Seite
Quartus. De rebus creditis. IMperator Alex. a. Felici. Uriſiurandi cōtempta religio ſatis deum vltorēª hꝫ. Peri culuꝫ aūt corporis vel maieſtatis crimē ẜm cōſtituta diuorum paren tuꝫ meoꝝ ⁊ſiᶜ per principis vene­rationē quodaꝫ calore fuerit periu ratum inferri non placetᵈ IMperator. Diocle. ⁊ Maxi. aa. ⁊. cc. Seuero. N bonefidei cōtractibusᵉ: nec non etiaꝫ in alijs ceteris cāisᶠ inopia probationuꝫᵍ: per iudicem iureiurando cauſa cognita resⁱ de cidi oportet. IDem. aa. Maxime. Iad excludēdaꝫ tutele actio nem pupillus iuſiuranduꝫ tu tori dederit: poſtea eandem litem exercere non prohibeturˡ. IDem. aa. Iuliano. Um etiaꝫ a pupillorum tutori bus velut ab ipſis pupillis re­lictaᵐ fideicōmiſſa videant̉: ſuꝑ fi­deicōmiſſis p̄ſes ꝓuincie cogno­ſcet: ⁊ ſi id tibi relictum eſſe ꝯſtiterit: reddi tibi efficiet. Ideꝫº ſi inficietur ſed ibi defert̉ a lege nō a iudice vel partibus. Item nec fuit ibi delatū in eo de quo litigiū erat. Sꝫ ⁊ in voluntario videtur excipi: vt. jͣ. de di uor. auc. hodie. Sed dic i bi ſimiliter ſpeciale. vel ibi nemo detulit. Itē 4. Iͣ. de tranſac. ſi ex falſis. ⁊. jͣ. de dignita. quotiens. lib. xij. ⁊ de cri. ſtel. l. de ꝑiurio. quibus legibus tractant̉ iuramēta volūtaria. Sed dic ibi iuramentū fuit ſuꝑ val lando contractu: hic ſu per lite dirimēda: vt ſit loco prbationis. Pre­terea in. l. illa ſi ex falſis venit contra duo.ſ. con tra iuramentum ⁊ con­tra pactuꝫ. hic ſoluꝫ de ierat. Uel ibi nō retra ctatur pretextu periurij ſed ſalſitatis. ⁊ ſic nō eſt contra. Item noͣ ꝙ iuſ­iurandum. aliud volū­tarium. aliud iudiciale aliud neceſſarium. Vo luntarium extra iudici­um defertur. ⁊ ſic dr̄ ꝙ ſpōte ſuſcipitur ⁊ refer­tur ⁊ recuſatur: vt. ff. eo. iuſiurandum quod ex conuentione. Iudiciale defert̉ in iudicio a parte parti iudice approban­te ⁊ confortante. ⁊ hoc poteſt recuſari ⁊ referri: vt. jͣ. e. delata. ⁊. l. gene­raliter.§. ſinautē is cui. Olim eniꝫ non poterat recuſari: vt. ff. eo. mani­feſte. Uel expone eam vt ibi dixi. Neceſſarium defert iudex ⁊ neceſſita tem imponit. argu. ff. de in litem iurā. l. fi. nec re cuſatur niſi iuſta cā: vt jͣ. eo. generaliter.§. ſinauteꝫ ⁊c̄. Uriſiurandi. Periurus a deo ſolo punit̉ nec tenctur crimine Cleſe maieſtatis. h. d. Bal. a Uitorē. q. d. nō retractat̉ hoc ſolo. ⁊ ſic ſunt eadē ꝯtraria qͥ ſunt ſu periori. l. ⁊ ſolue hic vt ibi. Poſſet ēt intelligi hec lex qn̄ ꝗs iuraret nō comedere carnes: vt tūc ſolum deum hēat vltorem. ſecus ſi ſuum iura mētum prauum alijs noceat vt in ꝯtrarijs. ⁊ ſic nihil eſſet ꝯtra. Itē vi ꝯtra. sͣ. de ſum. tri. l. j. in fi. Sol. hic contēnit religionem deierando. ibi violando aliter fidem catholicam. b Uel maieſtatis.i. cri. le. ma­c Etſi. id eſt quāuis. d Nō placet. imo videt̉ in corpore puniri: vt. ff. co. ſi duo ī fi. So. hic ꝑ calorē. ibi nō. ar. jͣ. ad. l. iul. ma. l. alienā. ⁊. ff. d̓ reg. iu. qd̓ calore. vl̓ ibi ꝯtra duo venit.