VIItam feda et turpia non fierinec iuberi. At nunc cum prodeo vero quo ſolo aīa ſe inhabitante ſit felix: nefas ſit colere aut corpꝰ aūt aīaꝫ: quāto magis nefariuꝫ eſt iſta ſiccolere vt nec ſalutem nec decus humanum corpus: autanima colētis obtineat? Oobrem ſi templo: ſi ſacerdote: ſi ſacrificio qd̓ deo vero debetur colatur aliquod elemētum mundi vel creatus aliquis ſpiritus etiam ſi non immundus ⁊ malus: non ideoeſt malum quia illa mala ſūtquibꝰ colitur. ſꝫ quia illa ſūttalia quibus ſolus ille colendus ſit cui talis cultus ſeruituſqꝫ debetur. Si autem ſtoliditate vel monſtruoſitateſimulacrorum ſacrificijs homicidiorum: coronatione virilium pudendorum: mercede ſtuprorum: ſectione membrorum: abſciſione genitalium: conſecratione molliumfeſtis impurorum obſcenoꝝqꝫ ludorum: vnum veruꝫ deum: id eſt omnis anime corporiſqꝫ creatorem colere ſequiſqꝫ contendat: non ideopeccat: quia non eſt colendꝰquem colit: ſed quia colendum non vt colendus eſt colit. Qui vero et rebus talibus: id eſt turpibus et ſceleſtis ⁊ non deum verum: id eſtanime corporiſqꝫ factorem:ſed creaturam: quāuis nonvitioſam colit: ſiue illa ſit anima: ſiue corpus: ſiue anima ſimul et corpus: bis peccat indeum: ꝙ et pro ipſo colit qd̓non eſt ipſe: ⁊ talibus rebuscolit qualibus nec ipſe colendus eſt: necnon ipſe: ſed hiquo nam modo: id eſt qͣꝫturpiter nefarieqꝫ coluerint inpromptu eſt. Quid auteꝫ vl̓quos coluerint eſſet obſcurum: niſi eoruꝫ teſtaretur hiſtoria: ea ipſa que feda ⁊ turpia confitemur numinibusUid igiturvalet ⁊cͣ.In hoc capituloreprobat beatusauguſtinꝰ doctrinam varronis dedijs quantuꝫ adhoc ꝙ oēs deosnititur ad celuꝫ ⁊terrā reducere tāqͣꝫ ad duo principia deorum. ſicvidelicet ꝙ ianusqui eſt celum ſitprincipium deorum maſculorum⁊ tellus que ē terra ſit principiumfeminarum. propter quod cuꝫ inlibro de dijs ſelectis qui ē vltimꝰliber ſimpliciterqueꝫ de rebus diuinis ſcpͥſit. tractaret de dijs ſelectis maſculis incepit a iano. ⁊ volens tractare defeminis incepita tellure quam ceteris deabus preponit. vt ſupra.ca. ij. Cauſa autēquare iſta poſuitfuit. quia celumhabet virtutemactiuam ⁊ terraꝟtutem paſſiuamvirtus vero actiua competit maſculo ⁊ paſſiua femine. Circa iſtavero declarandaquāuis varronisingeniuꝫ ſicut auguſtinus dicit ſeſentire paſſuꝫ ſitmoleſtiam. tamēnon potuit conatum ſuum implere. quia dicta ſuaſibijpſis repugnant. Unde faciauguſtinus in hͦcapitulo duo. nāprimo ponit dicta varronis. Etcolligitur ſua inrentio in premiſſis. Secundo intentioneꝫ eius reprobat ex dictꝭ ſuis proprijs ibi. qͥterribiliter exigenribꝰ reddita. ᵇ Unde remotis cōſtatambagibus: nefarios demones atqꝫ immundiſſimos ſpiritus hac omni ciuili theologia in viſendis ſtolidis imaginibus: ⁊ per eas poſſidendis etiam ſtultis cordibus inuitatos.Capitulū XXVIIIUid igitur valet ꝙvir doctiſſimꝰ et acutiſſimus varro velut ſubtili diſputatione hos omnesdeos in celum ⁊ terram redigere ac referre conatur etnon poteſt? Fluuntde manibus: reſiliunt: labuntur ⁊ decidunt. dicturus enim de feminis: hoc ē de deabus quoniam inquit: vt in primo libro dixi de locis: Duo ſuntprincipia deorum animaduerſa de celo et terra: a quodij partim dicuntur celeſtespartim terreſtres: vt in fuperioribus initium fecimusa celo cum diximus de ianoquem alij celum: alij dixerūteſſe mundum: ſic de feminisinitium ſcribendifecimus atellure. Sentio quantā moleſtiam tale ac tantum patiatur ingenium. Ducitur eniꝫquadam rātione veriſimili:celum eſſe quod faciat: terram que patiatur: et ideo illi maſculinam vim tribuit:huic femininā et non attendit eum potius eſſe: qui hecfaciat qui vtrumqꝫ fecit hincetiam ſamothracum nobiliamyſteria in ſuperiore libroſic interpretatur eaqꝫ ſe quenec ſuis nota ſunt ſcribendo expoſiturum: eiſqꝫ miſſurum quaſi religioſiſſime pollicetur. Dicit enim ſe ibi multis iudicijs colligiſſe in ſimulacris aliud ſignificare celū:aliud terram: aliud exempla rerū quas plato appellatideas: celū: iouē: t̓rā iunoneꝫideas mineruam vult intelliin reomitto. Inprima vero parte recitat duo dicta varronis quorum vtrumqꝫ ſumitur ex libro dedijs ſelectis. primum vero dictūſic incipit. quoniam in libro pͥmodixi. de locis. liber vero iſte fuitde ſacellis. vt ſupra. li. vj. ca. iij.patet. Eſt eniꝫ ſecundus ternariꝰlibrorrm de rebusdiuinis vt ibi patet de locis. et primꝰ liber de lociseſt d̓ ſacellis. quoniam vero dixit.ꝙ duo ſūt principia deorum de ceio et terra animaduerſa de quibꝰdij partim dicuntur celeſtes partim terreſtres. etideo in ſuperioribus ſcilicet d̓ dijsſelectis huius libri initium fecimus a celo ⁊cet̓aEx hac auctoritate varronis patꝫꝙ ipſe deos maſculos reducit incelum et feminasin tellurem Ex ſecunda vero auctoritate varrōisvult augꝰ ꝓbareꝙ cā qͣre varro reduxit deos ī celū⁊ femīas in t̓ramerat q̄ s. tācta eſtCuiꝰ aucͣtatis ſētentiā recitat ⁊ n̄ꝟba. vbi dic̄ aug.ꝙ varro in ſuꝑiori libro iſto pͥui allegato qͥ ē de dijsſelectis cuꝫ myſteria deorum ſamothracie. id eſt illius terre cuius gētes ſamo thracesdicuntur q̄ myſteria augꝰ. irronicenobilia vocat interpretaretur promitteretqꝫ ſe eaexpoſituruꝫ quo
