Seite
Liber. qꝛ nec in vſu eſſe reperimꝰ: ſed va numª nomen huiuſmodi libertatis circūducitur. Nos.n. qui veritatē colimus: ea tm̄ modo volumus in nr̄is eſſe legibꝰ que re ip̄a obtinent. De libertate latinaᵉ tollenda: ⁊ per certos modos in ciuitatem ro manam tranſfuſa. vj. IMꝑa. iuſti. a. Ioanni. p̄. p̄. Uꝫ d̓diticijᵈ libertitaꝫ ſubla ti ſint: qͣpropterᵉ imꝑfecta atinoꝝ libertas incertꝭ ve ſtigijs titubataʳ: ⁊ qͣſi ꝑ ſatyramᵍ in ducta: adhuc remanet. ⁊ non inuti lis ꝗdeꝫ pars eiꝰ diminuit̉. Qd̓ āt ex ipſa rōnabile eſt: hͦ in ius ꝑfectū de ducit̉. Cuꝫ.n. latini libti ad ſimi litudineꝫʰ antique latinitatꝭ: q̄ in co. lonijsⁱ miſſa eſt: vident̉ eē introdu. cti: ex qͣ nihil alid̓ reipub. niſi belluꝫ acceſſit ciuile: ſatis abſurduꝫ eſt ip̄a origineᵏ rei ſb̓lata eiꝰ imaginemᶠ de relinqui. Cum igit̉ᵐ multis mo dis ⁊ pene innumerabilibꝰ latinoꝝ introducta eſt conditio: ⁊ leges di uerſe: ⁊ ſenatuſ conſultaⁿ introdu cta ſunt: ⁊ ex his difficultates maxi me emergebant tam ex lege iulia: qͣꝫ ex largiano ſenatuſcō. necnon ex edicto diui Traiani. Quoꝝ ꝗdē plene fuerāt noſtre leges: nō autē in rebꝰ eoꝝ fuerat exꝑimentū. ſtu­dioſiſſimū nobis viſum eſt hec qui dem oīa: ⁊ latinam libertatem re­ſecare. Ceteros aūt modos eligē ex ꝗbus antca ꝗdem latina cōpete bat libertas: in pn̄ti autē romana d̓ fert̉ ꝯditio: vt his pn̄ti lege enume ratis ⁊ ciuibus romanis naſcētibꝰ: ceteri oēs modi ꝑ quos latinorum nomen inducebat̉ penitus conꝗe­ſcant: ⁊ nō latinos pariāt ſed ꝓ nul lis habeant̉. Quis.n. patiat̉ taleꝫ eſſe libertatē in qua in ipſo tꝑe mor tis in eandē ꝑſonaꝫ ſemel ⁊ liber­tas ⁊ ẜuitus ꝯcurrātº: ⁊ ꝗ qͣſi liber moratus eſt eripiat̉ nō ſolū in mor tem ſed ēt in ẜuitutem; Sācim itaqꝫ ſi ꝗs ꝑ epiſtolamᵖ ẜuum ſuū in libertatē ꝑducere maluerit: lice. re ei hoc facere. v. teſtibus adhibi tis: qui poſt eius lr̄as: ſiue in ſubſcri ptione poſitas: ſiue per totum tex­tum effuſas: ſuas lr̄as ſupponen­tes: fidem ꝑpetuam poſſint carthu 483 a Uanum. nil enim ſignificat dediticia libertas ſicut nec chimera. b Ueritatem. ſic. sͣ. cōia dele. l. ij. in fi. ⁊ sͣ. ad orfi. l. ſi qua. c. Rubrica de latina liber. Et h̓ latina libertas tollit̉. ⁊ dicūtur latini ꝗ toto tꝑe vite ſue erāt liberi ſed in morte eripiebātur in ẜuitutē. ⁊ ſic nō habebant hēdē: vt īſti. de ſuc. lib.