ſ. pactū ⁊ iuramentū. hic ꝯtra iuramentū tm̄. Vel tertō hic nō patitur penā corporis. vel ꝓ. i. penā leſe maieſtatis. ſed certe nec ibi: ſed quādā minorē. Itē ꝯtra huic fini ⁊ principio eſt. sͣ. de tranſac. ſi ꝗs maior in fi. So. ibi de alio iuramento dicit. N bonefidei Inopia ꝓbationū emergente dꝫ deferri ꝑ iudicē L. iuramētū cauſe deciſiuum. h. d. bal. Contractibus. ꝗ numerant̉ inſti. de ac.§. actionum. f Ceteris cauſis. nō repetit ꝯtractibus. nā ⁊ nō ſolū cōprehēdit ꝯtra ctus ſtricti iuris: ſed ēt delicta: ⁊ qͣſi delicta. nam ſuꝑ oībus pōt iurari vt hic ⁊. ff. e. l. iij.§. j. ⁊. ff. re. amo. l. marcellus. g Inopia ꝓbationum.ſ. emergente. h Per iudicem. deferentem iuſiurā. vel a parte parti delatū appro bantē. ⁊ ſic de vtroqꝫ hic dicit. l Res decidi oꝫ.i. cā diffiniri. ẜm eum ꝗ iurauit. ff. e. admonendi. Et nō ſi actor plene ꝓbat vincit niſi excipiat reus ⁊ exceptionē ꝓbet. ſi nul lo mō: abſoluit̉ reus lꝫ nō iuret: vt. sͣ. de edē. ꝗ accuſare. ⁊ de iudi. l. ꝓ­peradū.§. j. ⁊. jͣ. de ꝓba. l. ij. niſi in caſibus in ꝗbꝰ lex defert reo iuramē tum ad purgationē ſui. vt. sͣ. de his ꝗ ad ec. cō. l. fi.§. ſic vbi. ⁊. jͣ. de fide iſtru. l. fi. ⁊ de iure deli. l. fi.§. ln̄ia. ij. ⁊ in auc̄. de fi inſtrū.§. ſi tn̄ quēqͣꝫ col. vj. ⁊ de eden. p̄tor.§. ſꝫ n īſcio. Si aūt actor ſemiplene ꝓbauit ꝑ ſcri pturā domeſticā puta: vt. jͣ. de ꝓba. l. inſtr̄a. Uel ꝑ cōparationē lr̄aꝝ ī quā qͣlis qͣlis colligit̉ fides: vt in auc̄. de fi. īſtru.§. ſi v̓o moriant̉. ⁊.§. ſi v̓o nullus. Uel ꝑ fugā rei ꝗ d̓buit finito offō rn̄dere ꝑ ſe vel ꝑ procu. ibi vbi offm̄ geſſit: vt in auc̄. de colla.§. ſuꝑ hoc. ⁊.§. ſi ꝗs aūt. Uel per vnū teſtē quē dico ſemiplene ꝓbare. ar. ff. quēadmodū ieſt. ape. l. j.§. fi. ⁊ de dote p̄le. theopōpus. ⁊. ff. e. ſi duo in fi. j. rn̄. ⁊. jͣ. ad. l. cor. de fal. ſi ꝗs decurio. ⁊. ff. de re mili. l. nō oēs.§. a barbaris. Itē ſi duo faciūt ple na vnus ſemiplenā. Nec obſtat. ff. de qōnibus. l. maritꝰ. ibi.n. nō ꝓhi buit qōnē hr̄i ꝙ nō p̄cederēt īdicia: ſꝫ qꝛ in caput dn̄i n̄ debuit torque ad iuſiurandum vt deſideras tuto reꝫ adigetq. IDem. aa. Beſſio. Um ꝓponas ꝑtibꝰ placuiſſe iu riſiurandi religioneʳ: generis ⁊ īgenuitatꝭ queſtionē decidiˢ: pre­ſes ꝓuincie iuxta decretum arbitri ad voluntatis veſtre placituꝫ ami­te tue filijs conſuletᵗ. ¶Dem. aa. ⁊. cc. Eutichiano. Ec filius nec quiſqͣꝫ aliusᵇ nec litigandoˣ nec paciſcēdo: ſꝫ ne qͣꝫ iuſiurādū ꝯtraʸ voluntateꝫ dn̄i rei deferendo: p̄iudicium ei facere poteſt. Unde ſi contra voluntateꝫ vel mandatuꝫ tuū aliquidᶻ erga reꝫ tuā tuus filius geſſit: nec hoc ratuꝫ habuiſti: nihil tibi oberit. IDem. aa. ⁊. cc. Alexan. Etori delatoª vel relato iure­iurando: ſi iurauerit vel ei re­miſſuꝫᵇ ſit ſacramentū: ad ſimilitu­dinē iudicati in factuꝫᶜ actio ꝯpetit. ¶Dem. aa. ⁊. cc. Marciano. Elataq condtione iurifiuran­di: reus ſi non per actorem quominꝰ de calūnia iuretᶠ ſteterit. per iudicemᵍ ſoluere vl̓ iurare(niſi ri: vt. jͣ. d̓ qōnibus. l. j. In predictis dico caſibus defert̉ iuramentū ꝑ. l. iſtā: ſꝫ non aperit cui ſed ponit in cauſe cognitione. Dꝫ ergo iudex īſpice̓ an ſciat veritatē an̄ nō ꝗ vult iurare vt eū ꝗ neſciat iurare nō faciat: vt. ff. e. l. iuſiurā dum. ⁊. ff. re. amo. l. marcellus.§. ꝗ reꝝ. ⁊. jͣ. de indic. vidui. l. ij. Sed ꝗd ſi nō īterfuit facto: ſed dicat ſcio veriatē ꝑ famā? nec tūc ei deferat: vt. d. l. de indi vidui. lꝫ ꝗdam ꝯtra. Sꝫ ꝗd ſ vterqꝫ dicat ſcio v̓itatē? Rn̄. deferat actori ẜm. H. ꝗ īducit ꝓ ſe ſemiplenā ꝓbatōeꝫ. Alij vt aꝫ. deferūt reo ſi ē eqͣlis ho neſtatis vt actor. ⁊ ē ꝓ eis. ff e. admonēdi. ⁊. jͣ. e. l. cū ēt. Itē qꝛ ꝯtingeret abſurdū cū ītro duxiſſet actor vnū teſtē ⁊ nūc det̉ ei iuramentū. ergo ipſe te net vicē alterius teſtis. ſicqꝫī re ſua teſtificaret̉. qd̓ eē nō dꝫ vt. jͣ. de teſtibus. l. oībus. Itē īſpiciat ꝑſonā actoris ⁊ rei ẜꝫ Aꝫ. ſit al̓s hōeſta vel nō. Itē ꝑſonam teſtis inducti: vt. ff. d̓ teſtibus. l. iij. ibi tu magis. ⁊ auc̄. de teſti.§. j. col. vij. Item modica ſit cā an̄ magna: ⁊ ſic ꝓ qualitate ꝑſonaꝝ actoris vel rei ⁊ teſtis deferat ſacr̄m huic vel illi vl̓ nulli. in caſib tn̄ actori tm̄ defert̉ in odiū rei vt. jͣ. vn̄ vi. l. ſi qn̄. ⁊ sͣ. de iud ꝓperandum.§. j. ⁊.§. ſinaūt. I ad excludenda Pupillus tutori iura­mētū d̓ferre nō pōt. h. d. bal­l Non ꝓhibet̉. nō rōne ꝑiu rij: vt. sͣ. e. l. j. ſed qꝛ detulit ſi­ne auc̄tate tutoris. non.n. p̄t dici ꝙ tutor ꝗ iurauit in hoc ei auctoretur in re ſua: vt. ff. d̓ aucto. pre. l. j. ⁊ dicas hic que dn̄r. ff. e. iuſiuran.§. j. Um ēt Relictum a tutore vr̄ relictum a pupillo. ꝙ ſi dubitat̉ de eo pōt tutori deferri iuramentū. h. d. no. ẜm Bal. m Relicta. a patre. n Uideant̉. ⁊ ſic de bonis pupilli ſoluēt̉: vt h̓ ⁊. ft. de le. ij. peto.§. mater. ⁊ de le. iij. l. fi. ⁊. jͣ. de fideicō. l. ēt. ⁊. ff. de fideicō. li. l. o Idem.ſ. preſes. thais.