Seite
Liber deos ſe putari cupientes: et quaſi diuinis honoribus eiſ­dēqꝫ ſceleſtis ac turpibus re bus ſuꝑba impuritate letan tes: atqꝫ ad verū deum con­uerſioneꝫ humanis animis inuidentes. Ex quorū īma­niſſimo ⁊ īpijſſimo dn̄atu hō liberat̉: cum credit in eum qͥ p̄buit ad exurgendum tante humilitatis exemplum: quā ta illi ſuꝑbia ceciderūt. Hinc ſunt nō ſolum illi de quibus multa iam diximus: ⁊ alij at­qꝫ alij ſimiles ceteraꝝ gentiū atqꝫ terraꝝ: ſꝫ etiā hi de qͥbus nūc agimꝰ: tāqͣꝫ in ſenatu de orum ſelecti: ſed plane ſele­cti nobilitate criminū: nō di­bgnitate virtutū.ᵇ Quorū ſa cra varro dum quaſi ad natu rales rōnes referre conatur querens honeſtare res tui pes quō his quadret ⁊ cōſo­net: non poteſt inuenire: qm̄ nō ſunt ipſe illoꝝ ſacroꝝ cau ſe quas putat vl̓ potius vult putari. Nam ſi non ſolum ip ſe: verūetiam quelibet alie huiꝰ generis eſſent: qͣꝫuis ni hil ad deum verum vitamqꝫ eternamque in religione q renda eſt ꝑtimerēt: tn̄ quali­cūqꝫ de rerū natura reddita rōne: aliquātuluꝫ mitigarēt offenſionem: quānon intelle cta in ſacris aliqua velut tur pitudo aut abſurditas fece­rat: ſicut in quibuſdam thea­trorū fabulis vel delubroruꝫ myſterijs facere idem varro conatus eſt. Ubi nō theatra delubroꝝ ſil̓itudine abſoluit ſꝫ theatroꝝ potius ſimilitudi ne delubra damnauit: tn̄ vt cūqꝫ conatꝰ ē: vt ſenſum hor ribilibus rebus offenſum ve lut naturalium cauſarum ra tione reddita deliniret Capitulum. XXXIIII ª Ed contra inueni mus ſicut ipſe vir doctiſſimus prodi­dit d̓ nume pompilij librꝭ red b Quorū ſacra ⁊cͣ. oſtendit qui­culpam eorum. idola coluer̄t mul tum aggrauat. hͨ aūt multū aggra uat eorum culpā ꝙ ſacra coruꝫ nō potuerunt redu­ci ad aliquas na­turales cauſas qͣꝫuis varro circa talem reductionē multum labora­ret ⁊ fruſtra. naꝫ in quibuſdam fa bulis in theatro recitatis. ⁊ in qui buſdā delubrorū id eſt templorum myſterijs hoc co­natus eſt facere vt ea que fiūt tur piter in theatro poſſent abſolui a culpa id eſt ex­cuſari. quia fie­bant in templo ſi milia q̄ ſuas cau ſas naturales ẜꝫ ipſum habebant ⁊ tn̄ ꝓpter hoc nō excuſabatur thea trum. īmo potiꝰ damnabatur tem plum. quia qua lia fiebāt turpit in theatro. talia etiam fiebant̉ in templo ⁊ etiā tur piora. vt ſupra li bro. vj. ca. vij. di ctum fuit. Si au teꝫ fuiſſent ſacro rum cauſe ille na turales quas var ro aſſignauit. vel etiam quecunqꝫ alie naturales eti am ſi ad deum ve rum ꝑtinuiſſent tunc culpam eoꝝ aliqualiter miti­gaſſent. quaꝫ eul pam non intelle­ctam in ſacris. a­liqua rōne natu rali. turpitudo et abſurditas fece? rat. Ca. xxlii. Ed ꝯtra ī ſ uenimꝰ ⁊c̄ : In hoc ca. ditas ſacroruꝫ cauſas: nullo modo potuiſſe tolerari: nec dignas habitas que non ſo­lum lecte innoteſcerent reli gioſis: ſed ſaltem ſcripte re­conderent̉ in tenebris. Iaꝫ em̄ dicā qd̓ in tertio huiꝰ ope ris libro: me ſuo loco dicturū eſſe ꝓmiſerā. ᵇ Nam ſic̄ apud eūdē varronē legit̉ in libro d̓ cultu deoꝝ: terentius quidā cū haberet ad ianiculū fun­dum: ⁊ bubulcus eius iuxta ſepulchꝝ nume pompilij tra ijciens aratrū eruiſſet ex t̓ra libros eius vbi ſacrorum in­ſtitutoꝝ ſcripte erant cauſe: in vrbē ꝑtulit ad p̄torē. At il le cum inſpexiſſet principia rem tantam detulit ad ſena­tū. Ubi cum primores quaſ­daꝫ cās legiſſent: cur quicqꝫ in ſacris fuerit inſtitutū: nu­me mortuo ſenatꝰ aſſenſus ē eoſqꝫ libros tanqͣꝫ r̄ligioſi pa tres conſcripti: pretor vt cō bureret cenſuerunt. Cre­dat quiſqꝫ quod putat immo vero dicat quod dicendum ſuggeſcerit veſana conten­tio quilibet tante impietatis defenſor egregius. Me ad monere ſufficiat ſacrorum cauſas a rege pōpilio roma­noꝝ ſacroꝝ inſtitutore ꝯſcri ptas: Nec populo nec ſena­tui: nec ſaltem ipſis ſacerdo tibus innoteſcere debuiſſe: Ipſumqꝫ numam pompili­um curioſitate illi cita ad ea demonum perueniſſe ſecre ta. que ipſe quidam ſcribe ret vt haberet vnde legen­do commoneretur. Sed ea tn̄ cum rex eſſet qui minime quēqͣꝫ metueret: nec docere aliquem: nec delendo vel qͦ­quo modo conſumendo per dere auderet. ita ꝙ ſcire ne minē voluit: ne homines ne faria doceret violare autē ti muit ne demones iratos ha be̓t: obruit vbi tutū putauit: ſepulchro ſuo ꝓpīqͣre aratꝝ ꝓbat augꝰ illd̓ qd̓ dixerat ī ca. p̄cedē ti.ſ. ꝙ ſacroꝝ gen tiliū n̄ ſūt aliqͣ cāe naturales. hͦ āt ꝓ bat ꝑ quoddā qd̓ varro ī li. d̓ cultu deoꝝ narrat. ⁊ eti aꝫ ip̄e augꝰ ſe hoc pnarratuꝝ sͣ. li. iij. ca. ix. ꝓmiſerat. ⁊ fac̄ ī hͦ ca. duo nā prīo d̓ librꝭ qͦs nu ma ſcd̓s rex roma noꝝſcpͥtoſ a ſeoc cultauerat. ⁊ defa croſenatꝰ nōit nit tioneꝫ Scd̓o ibi. ip̄m numaꝫ pom piliū ⁊c̄ Eoꝝ que narrata ſunt red dit rationem. b Nā ſic̄ apud eundē ⁊cͣ. Scien dum ꝙ illud qd̓ narrat hic auguo ſtinꝰ. narrat etiā titus liuius d̓ bel lo macedonico li bro. viij. valeriuſ ꝟo li. j. ſic narrat Siqͥdē ī agro lu­cij petilij ſcribe ſb̓ monte ianiculo cultoribꝰ altiꝰ ter rā ꝟſantibꝰ dua­bus arcꝭ lapide­is repertis. inqͣꝝ altera ſcripturaī dicauit libros re cōditos eē latiīos vij. de iure ponti ficum. totidēqꝫ grecos d̓ diſcipli na ſapīe latinos magna diligētia aſſeruauerūt. gre cos ꝟo qꝛ ex aliq ꝑte ad ſoluendaꝫ rligionē exiſtima bant̉ ex aucͣte ſc­natꝰ petilius p̄tor vrbanꝰ ꝑ victima rios igne facto ī conſpectu popu li cremauit. nolue runt enim priſci viri quicqͣꝫ ſerua ri in hac ciuitate quo animi homi­nū a deorum cult tu auocarent̉ hec valerius.