§. fi. Et noͣ h̓ ſunt. xij. caſus vel. xiij. ī ꝗbꝰ oliꝫ fiebāt la tini. hodie v̓o ꝑ. l. iſtā fiūt ci­ues romāi ⁊ v̓e liberi. ī oībus aūt exceptis tribꝰ ſeruat̉ iuſ­patronatus illeſum. ac. Um dediticii. Pri lmo exorditur. ſecūdo ſtatuit. Scd̓a ibi. ſan cimꝰ. vbi hoc ītēdit. Per ſcri pturā ſeu epl̓am ꝗnqꝫ teſtib ſubſcriptam: ⁊ ab ip̄o pr̄ono ſcriptā vel ſubſcriptā ꝯſeꝗ p̄t ẜuꝰ ēt abſens lib̓tatem a dn̄o qͣſi ex vltīa volūtate. h. d. vſ­qꝫ ad.§. ſꝫ ⁊ ſi quis. ſaly. d Cū dediticij. ſublati ſint vt. sͣ. l. proxi. e Quapropter.i. quare. f Titubata.i. dubitata vel dubitabil̓ ꝑꝑ īcertas viaſ eiꝰ. g Per ſatyrā.i. ꝑ varietatē nimiā ſiue diuerſitatē ītrodu ctā: vt in decre. di. ij. c. ſatyra. ml̓te.n. leges ⁊ varie d̓ ea tra ctabāt: ſicut ⁊. jͣ. dr̄. Ul̓ dic ꝑ ſi mile dici ſatyrā qꝛ vt ſatyrici ludētes īponūt lanā.i. barbā: vt ēt iuuēis videbat̉ ſenex ꝗ nō ē: ſic ⁊ hi dicebāt̉ liberi nō tn̄ erāt cū moriebantur ẜui. h Ad ſil̓itudinē antiq̄. oliꝫ enī romāi ſubiugātes aliquā ꝓuinciā: hoīes eiꝰ ad aliā di­rigebāt ꝓuīciā: ⁊ vocabāt̉ lati ni.i. romāi n̄ tn̄ erāt. ſic ⁊ hi li berti vocabāt̉ lib̓ti n̄ tn̄ erāt. vn̄ ⁊ ſicut illa miſſio ē ſublata eo ꝙ qn̄qꝫ vel ꝯtra īdigenes vel ꝯtra rēpu. īſultabāt. ⁊ nō ſit hodie h̓ tranſmiſſio: ſic nec ſunt huiuſmodi latini. ac. i In colonijſ.i. ī villis vl̓ ter ris. ꝓprie.n. dr̄ colonia terra ad colēdum deſtinata: vt. ff. ad muni. l. eius ꝗ.§. j. ſꝫ h̓ pro tota vna prouincia ponit. k Origine.ſ. tranſmiſſiōe. l Imaginē.i. latinitateꝫ ad eiꝰ ſil̓itudinē īductā: ⁊ ſume h̓ ar. ꝙ ec. ll. correctis n̄ debeāt ſumi ar. in cāis. ar. sͣ. de iuſti. co. ꝯfir. l. vnica. Itē ar. ceſſan te cā ceſſat ēt effectꝰ. ceſſante pͥncipali ceſſet ⁊ acceſſoriū: vt .ff. de re. iur. cum principalis. m Cū igr̄. qꝛ qd̓ ē vtile r̄cip­mꝰ ⁊ qd̓ ē īutile d̓ſpicimꝰ. gͦ vi deamꝰ ꝗd ſit vtile ꝗd inutile. n Senatuſcon. de ꝗbꝰ hēs inſti. de liberti.§. libertinoꝝ. o Cōcurrant. vt inſti. d̓ ſuc lib.§. fi. p Sancimꝰ. ꝑ epl̓aꝫ.ſ. vltīe volūtatis ẜꝫ Ir. tu dic īter vi uos habite vt ī fi.§. ⁊ īter abn̄ tes. ꝯſeꝗt̉ tn̄ lib̓tatē qͣſi ex vlti ma volūtate vt ſubijcit: qd̓ p̄t ꝓdeſſe pr̄ono ad hoc vt n̄ vi deat̉ ꝯcede̓ peculiū: vt. jͣ. d̓ pe cu. eius ꝗ me. lib. l. j. Sꝫ ꝗd ſi n̄ cū hac ſolēnitate vt teſtiū ⁊ litteraꝝ publica rū. Itē ſubſcriptōis patroni ⁊ teſtiū vel ipſius patroni. ſed duo tm̄ teſtes in terſuerunt? rn̄. ꝯſequitur libertatē ſed