ de neg. geſ. l. ſinaūt. in pͥn. ⁊ iudi. ſol. l. iij. §. ſed ⁊ ſi forte. y ¶ Pro parte.i. ꝑꝑ parteꝫ vel proprie. ¶ Ommunc. Pro ꝯſor te poſt lit. ꝯte. pōt ꝗs age re ⁊ defendere ſine mādatop̄ſtitis legitimis ſatiſdationi bus. h. d. ⁊ iſte caſus nō repe rit̉ alibi. Bal. z ¶ Ordinatā. nō an̄ ſi certū ſit eum nō habere mādatuꝫ. vt dixi. sͣ. de ꝓcu. l. j. a ¶ Pōt. īmo vr̄ ꝙ nō: vt. ff. de iudi. ſi petitor. que eſt cōtra. So. alijs inuitus nō pōt vt ibi ſꝫ ignorantibus ſic vt hic. ⁊. ff. de ꝓcu. pompo.§. fi. b ¶ Cauere.i. ſatiſdare cū p̄torie ſint. ſꝫ vr̄ poſt lit. cōte. hmōi cautiōes nō p̄ſtari: vt. ff. de ꝓcu. l. pō.§. rati. q̄ ē ꝯtra. So. ibi īteruenit ꝓcurator an̄ lit. cōte. vnde erat qd̓ īputaret̉ aduerſario. hic interuenit poſtea: vt. sͣ. d̓ ꝓcu. l. nihil. idē dici pōt in cā ſuſpitiōis: vt. ff. de arbi. l. nō diſtinguemus.§. cum ꝗdam. c ¶ Satiſdatione.ſ. pro parte ſociorum. ſe noxalibus actio. Dixit de damno dato a liberis ꝑſonis: vt. sͣ. ad. l. aꝗl. nūc de dato a ſeruis ⁊ oī maleficio ab eis cōmiſſo. I exiſtat. Ex furto facto ī ẜuitute nō tenet̉ liber factus niſi ex noua ꝯtractatiōe. h. d. Vl ſic. Natiuitas actiōis ſemel īpedita facit eā nūqͣꝫ naſci niſi ex cā noua qꝛ noua cā nouū parit effectū. h. d. bal. Ul̓ plenius ſic. Ubi ẜuus delinꝗt aduerſus exͣneuꝫ: noxa ſequit̉ eū libeꝝ factū. ſi v̓o deliꝗ aduerſus dn̄m ex noua tm̄ ꝯtractatiōe tenet̉. ſaly. a ¶ Exiſtat. liberū.ſ. iuſſuꝫ in teſtō tui pr̄is: ſuus.n. erat ẜuus. b ¶ Al̓s. qn̄ extraneo eſſet factū furtū a ſeruo. c ¶ Teneat̉. vt inſti. de noxa. ac.§. omnis. d ¶ Cōpetit. vt ⁊. jͣ. de fur. l. furti. ſed heredi ſic. vt īſti. de ꝑpe. actio.§. ē eniꝫ e ¶ Cōmittat. ⁊ res fiat furtiua: vt īſti. d̓ ob. q̄ ex delic.§. hi. ac. f ¶ Nata. vt. jͣ. an ſeruꝰ ex ſuo facto. l. fi. g ¶ Aduerſus ip̄ꝫ. nedū aduerſus he̓dē ad uerſus quē agere tēptaſti. h ¶ Cōtractet. qͥ naſcet̉ ex pn̄te ꝯtractatiōe cū ex pͥma uō fuerit nata. al̓. ꝯtra: vt. ff. de fur. ei ꝗ. Habet ēt iſte aliud auxiliū ī ter acti. in rē ⁊ ad exhibēdū.ſ. actionē in factū ī duplū: vt. ff. ſi ꝗs te. li. eē iuſl. j. in pͥn. ⁊ facit ad. l. iſtā. ff. de fur. ſerui ⁊ filij. ⁊. ff. de noxa. ſi ẜuus legatus. ⁊ .ff. de mino. l. veꝝ. ⁊ de ac. ⁊ ob. ſerui. ⁊. ff. de cōdi. fur. quod ab alio. X ſerui. Ne aliquis īdebite dānū patiat̉: v̓ba ſtatuti recipiūt īterp̄tatio nē reſtrictiuā. h. d. iſta lex ẜm Bar. vel ſic. Statutū diſponēs ſuꝑ eo ſu ꝑ quo diſponit ius cōe īterp̄tat̉ ẜm ius cōe. ad hoc cōiter allegat̉. Bal. Uel al̓r ſic. Ex delicto ſerui dat̉ actio noxalis ad penaꝫ in dn̄m iuxta legem ſaltui datam. Saly. i ¶ Arbores. cuiuſdaꝫ extranei. k ¶ Quibus. ſcꝫ arboribus vel ſiluis. Uel dic.ſ. ſeruis ⁊ ꝗbuſlibet dānū tale dantibus. l ¶ Saltui.i. loco vbi erāt arbores. ⁊ dic ꝙ erat pēa duplidāni dati ꝯputato m iti