Transkription / De regulis iuris [6

ſtantialia valide inſtitutionis largo modo ſumpte concurrunt.i. collatio inueſtitura in poſſeſſioneꝫ inductio ⁊ decens perſone habilitas tam ex parte conferentis ꝙͣ ex parte illius in quem collatio facta eſt ⁊ ſolennis inſtitutiōis forma. ſicut in ſuperioribus ē oſtē. ſum ſicut dicitur legitima tutoris datio. quando is dedit qui dare potuit is accepit qui fuerat dandus. ⁊ is datur cuius dandi facultas erat ⁊ pro tribunali decretum interponitur. vt. ff. de confir ma. tuto. l. naturalis.§. ſi queratur. ¶ Queri autem poteſt circa materiam ſupradictam. Primo nunquid inſtitutio inueſtitura et in poſſeſſionem inductio ſint diſtincte ſpecies vel idem ſignificantes. Hoc autem declaratuꝫ eſt per ſuperiora. ⁊ ideo ſuperuacuuꝫ eſſet repetere. ¶ Secūdo queri poſſet cū ſunt ſpecies indiſtincte proprie ſumendo. vtrum diſtincta iura tribuuntur per eas ⁊ dicendum eſt ſicut in ſuperioribus patet ꝙ per inſtitutioneꝫ verba lem tribuitur ius proprietatis ⁊ per inueſtituram declaratur ⁊ con firmatur illius iuris collatio. vt dicto. c. inter cetera. ⁊. c. cum ex in iuncto. Et per inductionē in poſſeſſionē tribuitur ius poſſeſſiōis ⁊ quaſi ius adminiſtrationis. vt dicto. c. adeo ⁊. c. veruꝫ. ¶ Poſſet autem aliquis dicere ꝙ incōueniens videtur ꝙ in eadē re queratur poſſeſſio. ⁊ quaſi poſſeſſio cum poſſeſſio conſiſtat in rebꝰ cor poralibus tantum. ff. de acquiren. poſſ. l. iij. in principio. ⁊ de vſu capi. l. ſequitur.§. ſi viam. quaſi poſſeſſio conſiſtit in incorporali bus. ff. de ſerui. l. penul. ⁊ ſi ſerui. ven. l. ſicut.§. ariſto. ⁊ vti poſ. l. fi. ſi ergo corporalia ⁊ incorporalia ſunt ſpecies oppoſite ⁊ nō cō currentes circa eandem rem. vt inſti. de rebus corporalibus ⁊ incorporalibus. ff. de re. di. l. i. ſic poſſeſſio ⁊ quaſi poſſeſſio vidētur ſpecies oppoſite ⁊ non poſſent concurrere in eādem reꝫ. Sed dicendum eſt ꝙ in beneficijs eſt conſiderare ipſum ius beneficij qd̓ eſt in corpore.i. in eodem numero quaſi poſſeſſio. Item eſt conſi derare corporales que ſub iuriſditione beneficij continētur. et in illis dicitur qͣſi vera poſſeſſio corporaliter inſtituta. ¶ Queri poſſet tertio quare eſt ꝙ per inueſtituram factam per anulum vel per librum aūt baculum non queritur vera poſſeſſio vel quaſi poſſeſſio: per clauium traditionem queratur poſſeſſio reruꝫ que ſub cla uibus conſtituuntur vel cuſtodiuntur. vt. ff. de contrahen. emp. l. clauibus. ⁊ de acquiren. rerū do. l. qua ratione.§. item ſiquis. et de aquirē. poſſeſ. l. i.§. ſi iuſſerim. Ratio eſt quia ſub cuſtodia clauium conſtituuntur ⁊ cōtinent̉. ⁊ ideo traditis clauibus ſub qua rum cuſtodia ſunt ipſe res tradite intelliguntur. Anulus vero ⁊ baculus ſeu liber nihil habet commune cum rebus que in beneficio continentur ⁊ ideo per inueſtituram per baculum factaꝫ non intelligitur tranſlata poſſeſſio. Sicut dici ſolet ſi tradatur vel lega tur inſtrumentum in quo continetur emptio predij vel alteriꝰ rei ipſa res intelligitur tradita vel legata quia vera in re queſita probatio vel inſtrumento continetur. C. de dona. l. i. ff. de lega. j. ſeruum filij.