nō quaſi ex vltima voluntate. q Seruum ſuum. abſentem. r Ita tn̄. hoc ſubiunxit: qꝛ ꝗ in codicillis manumittit̉: non niſi mortuo te­ſtatore libertatē ꝯſequit̉: h̓ aūt ſtatim vt dicit. ⁊ hic eſt primus modus latini tatis in plenā libertatem deductus. Sed ⁊ ſi quis. Etiā īter amicos ẜuo p̄ſenti p̄t libertas īpn̄tia quinqꝫ teſtiū dari taꝫ in iudicio apud acta ꝙͣ extra dūmodo fiat ſcriptura. b. d. vſqꝫ le prebere. Et ſi hoc fecerit: ſiue ꝑ ſe ſcribēdo ſiue per tabularium: liber tas ſeruo cōpetat quaſi ex ipſa imi tatione codicilli delata: ita tamen vt ipſo patrono viuente ⁊ liberta­tem ⁊ ciuitatem romanam hēat. Sed ⁊ ſi quis inter amicos li­bertateꝫ dare ſeruoˢ ſuo malucrit: licebit ei ſimiliterᵗ. v. teſtibus adhi­bitis ſuam explanare voluntateꝫ. ⁊ ꝙ liberum eum eſſe voluerit di­cere. Et hoc ſiue inter acta fuerit te ſtificatusᵘ: ſiue teſtiū vocesˣ atteſta tionem ſunt amplexe: ⁊ lr̄as taꝫ pu blicarum perſonarum qͣꝫ teſtium habeantʸ. ſimili modo ſerui ad ciui tatem romanam perducantur: qͣſi ex codicillis ſimiliter libertateꝫ adi piſcentes. Sed ſcimus hoc etiā eſſe in antiqua latinitate ex edicto diui claudij introductum. ꝙ ſi quis ſeruum ſuum egritudine periclitā teꝫᶻ: a ſua domo publice eiecerit: ne qꝫ ipſe euꝫ procurans: neqꝫ alij eū cōmendans(cum erit ei libera fa­cultas) ſi non ipſe ad eius curā ſuffe ceret in xenonem eum mittere: vel quo poterat modo euꝫ adiuuare: huiuſmodi ſeruus in libertate lati­na antea morabatur. ⁊ quē ille mo rientem antea dereliꝗt: eius bona iterū cū moreret̉ accipiebat. Ta­lis itaqꝫ ſeruus libertate neceſſaria dn̄o etiaꝫ nolente re ipſa donatus: fiat ilico ciuis romanus: nec aditus in iura patronatus quondam do­mino reſeruetur. Quem enī a ſua domo ſuaqꝫ familia publiceª repu lit: neqꝫ ipſe eum procurans: neqꝫ alij cōmendans. neqꝫ eum in ve­nerabilē xenonē mittens: neqꝫ cō­ſueta ei prebēs ſalaria: maneat ab eo eiuſqꝫ ſubſtantia penitus ſegre gatus: tam in omni tempore vite li bertiᵇ qͣꝫ quum moriaturᵉ: necnon poſtqͣꝫ iam fuerit in fata ſua con­ceſſus. Similiqꝫ modo ſi quis ancillam ſuam ſub hac conditione alienauerit ne proſtituatur: nouus autem dominus impia mercatiōe eā proſtituendā eſſe tentaueritᵈ. vl ſi priſtinus dominus iniectionem manus in tali alienatione ſibi reſer uauerit. ⁊ cum ad eum fuerit reuer ſa: ipſe ancillam proſtituerit: ilico ad.