¶ De ſono peteres aūt vocauerūt citharā fidiculā vel fidi cē qꝛ bene ꝯcurrūt īter ſe corde eius. qm̄ bene cōuenit inter quos fides ē. habebit enī cithara ſeptē cordas. vnde Uirgi. Septē ſūt ſoni ſeptē diſcrimina vocū. diſcrimina aūt ſunt dicta ideo qꝛ vna corda vicine corde ſimilē ſonū reddit. ideo aūt ſunt ſeptē corde. vel qꝛ totam vocē īplēt vel qꝛ ſeptē motibꝰ ſonat celū. Cor da aūt ē dicta a corde qꝛ ſicut pulſus cordis ē in pectore/ ita pulſus cordarū ē ī cithara. has primo mercurus excogitauit iō qꝛ prior ī ner uos ſonuꝫ ſtrinxit vi. d. Iſi. Corde aūt quan to magis ſunt ſicce ⁊ etiā magis tenſe/ tanto amplius ſunt ſonore. plectrū aūt dr̄ inſtrumētū quo tēperantur corde ⁊ tenduntur. Salteriū a pſallendo ideſt a cātā do eſt noīatū eo ꝙ ad eius voceꝫ chorus cōſonādo reſpōdeat. Eſt aut licitudo cibare barbarice ī modū delte littere. ſed pſalterij et cithare hec eſt differentia. qꝛ in pſalterio lignum habet concauum. vnd̓ ſonus redditur ſuperius et deorſum feruntur corde et deſuperſonant. Cithara vero conca uitatem ligni inferius hꝫ. Pſalterium hebrei habent decacordem id eſt decem cordarum ſe cundum numerum decem preceptorum. fiūt autem optime eius cordule d̓ auricalco et eti de argento. Ira a varietate vocum eſt dicta eo ꝙ diuerſos ſonos efficiat. vt. d. Iſido. Liram primo a mercurio fuiſſe inuentam dicunt hoc modo. Cum regre diens nilus in ſuos meatus varia in campianimalia reliquiſſet relicta eſt etiam ⁊ teſtudo que cum putrefacta eſſet et nerui eius remanſiſſent extenti infra conchaꝫ percuſſa a mercu ro ſonū dedit. ⁊ ad eius ſpēm lirā fecit/ ⁊ tradidit orpheo qui huius rei maxime fuerat ſtu dioſus. vnde dicebātur eadē arte nō ſoluꝫ fe ras ſed etiā ſaxa ⁊ ſaluas cantus modulatiōe applicuiſſe. hanc.ſ. lirā ꝓpter ſtudij amorem ⁊ carminis laudē interſidera locatū eſſe muſici fabulantur vt dicit Iſi. Imbala ſunt quedam inſtrumen ta muſica q̄ ꝑcuſſa inuicē ſe tāgūt ⁊ ſonū faciūt ⁊ tinnitum. Iſtrū ē inſtrumentū muſicū ſic ab inuentrice vocatū. Naꝫ yſis regia egyptioꝝ ſiſtrū īueniſſe ꝓbat̉. vn̄ Iuuenalis. Iſis ⁊ irato feriat mea lumina ſi ſtro. iō mulieres hoc vtunt̉ inſtr̄o/ qꝛ eius īuētrix fuit mulier. vnde ⁊ apud amazones ſiſtro ad bellū feminaꝝ exercitus aduocantur. Intinabulū a tinniendo ē dictuꝫ ⁊ eſt parua nola vel cāpanella. q̄re ſupra de vaſis ī littera. v. habet aūt cāpana hoc ꝓpriū qꝛ dū reſonando alijs ꝓficit ex frequenti ictu ſe cōſumit. Hec ⁊ multa alia deſeruiunt muſice diſcipline. cuius ſcīa tractat de vocibus ⁊ ſonis. Conſiderat auteꝫ nihilominus reꝝ naturaliū diſpoſitiōes ⁊ nu meroꝝ ꝓportiones/ ſicut exemplificat boetiꝰ. de numero duodenario cōparato ad ſex/ ⁊ ad alios numeros inter medio dicēs ſic. Inueīe mus inquit hic oēs muſicas conſonātes. Nā octo ad ſeptē. ⁊ nouē ad xij. cōparati ſeſquiter ciam ꝓportionē reddunt/ ⁊ ſimul faciunt dya teſſeron conſonantiā. ſex vero ad nouē ⁊ octo ad xij. cōparati reddunt ſeſqui alteram ꝓportione ⁊ dyapente efficiunt ſimphoniam xij. ve ro ad ſeptem conſiderati duplicem quidē reddunt ꝓportionē ⁊ dyapaſon ſimphoniam cā tant. octo igitur ad nouem ipſe contra ſe medij conſiderati epodonum inngunt qui in mu ſica modulatione tonus vocatur qui omniū muſicorum ſonorum menſura eſt communis. Omnium enim ſonoruꝫ eſt paruiſſimus. vn de notandum eſt ꝙ inter dyateſſeron ⁊ dyapē te conſonantiarum tonus differentia/ tonus differentia eſt ſicut inter ſeſquitertiam ⁊ ſeſqui alteram ꝓportionem ſola eſt epogdolis diffe rentia(hucuſqꝫ boetius in. ij. ariſmetrice. c. vl timo. g. Dicit etiā idē in ꝓlogo primi libri ſic Muſica inquit quantum vel ꝙͣ prior ſit neroꝝ vis ex hoc ꝓbari pōt. ꝙ pͥora ſūt illa natu raliter que ꝑ ſe ꝯſtāt. nā illa q̄ ad aliqͥd referūt̉ ꝙ ⁊ ip̄a muſica modulatio nūeroꝝ noībꝰ aduocat̉ vt pꝫ. dyateſſero.n. ⁊ dyapēte ⁊ dyapa ſon ab antecedētis nūeri noībꝰ nūcupāt̉. Ip̄o rū quoqꝫ ſonoꝝ aduerſū ſe ꝓportio ſolū ⁊ nō in alijs nūeris īuenit̉. nā qͥ ſonꝰ in dyapaſon ſimphonia.i. duplicis nūeri ꝓportiōe colligit̉ ꝙͣ dyateſſeron ē modulatō epitrica collatōe.i. ſeſq̄ tercia colligit̉ vel ꝯpōit̉ quā dyapēte ſim phoniā vocāt hemiola mediāte ꝯiugit̉ qͥ ī nu meris epegdus.i. ſupra octo dr̄ ⁊ ē tonꝰ ī mu fica/ vt. d. idē. Seſqͥtertia ꝓportio ī ariſmetri ca dr̄ dyateſſero ī muſica ⁊ q̄ hemiolia.i. ſeſqͥ altera ꝓportio ī ariſmetrica dyapēte dr̄ ī mu fica. Eſt aūt dyapēte ⁊ dyapaſon ꝯſonātia qͣ maior vox hꝫ mīorē notulā duplo ⁊ eius medietatem. Eſqui terciꝰ nūerus ē nūerus nūro ꝯꝑatus habēs tertiā ꝑtē mīorꝭ Si nō habuerit qͣtuor ſeqͥquarꝰ ⁊ ſi qͥnqꝫ ſeqͦquitꝰ ⁊ ſic vlteriꝰ. vn̄ ſeſqͥterciꝰ ē qͥ mīori ꝯꝑa tus hꝫ eū ſemel ⁊ eiꝰ tertiā partē. verbi gratia