§. eum. ⁊ de lega. iij. l. qui chirographum. Huius auteꝫ cauſa queri poſſet. quarto ſi inſtitutus verbo ⁊ inſtitutus anulo inducatur in poſſeſſionem rei vnius qui eſt in beneficio ſibi collato nomine illius ⁊ aliarum an intelligitur queſita poſſeſſio illiꝰ tan tum in qua inducitur corporaliter vel illius ⁊ aliarum. Uidet̉ que ſita poſſeſſio omnium quia iure cauetur ꝙ reſtituta vna re heredi taria omnes reſtitute intelliguntur ſi ea mente reſtituantur vt effe ctus reſtitutionis trahatur ad omnes. vt. ff. ad trebel. l. reſtituta in princi. ⁊ quia totus fundi poſſeſſio tranſfertur etiam ſi vnū fun di angulum quis ingrediatur. vt. ff. de acquiren̄. poſſeſ. l. poſſide ri.§. quid autem. ſi ergo queſita poſſeſſionis vnius rei que in iure beneficij continetur omnium eo beneficio apprehenſorum queſi ta intelligantur tamen ſi hoc equitas ſuadet ius ſcriptum cōtrari um dicit. qꝛ heres querit dominiū omnium rerum hereditariarū adeundo hereditatem. ⁊ tamen non querit poſſeſſioneꝫ alicuius rei niſi eam corporaliter apprehendat. vt in. d. l. cuꝫ heredes. et ſiꝗs teſta. lib. eē iuſſus. l. i.§. ſceuola. Ad. l. autē reſtituta patet re ſponſio. qꝛ ibi loquitur de tranſactione dominij ad quam ſufficit ſola reſtitutio verbalis vt in eadem. l. ⁊. l. iij. eo. ti. In ꝓpoſita aūt loquitur de aquiren. poſſeſ. l. qui in facto conſiſtit licet ipſa acqui ſita ius dici poſſet. vt. ff. de acquiren. poſſeſ. l. i. in princi. ⁊.§. ſi vir vxori. ⁊. l. peregre circa principium. Et ideo ad poſitionem vnius non ſequitur poſitio alterius quod impoſſibile eſt ab eo eſſe eſſen tialiter ſeparatum. vt. C. de probationibus. l. non nudis. ⁊. l. non epiſtolis. ⁊. l. neqꝫ natales. ⁊. l. ad probationeꝫ. ¶ Itē ad. l. poſſideri.§. quod autem. Reſpondeo ꝙ ibi non dicitur ꝙ aquirat̉ poſſeſſio aliarum rerū que erant. intra fundū ⁊ a fundo diſtincte. ſed certarum partium fundi tantū que acquiſite parti erant continuate. ¶ Quinto queri poteſt circa ꝑſonas quibus tēporibus conferens debet eſſe capax beneficij conferendi. ⁊ dicenduꝫ vide tur ꝙ ſufficit eſſe capacem tēpore collationis facte licet poſtea deſinat ex quacunqꝫ cauſa qꝛ factum legitime retractari non debet. lꝫ poſt caſus eueniat a quo non potuit inchoari. jͣ. eo. c. factū legi time. ⁊. ff. de acquiren. heredi. l. ſi ſeruuꝫ quis.§. vlti. ⁊ de his qui ſunt ſui vel alieni iuris. l. pater. de reg. iuris. l. in ambiguis.§. non eſt nouum. ⁊ qꝛ iure cauetur ꝙ ſi teſtator qui heredem inſtituit ſine delicto ſuo ⁊ abſqꝫ facto ſuo perdiderit ius teſtandi: inſtitutio preterea non viciatur. vt. ff. de teſ. l. is cui. ⁊ de bo. poſſeſ. ẜꝫ tab. l. i.§. exigit pretor ⁊.§. ſiquis autē. ergo inſtitutio de beneſicio fa cta non viciatur. licet inſtituens ius inſtituendi perdiderit. obſta re tamen videtur quod. l. cauetur ꝙ ſi teſtator qui heredem inſti tuit ius teſtandi perdiderit propter delictum. vel propter ſuum fa ctum. qꝛ ſe prebuit ad arrogandum inſtitutio viciatur. vt. ff. de in iuſto. ⁊ irri. teſta. l. ſiquis exheredato.§. irritum. ⁊ de bono. poſſ. ẜm tab. l. qui liberis.§. teſtem. ⁊ inſti. quibus mo. teſta. infir. circa princi. ⁊.§. non tamen. Ergo viciari videtur inſtitutio facta de be neficio. ¶ Sed reſponderi poteſt ꝙ inſtitutio beneficij tenuit ita ꝙ propter expreſſam inſtitutoris voluntatem non potuit reuocari. arg. vt. sͣ. de preben. cū inter certaꝫ not. ex quacunqꝫ cauſa ius inſtituendi perdiderit inſtitutio precedens non viciatur. vt ī aucͣ de tabel.