§. ij. p Si īficiet̉.i. ſi negat fideicōmiſſum eſſe relictū aliqua p̄ſumptione ꝓ te fa ciēte ẜm quoſdā. q Adiget. non tn̄ vt anceps ꝑiuriū ſubire cogat̉. ar. ff. eo. l. iuſiū. ſed in iuramento in litē eſt ſecus. vbi ēt ſciens nō cōpellit̉ iu rare: vt. ff. de in litē iurā. videamus. Quid aūt ſi exp̄ſſe voluit tutorē dare de ſuo vel pupillo vel extraneo? Rn̄. non valet niſi aliꝗd ei fuerit relictū: vt. ſt de fideicō. liber. l. thais.§. ij. ⁊ facit. jͣ. de fideicō. li. l. fi. ⁊. l. ab eo. Im proponas Declaratū ab arbitro cuius d̓claratio iuri cōſonat Ueſt exequedū ſiue ſequēdum a iudice. h. d. ẜm primā lec. bal. Religione. extra ius. s Decidi. ⁊ deciſa fuit. t Cōſulet. iubendo iuſiurā. ẜuari. primo.n. fuit preſtituꝫ. ⁊ cū diceret̉ ꝙ nō poſſet talis qō iuramento decidi fuit de hoc cōpromiſſuꝫ an tenuit talis de ciſio: ⁊ dixit arbiter ꝙ ſic ⁊ adhuc nō ẜuabat. p̄cipiet ergo p̄ſes vt ẜuet̉. Uel dic arbitri.i. ordinarij iudicis: ſic. sͣ. d̓ poſtulā. l. ꝗſꝗs. ⁊ hoc dico ne ſit ꝯtra. ff. d̓ arbi. l. nō diſtīguemꝰ.§. de liberali. ⁊ sͣ. de peda. iudi. l. ij. ī fi. Vel dic ꝙ pͥn cipalit̓ d̓ hcͣditate agebat corā arbitro ⁊ īcidēt̉ d̓ ſtatu. ar. sͣ. d̓ iudi. l. quotiēs. Ec filijs. Filiꝰ nō pōt d̓ferre ſacr̄ꝫ in cāꝫ pr̄is niſi hēat mādatū vel pat̉ ratificet. h. d. Et idē in alia quacūqꝫ cōiūcta ꝑſona. bal. u Alius. niſi de hoc hēret mādatū. x Litigādo. ⁊ ſuccūbedo. y Cōtra.i. p̄ter. ſic. ff. de pac. l. paciſci. ⁊ ad tre. ſi cui.§. ſi a me. ⁊ de fur. qui vas.§. vetare. ⁊. ff. de ſer. vr. pre. l. inuitum. 3 Aliꝗd. de­ferendo forſitan iuſiurandū debitori. Et ſic noͣ nō p̄iudicari alij ꝑ aliū: vt. ff. de pec. depoſui.§. j. ⁊. ff. e. l. quātomagis. ⁊. l. ſe. ⁊. l. iuſiurādū.§. fi. ⁊. l. tutor. in pͥn. ⁊ sͣ. de pac. filiꝰ. ⁊. l. ſi ẜuus. ⁊. ff. de ſo. filiuſfami. ⁊ sͣ. de ꝓcur. l. maritꝰ. tor Ex iuramento naſcitur actio in factum ad inſtar iudicati. hoc jͣdicit Bal. a Delato. a reo nō a iudice exͣ iudicium ẜm P. ne due naſcant̉ in ſcm̄ actiones. Nos ꝯtra vt dixi. sͣ. c. l. j. b Remiſſum. qd̓ fuit ſuſceptum mox ꝙͣ fuit delatum: vt. ff. e. l. nō erit. ⁊. l. remittit. ⁊ ad hoc. ff. ꝗ. mo. pig. vel hypo. ſol. item.§. j. c In ſcm̄.ſ. ſi īformiter iurauit nō referendo ſe ad aliquā ſpēm cāe. Sed ſi ſuꝑ aliquo facto noīatim iuratū eſt veluti vēdidiſſe ſe: ſicut vēditi ſi vēdidiſ ſet actio cōpeteret: ſic ⁊ nūc vtilis dat̉ venditi: vt. ff. eo. ſi duo.§. ſi quis. Elata Reus cui iur. mentū defert̉ tenet̉ iurare aut referre vel ſolue re. h. d. bal. d Delata.ſ. reo ab actore qꝛ placet parti rem decidi per iuſiurādum. e Per actorem. ꝗ niſi iuret denegabit̉ ei actio ⁊ habet̉ pro remiſſo: vt. ff. e. ſi nō fuerit. f Iuret. niſi ſit patronus vel parēs ꝗ de calū. non iurāt: vt. ff. e. iuſiurādū. g Iudicē. delationē probanteꝫ ⁊ ad.§. a iuſiurandum.