Seite
Liber quintus bonū meritorium. vt quādo additur ipſi operi debiti finis intentio ſupermotū na­turalem. Itē eſt bonū gratie. vt eſt ip̄e ha bitus gratum deo faciēs. Item eſt bonuꝫ glorie vt eſt bonū remūeratiōis eterne. De effectū gr̄e Capl̓m III Ffectus gr̄e eſt: ꝙ excitat libeꝝ ar­bitriū ad bene cogitādum. ⁊ ſanat ſum mutādo affectū ipſumqꝫ ro borat perducendo ad actuum Itē gratia de­um homini recōciliat. a peccato quoqꝫ li­berat ⁊ penam eternā in temporalem com mutat. Item grā opera noſtra meritoria facit. ⁊ bona ꝑ peccatū obmiſſa reſtituit. at qꝫ ſtabulum in palacium conuertit. Iteꝫ ī gr̄am efficitur aīa ſponſa chriſti. filia regꝭ eterni. ⁊ templū ſpūs ſancti. Item gr̄a pur­gatanimam ac illumīat ⁊ perficit Itē grā mentem eleuat. deo ſimilat. ac ſpūali ſola cio cibat. Nota ꝙ qͣꝫuis virtus gratuita ſi mul inſit aīe cū gratia: nō tamē habet effec tū ſuum tam cito ſicut gr̄a. qm̄ effectꝰ gr̄e eſt facere gratū deo. ⁊ facere dignū vita et̓­na. Et hic effectus ſtatiꝫ ineſt puero poſt baptiſmum. Uirtutis aūt effectus eſt eli­cere actū meritoriū de potentia. Et hic ef­fectus non ſtatim ineſt puero poſt baptiſ­mū Hoc aūt non eſt ꝓpter defectū virtutis ſꝫ ꝓpter impotentiā nature agentis. puer eī non eſt abilis ad actus volūtarios Unde ſciendū ꝙ triplex eſt ꝑfectio. Prīa eſt gr̄e. ⁊ cauſat eſſe gratuitū. Secūda eſt virtutiſ ⁊ cauſat bonū actum Tercia eſt operis vir tutis ⁊ cauſat meritū. Prima ꝑfectio per ficit animā. Secūda perficit anime potē­tias. Tercia perficit ipſos actus Quid ſit virtus. Capl̓m IIII Unc de virtutibus eſt agēdum. ⁊ primo quid ſit virtus. Uirtus eſt vt ait Auguſti. bona qualitas mē tis. qua bene viuitur: qua nullus male v­titur. quam ſolus deus in hoīe operatur. Hec diffinitio datur in comparatōe ad a­gentē. Item ẜm auguſtinū Uirtus ē habi tus mentis bene cōſtitute. Hec datur ī cō paratōne ad ſubiectum in quo eſt. Itē di­cit philoſophus Uirtus eſt habitus vo­lūtarius immediate cōſiſtens quo ad nos ta­terminata ratione ꝓut ſapiens determina bit. Hec diffinitio datur in comparatōne ad actū circa quem eſt. Item tullius. Ui­tus eſt diſpoſitio ꝑfecti ad optimum. Hec datur ẜm cōparationem ad finē. Item v­ſido. Uirtus eſt animi habitus. nature de cus. vite ratio. moꝝ pietas. cultus diuini tatis. honor hoīs. eterne beatitudīs meri tum. Hec diffinitio dat̉ in comparatione ad effectū. Diffinitio auguſ. ſic exponitur Uirtus eſt bona qualitas. hic ponit̉ qua­litas ꝓ genere. bona vero dicitur ad dn̄aꝫ malarū qualitatū anīe. dicitur quoqꝫ bo­na qm̄ a bono d̓o datur. ⁊ bonos tm̄ in ha bitat. ⁊ bonos facit. ⁊ ad bonum perducit Mentis ponitur ad differētiam qualita­tum q̄ ſunt in corpore. Qua bene viuitur ponitur ad dn̄am qualitatū quibus recte intelligitur: ſicut eſt ſcientia. Qua nullus male vtitur ponitur ad differentiā quali­tatū. quibus bn̄ ⁊ male vti poſſumꝰ Quaꝫ ſolus deꝰ in homīe operatur. ponitur ad differentiā virtutum cardinaliū. que ha­bent̉ ꝑ acqͥſitionē. Circa aliā diffinitionē auguſ. notandū ꝙ ibi ponitur habitꝰ mē tis bene conſtitute. ⁊ hoc ad ſil̓itudinē reg ni: quod tūc bene inſtituit̉ quādo recte cō ſulitur ⁊ bene imperat̉ ⁊ iuſte obedit̉. eodē mō bene inſtituta eſt mēs ſi ratio recte cō­ſulit ſi voluntas bene imperat. ⁊ ſi ſenſua litas debito modo obtemꝑat. Ethimolo­gia virtutis eſt hec. Uirtus enī dicit̉ qua­ſi vis intus. ⁊ hec vis conſiſtit in aggreſſi one arduorū ⁊ in tolerantia aduerſorum ⁊ in abſtinētia placidoꝝ. Item virtus dicit̉ quaſi viror nitens Item virtus dicit̉ qͣ­ſi viꝝ tuens. Item virtus dicit̉ quaſi viri ſtatus Item virtus dicit̉ quaſi viribus ni tens. De qualitate virtutū. Ca. V. Um virtus in medio conſiſtat. Illud medium in tribus eſt. ſcili­et in agēdis. ſcꝫ inter ſupra ⁊ citra modū. Apoſto. Rationabile ſit obſequiū veſtrum In habendis ſcꝫ inter ſuꝑfluum ⁊ indigentiā Prouer. Diuitias ⁊ pauper­tates ne dederis In ſuſtinēdo ſcꝫ inter ele uari in ꝓſperis. ⁊ deijci in aduerſis Unde non declinabis ad dexteraꝫ vel ad ſiniſtrā Multiplex eſt perfectio. ſcilicꝫ. ſufficiētie hāc oēs habent in charitate exiſtētes. Or­