XIIIIpoteſt id fieri qd̓ vis: id velis qd̓ poſſis: non tn̄ideo beatus eſt: quia patienter miſer eſt. Beata quippe vita ſi nō amat̉: non habet̉. Porro ſiamat̉ ⁊ habet̉: ceteris om̄ibus rebus excellentius neceſſe eſt amet̉: qm̄ ꝓpter hanc amandūeſt quicqͥd aliud amat̉. Porro ſi tantū amaturquātū amari digna eſt: nō em̄ beatus eſt a quoipſa beata vita nō amat̉ vt digna eſt: fieri nō p̄tvt eā qͥ ſic amat nō eternā velit. Tunc igit̉ beata erit: qn̄ erit eterna.¶ Ca. XXVI.Iuebat itaqꝫ hō in paradiſo ſicut volebat: qͣꝫdiu hoc volebat quod deus iuſſerat. Uiuebat fruens d̓o ex qͦ bono eratbonus: viuebat ſine vlla egeſtate: ita ſemꝑ viuere habēs in poteſtate. Cibus aderat ne eſuriret: potus ne ſitiret: lignū vite ne illū ſenectadiſſolue̓t: nihil corruptōis ī corꝑe vl̓ ex corꝑe vllas moleſtias vllis eiꝰ ſenſibꝰ ingerebat. Nullꝰintrinſecus morbus: nullus ictus metuebat̉ extrinſecꝰ. Sūma in carne ſanitas: in aīa tantotrāquillitas: ſicut in paradiſo nullus eſtus autfrigus: ſic in eius habitatore nulla ex cupiditate vel timore accedebat bone volūtatis offenſio. Nihil oīno triſte: nihil erat inaniter letum:j. Thi. j.gaudiū verū ꝑpetuabat̉ ex deo: in quē flagrabat charitas ex corde puro ⁊ ꝯſcientia bona: ⁊fide nō ficta: atqꝫ īter ſe ꝯiugū fida ex honeſtoamore ſocietas: cōcors mentis corꝑiſqꝫ vigilia⁊ mandati ſine labore cuſtodia. Non laſſitudofatigabat ocioſum: nō ſomnus p̄mebat inuitūIn tanta facilitate reꝝ ⁊ felicitate hoīm: abſitvt ſuſpicemur nō potuiſſe ꝓlem ſeri ſine libidinis morbo: ſed eo volūtatis nutu mouerent̉ illa mēbra quo cetera: ⁊ ſine ardoris ille cebroſoſtimulo cū tranquillitate animi ⁊ corꝑis nullacorruptiōe integritatꝭ infunderet̉ gremio maritus vxoris. Neqꝫ em̄ qꝛ experientia ꝓbari nōpoteſt. ideo credendū nō eſt qn̄ illas corporis/ꝑtes nō ageret turbidus calor: ſed ſpontaneapoteſtas ſicut opus eſſet adhiberet: ita tūc potuiſſe vtero ꝯiugis ſalua ītegritate feminei genitalis virile ſemen īmitti: ſicut nunc poteſt eadem integritate ſalua ex vtero virginis fluxusmenſtrui cruoris emitti. Eadē quippe via poſſet illd̓ inijci: qua hoc poteſt eijci. Ut em̄ ad pariendū nō doloris gemitus ſꝫ maturitatis īpulſus feminea viſcera relaxaret: ſic ad fetandū ⁊ꝯcipiendū nō libidinis appetitus: ſꝫ volūtariusvſus naturā vtrāqꝫ ꝯiūgeret. De rebus em̄ loqͥmur nūc pudendis: ⁊ iō qͣꝫuis an̄qͣꝫ eaꝝ puderet quales eſſe potuiſſent conijciamus vt poſſumus: tamen neceſſe eſt vt noſtra diſputatiomagis frenetur ea: que nos reuocat verecundia: qͣꝫ eloquentia que nobis paruꝫ ſuppetit adcad q̄ haī ādria.ſt verbūrie ad caū. qn̄ nōfieri qd̓s. id velpoſſis.iuuetur. Nam cum id quod dico nec ipſi experti fuerint qui experiri potuerunt: quoniā p̄occupante peccato exilium de paradiſo ante meruerunt: qͣꝫ ſibi in opere ſerende ꝓpaginis trāquillo arbitrio conuenirent: quō nunc cuꝫ iſtacommemorant̉ fenſibus occurrit humanis: niſi experientia libidinis turbide non coniectura placide voluntatis? Hinc eſt ꝙ impedit loquentem pudor: ⁊ ſi non deficiat ratio cogitantem. Uerumtamē omnipotēti deo ſummo: acſūme bono creatori oīm naturarū: voluntatūaūt bonaꝝ adiutori ac remuneratori: malaruꝫautem relictori ⁊ damnatori: vtrarumqꝫ ordinatori: non defuit vtiqꝫ conſilium quo certū numerum ciuium in ſua ſapientia p̄deſtinatuꝫ etiam ex damnato genere humano ſue ciuitatisimpleret: non eos iā meritis: qn̄qͥdeꝫ vniuerſamaſſa tanqͣꝫ vitiata radice damnata eſt: ſꝫ gratia diſcernens: ⁊ liberatis nō ſolū de ſeip̄is: verumētiā de nō liberatis qͥd eis largiat̉ oſtēdēs.Non em̄ debita ſed gratuita bonitate tunc ſequiſqꝫ agnoſcit erutum malis: cum ab eorumhominū ꝯſortio ſit immunis: cum quibus illi iuſta eſſet pena communis. Cur ergo non crearet deus quos peccaturos eſſe preſciuit: qn̄ qͥdem in eis ⁊ ex eis ⁊ quid eorum culpa mereretur: ⁊ quid ſua gratia donaret̉ poſſet oſtēdere:nec ſub illo creatore ac diſpoſitore peruerſa inordinatio delinquentium rectum peruerteretordinem rerum:Capl̓m. XXVII.Roinde peccatores ⁊ angeli ⁊ homines nihil agūt quo impediāt̉ magnaopera dn̄i exquiſita in om̄es voluntaPsͣ.1j0.tes eius. Qm̄ qui ꝓuidenter atqꝫ oīpotenterſua cuiqꝫ diſtribuit non ſolū bonis verūetiā malis bene vti nouit. Ac ꝑ hoc ꝓpter meritum prime male voluntatis ita damnato atqꝫ obdurato angelo malo vt iam bonam voluntatem vlterius non haberet: bene vtens deus: tur nonꝑmitteret vt ab illo primus homo qui rectus:hoc eſt bone voluntatis creatus fuerat tēptaret̉? qn̄ quidem ſic erat inſtitutus. vt ſi de adiutorio dei fideret bonus homo malum angeluꝫvinceret: ſi autem creatorem atqꝫ adiutoremdeum ſuꝑbe ſibi placendo deſereret vinceret̉:meritū bonū habens in adiuta diuinitus volūtate recta: malum vero in deſerente deū voluntate peruerſa: qꝛ ⁊ ip̄m fidere de adiutorio deinon quideꝫ poſſet ſine adiutorio dei: nec tamēideo ab his diuine gratie beneficijs ſibi placendo recedere non habebat in poteſtate? Namſicut in hac carne viuere ſine adiumētis alimētorum in poteſtate non eſt: non autem in ea viuere in poteſtate eſt: qd̓ faciūt qͥ ſeipſos necāt