§. ſed ſcimus. ſaly. ſ Seruo. preſenti. nam ſuperiori caſu dixit quando abſenti. qd̓ pato qꝛ de epiſtola dixit. t Similiter.i. ſicut in ſuperiori caſu. u Teſtificatus.i. preſente iudice ⁊ tabelliōe data libertate ⁊. v. teſtibꝰ īteruenientibꝰ ⁊ ſubſcri ptione manumittentis ⁊ teſtium. x Teſtium voces. ſci qꝛ. v. teſtes in iudicio te ſtificātur ꝙ talis ita ſe­uum ſuum manumiſi­preſentibꝰ eis: ⁊ ſcriptū ra inde facta: ⁊ ſubſcri­ptio tam patroni ꝙͣ te­ſtium eſt ſecuta. preſu­mitur enim ſic fuiſſe: vt .ff. de dōa. l. ex hac. In ſuperiori ergo.§. ⁊ ī iſte quatuor caſus colligi quibꝰ debetur libertas vt ex codicillis. vnus in primo: tres in iſto. Pri mus quando inter ab­ſentes. Item inter pre ſentes extra iudicium Item in iudicio ⁊ coraꝫ iudice ⁊ alijs tanquam inter acta. Item coram iudice ſed nō in forma iudicij. Alij dicunt eſſe tres tm̄. ⁊ ſic ſequit̉ ꝗ tus vel quartus mod .jͣ. proxi.§. y Habeant.ſ. teſtium voces. Sed ſcimus. Se uus languidus a dn̄o de domo eiectus: ⁊ nō ni in curam datus cōſe quitur hodie libertatē: nullo iure patronatur domino reſeruato. h. d vſqꝫ ad.§. Similiqꝫ mo do. ſaly. z Periclitantē. idcin ſi non ſit infirmus ẜn quoſdam: vt in auctē de nup.§. ſi v̓o ab ini­tio ⁊.§. ⁊ multo potius quod nō placet. ⁊ dicta aucͣ. in languente dici ſicut hic ⁊ ī alia. jͣ. de in fan. l. ij. ⁊ fa. sͣ. de bonis liber. l. vlt.§. his vide­cet. dic ergo ſi ſanus eſ­ſeruus ſed nullius dōc­vl̓ ſe occupet vl̓ ab alio occupetur: vt. ff. pro de reli. l. fi. ⁊ de ſti. ſcruo. l. ꝙ ſeruus. nec obſtat qꝛ dicitur. ff. de pu. iudi. l ſciendum. quia v̓e not ideo ꝙ eſt abſolutus ē liber: ſed qꝛ abiectꝰ po­ſet eſſe liber. ac. a Publice. vt notuꝫ ſit publice. ac. b Uite liberti. quan tum ad ius patrona. tus. c Cum moriat̉. quan tū ad occupandū bona iure peculij. Similiqꝫ modo. Ancilla vendita ſub pacto ne proſtituatur: ⁊ ſtituta libera efficitur. ⁊ idem ſi vendens ſibi reſeruauit manꝰ iniectio nem ⁊ ipſe poſtea eam proſtituit. nec aliquod ius patronatus eis ſer uatur. hoc dicit vſqꝫ ad.§. ſed ⁊ qui. Saly. d Tentauerit. erit quidem libera vt ſubijcit: vt. ff. qui ſine ma. ad lib. pro. ſi quis obligatum in fi. ⁊ sͣ. ſi man. ita fu. ali. ne pro. l. j.§. j. e Iniectionē. in hac proſtitutōe ſpāliter hoc ẜuatur: vt ſi manus inui ctio fuerit appoſita ſine commemoratione libertatis teneat: alioquū­