¶ Liber X autem antiqui tubis in prelijs ad hoſtium ter rificationem/ ad cōmilitonum animationem ad equorum bellicorum in pugnam ꝓuocationem/ ad bellorum muniendaꝫ ꝯgreſſionē ad ſignificandā in certatiuis cū victoria vene rationē ad fugiendū ſiue fugitiuoꝝ reuocatio nē. Itē vtebātur tubis in feſtis ⁊ in cōuiuijs/ ꝓpter populi cōuocationē/ ꝓpter exercitationē ad dei laudē ⁊ ꝓpt̓ letitie ⁊ gaudij p̨̄coni ſatōeꝫ. ⁊ īuitatōeꝫ p̄ceptū.n. fuit iudeis vt ī bel lis tubis ſacris clangerent ⁊ etiā in initio noue lune buccinarent ⁊ vt annū iubileū qui an nus erat remiſſionis tubaꝝ ſonitu ꝓnūciarēt ⁊ gaudiū ad quieteꝫ oībus ꝓmulgarent. Eſt aūt ꝓprie tuba vt dicit Iſi. li. xviij. inſtrumē tū bellicis certaminibus adhibitū ad denūci anda ſigna belloꝝ vt vbi exaudiri preco non poterat pre tumultū/ ſonitus tube clangentis attingeret. Et dr̄ tuba quaſi tona.i. caua. inte rius.n. eſt cōcaua ⁊ valde plena ꝓpter ampli orē flatus receptionē. exterius aut eſt rotunda circa tubantis orificiū valde ſtricta ſed ī parte anteriori multū āpla manu clāgētis ad os ponitur regitur/ erigitur deprimitur/ ⁊ tenet̉ cuius ſonus varius ē vt. d. Iſi. Nā interdum canit̉ vt bella cōmittātur. interdū vt eos qͥ fu giūt īſequant̉. īterdū vt exercitꝰ ītra ſe recipiāt̉ Accina dr̄ quaſi vocina/ ꝑua ſcꝫ tuba cornea vel lignea ſiue eneaqua ſignū dabatur ātiquitus con tra hoſtes. nā vt dicit Iſi. li. xviij. pagā agreſtes ad omnē vſū pariter ſono buccine ꝯuoca bātur. vn̄ ꝓprie buccina agreſtibus ſignū fuit. de quo perſius. Buccīa cogebat priſcos ad arma quirites. hmōi clāgor buccinū dr̄. vt. d. idē. buccinis aūt corneis vtebātur hebrei pre cipue in kalendis ī memoriā liberatōis yſaac ꝓ eo cornuto ariete ī ſacrificio imolato vt. d. gl. ſuper gen̄. bia dr̄ eē dicta eo ꝙ de ceruinis tybijs ⁊ hīnuloꝝ credit̉ penitꝰ fuiſ ſe facta. hinc tybicē dixerunt tybiaꝝ cātus. vel ſcd̓m. h. tybia dr̄ a tybim quod ē cirpus vl̓ ca lamus/ qꝛ a calamis quibuſdā tale inſtr̄m an tiquitus fiebat. ⁊ hinc dicitur hic tybicē. huiꝰ nis. ille qui tybia canit. ⁊ fuit quōdā inſtr̄m lu gubre quo vtebātur hoīes in funeribus mor tuoꝝ vt. d. gl. ſuꝑ mathe. ix. cū audiſſet tybicines ⁊c̄..i. carmē lugubre canētes. Alamus a calādo ē dictus.i. a fū dēdo voces/ ⁊ ē generale nomē fi ſtulaꝝ. nā fiſtula eſt dicta eo ꝙ vocē emittat. nā fos grece vox latine. ſtolia vero emiſſa. vn̄ fiſtula quaſi emittens ſonū ſiue vocē hac vtū tur venatores qꝛ eius ſonū cerui libēter audiunt. ſed dū vnius venatoris fiſtulatione cerued auditū allicitur mox ab alio d̓ quo nō pre cauet ſagittatur. vox autē fiſtule decipit volucres dū canēdo eaꝝ ſimulat ⁊ fingit voces. vn de dr̄ fiſtula dul. ca. vo. ⁊c. fiſtula inſuꝑ delectat oues. ⁊ iō fiſtulis vtūtur paſtores dū vigilant ſuꝑ gregē ſuū vnde ⁊ quidā noīe pan. di cebatur eſſe deus paſtoralis qui prius diſpares calamos ad cantuꝫ adaptauit ⁊ ſtudioſe arte cōpoſuit. de quo Uirgil̓. dicit. Pan primos calamos cero coniungere plures. Inſtituit/ pancurrat oues omniūqꝫ magiſtros ⁊cͣ. ⁊ iō qꝛ inſtrumētū fiſtulaꝝ ab eo inuentū padoriū ē vocatū. vt dicit Iſi. ad hoc fiſtulis ſe excitant vigiles vt eaꝝ melodie ſuauitate ad dormiendum citius ⁊ ſuauius ꝓuocent in lectulis quieſcentes. Ambuga eſt genus ligni fragilis cuius rami ſunt concaui ⁊ vacui atqꝫ plani. vnde tybie cōponūtur ⁊ quedā ſpēs ſimphonie. vt dicit Iſi. Imphonia eſt inſtrumentum mu ſicum qd̓ ſit ex ligno concauo pel le contēta in vtraqꝫ parte ſua quā muſici hincinde uirgulis feriunt. fitqꝫ in ea ex concordia grauis ⁊ acuti ſuauiſſimus cantus vt dicit Iſi. ſimphonia tamen dicitur collatio ⁊ concordia quorūcūqꝫ ſignoꝝ/ ſicut chorum dicitur concors vnitas diuerſarum vocuꝫ. vt dicit glo. ſuper luc. xv. monica richmica eſt canora me lodia ex pulſu ⁊ percuſſiōe neruorum ⁊ tinnitu metallorum generata. ⁊ huic armonie diuerſa ſub ſeruiunt īſtru menta vt timpanum/ cimbalum/ lira/ cibara pſalterium atqꝫ ſiſtrum. Impanum eſt pellis ſiue corium ligno ex vua parte extentum. Eſt enim pars media ſimphonie in ſi militudinem cribri. ⁊ virgula percutitur quē admodum percutitur ſimphonia vt dicit Iſi cui ſi iuncta fuerit fiſtula dulciorem reddit me lodiam. Ithara ab apollīe ē reperta ſcd̓ꝫ grecorum opinionem. Eſt autem cithara ſimilis pectori humo/ eo ꝙ ſicut vox ex pectore/ ita cantus ex cithara ꝓ cedit. ⁊ ideo ſic eſt appellata. nam pēctus tori ca cithararum appellatur. paulatim autē plu res eius ſpecies extiterunt/ vt pſalteria/ lie ⁊ huiuſmodi. ⁊ alique habent formam quadra tam. alique trigonalem. cordarum etiam numerus multiplicatus eſt ⁊ cōmutatum genus