§. penul. Sed inſtitutio heredis nō tenebat irreuocabili ter ante mortem teſtantis cuꝫ ſemper eſſet voluntas ambulatoria ⁊ mutabilis vſqꝫ ad mortem. vt. C. de ſacro ſanc. eccle. l. i. ff. de iu re codicil. l. diui.§. licet. de lega. j. l. ſi mihi ⁊ tibi.§. in legatis. ⁊ d̓ lega. iij. l. ſiquis in princi. teſta. ⁊ de adimendis. leg. l. iij. in.§. vlt. ⁊.§. conditio. ⁊ de dona. inter virū ⁊ vxo. cuꝫ hic ſtatus.§. ait ora tio. ⁊ ideo ſi perdiderit teſtator poteſtatem teſtandi ex ea cauſa q̄ originem ſumat a delicto vel a culpa vel dolo teſtantis īſtitutio irritatur vt in. l. pe.§. irritū ⁊ in.§. non tamē. Sed ſi ea cauſa ꝑdiderit teſtamenti factionem que de dolo vel culpa reſtatoris nō ſumat originem inſtitutio non viciatur. vt in. l. ſi is cui. ⁊ in. l. i.§. extinguitur. ⁊.§. ſiquis autem. Facilius enim reuocantur ea que a principio non habent effectū irreuocabilem ꝙͣ ea que a principio irreuocabiliter tenent vt patet. qꝛ donatio inter viuos que irreuo biliter tenuit a principio non reuocatur propter delictum ſubſequens a donante commiſſuꝫ. vt. C. de bonis dam. l. ſiquis poſt hͨ. ſed donatio cauſa mortis reuocatur ratione delicti ⁊ condemna tionis que propter alias poſt delictum ſubſequitur. vt. ff. d̓ dona. cauſa mortis. l. ſi aliquis. ¶ Sexto queritur quibus temporibus debet eſſe capax is qui in bn̄ficio inſtituitur. ⁊ videtur ꝙ ea ratiōe qua heres inſtitutus debet eſſe capax tribus tēporibus.ſ. teſtamēti. mortis teſtatoris ⁊ aditionis hereditatis. ff. de heredibus inſti. ſi aliena.§. in extraneis ⁊ inſti. de heredum qualitate ⁊ differē tia.§. in extraneis eadem ratione inſtitutus debeat eſſe capax be neficium conſequendi tribus temporibus.i. tempore inſtitutōis. ⁊ tempore inueſtiture. ⁊ tempore quo mittitur in corporaleꝫ poſ ſeſſionem. Sed ſi medijs temporibus fuerit nō capax.i. inſtitutio nem ⁊ inueſtituram ⁊ miſſionem in poſſeſſionem inſtitutio non vi ciatur. ex quo tribus temporibus capax inueniretur. vt. ff. d̓ here. inſti. l. ſed ⁊ ſi in conditione.§. ſolēnis cum. l. ſeruum meuꝫ. ſed ſi capax fuit tribus temporibus ⁊ poſt illa tria tempora incipiat eē non capax ſiquidem ratione delicti ſui. vt quia homicidiuꝫ vel ali ud enorme delictum commiſit ꝙ ipſum inhabilem ad beneficiuꝫ reddit. priuatur beneficio ex cauſa ſuperuenienti. vt. sͣ. de homi. vo. vel caſu. Sed ſi propter alium delictum que ex delicto non ſu mit originem. vt quia ſenio vel valitudine corporali impeditꝰ ſit vel alia cauſa ſimili non priuabitur ſed dabitur alius coadiutor ſi bi. vt. sͣ. in ti. de cle. egro. lib. vj. ¶ Septimo queritur quid ſi credebatur inſtituentem inſtituendi habere ius cū in veritate nō ha beret an comperto errore īſtitutio vicietur ⁊ videtur viciari debe re qꝛ factum illius qui credebatur eſſe tutor ⁊ non erat inutile eſt. vt. ff. de rebus eorum qui ſub tu. l. ꝗ neqꝫ ⁊ de aucto. tu. l. ticium §. qui rem. ⁊ de eo qui pro tu. l. ſi is qui. ¶ Ecōtra videtur vicia ri non deberi de iure cano. vel ci. qꝛ tenuit ab initio propter erro rem cōem qui pro veritate habet̉. ff. de ſuppel. leg. l. iiij. ī fi. ⁊ d̓ of fi. pre. l. barbariꝰ philippus. ⁊. C. de teſt. l. i. ⁊ d̓ ſen. ⁊ īterlocuto. om. iudi. l. ſi arbiter. ⁊ inſti. de te.§. teſtes. Et ideo lꝫ poſtea detea iij