Seite
Octauus. Unde vi. inuaſiſſe conſtiterit. nam ſi per er­rorem aut incuriamª domini loca ab alijs poſſeſſa ſūt: ſine pena poſ­ſeſſio reſtitui debet. TMperatores Gratianus Ua­lentinia. ⁊ Theo. aaa. Penerario. prefe. preto. Eminerintᵇ cuncti ſiue vulga toᶜ reſcripto manſuetudinis noſtre: ſiue ſententiaᵈ cuiuſlibet iu­dicis vtantur: in cauſis conuenien dos dominosᵉ locorum eſſe. aut ſi forte defuerintt: eorum actores ad inſinuandas ſententiasᵍ: procura toreſqꝫ eſſe querēdosᵇ: ne inde in­iuriaꝝ naſcatur occaſio vnde iura naſcūturⁱ. Ꝙ ſi p̄cepta noſtra implere neglexerintˡ: omni nego­cio de quo iurgare ceperant priua bunturᵐ. Sinautem habito ple rūqꝫ colludioⁿ: curatores vel tuto res minorum his rem debitam ea occaſione inuadant: vt pupillis vl̓ adultis iurgandi copia ⁊ fructus cibat: ꝙ nō agat̉ niſi ad poſ nō v̓o ad penam aliquaꝫ. Uel prima uauatur de pena legitima ſi criminaliter agitur. Secunda vt dixim uodo loquatur ẜm legem. cuꝫ querebatur. vel loquit̉ prima pars ẜm uoe I. pxi. meminerit. ⁊ his tribus modis loquit̉ iure nouo. ⁊ ẜm oēs iau ob. d. l.i. e. l. fi. Alij ſoluunt ꝙ hic ſine dolo credens eſſe ſuam: ibi poloſe inuaſit. vel hic gnono hi poſteſtorio agi. Uel dic ꝙ hec lex nil noui cōſtituit ſꝫ ſo lum dicere vult quis ſit inuaſor. ⁊ ideo ꝙ dicit reſtitui debet.ſ. petito­no iudicio. Et ꝙ dici­in prin. inuaſor ⁊c̄. ꝗ. ſ. alicuiꝰ poſſeſſionē quo quo modo fuerat ade­prus. ⁊ largiſſime dici­tur legitima pena: cum multis legibus violen tia puniatur. i Incuriaꝫ. qꝛ domi nus nō curat vel igno rat eſſe ſuaꝫ alijs non inuadentibus: vt. ff. de vſuc. l. furtum. ac. ¶Ommerime. ¶Qui ſub prete­piū reſcripti vel impe­trate licentie iuris ordi ne nō obſeruato cōceſ ſe poſſeſſioneꝫ inuadit poſſeſſiōe priuatur. de lictuꝫ tamen tutoris vl̓ curatoris pupillo non nocet: ſed tutor vel cu­rator eſt crimlaliter pu niendus. h. d. Per iſtā. l. apparet ꝙ ſi īperator ꝯceſſit alicui caſtra nō tn̄ licet ſua auctoritate occupare: ſed iuris ordine ſeruato. Itē patet ꝙ ſi iudex dat alicui licentiā de aliquo expellendo de poſſeſſione: nō va let niſi iuris ordine ſeruato. Et abutentes illa licētia cadūt a iure ſuo. Ordo aūt iudicioꝝ ſeruandus eſt in quo iudicio debet citari poſſeſſor ſi inuenit̉: al̓s citat̉ ꝓcurator qui ei denunciat. Bal. Meminerint. caſus eſt talis ẜm Azo. Si aliꝗs vult aliū cōuenire nō debet impetrare reſcriptū vl̓ a pͥncipe vel ab alio iudice vt in poſ­ſeſſionem alicuius rei mittat̉. ⁊ liceat ei poſſidere: vl̓ vt ea occaſione in uadat: ſicut ſepe impetrant ꝗdā a poteſtate bononie circa exitū regimi nis eius. Ideo aūt nō dꝫ tale reſcriptū īplorare: ne a principe vel alio ludice naſcat̉ occaſio iniuriādi a quo iura emanant: ſed debēt in cau­ſs ꝯueniri locoꝝ poſſeſſores. aut ſi illi deſint debēt queri actores ⁊ ꝓ curatores eoꝝ ad inſinuandas dn̄is ſnīas citatorias. aliter eniꝫ ſi faci ant toto negocio priuabunt̉. Ꝙ ſi tutor vel curator colludēdo cū eo ꝗ teꝫ pupilli vel adulti poſſidet: eā violenter abſtulerit: vt ſic minor ius liū in re amittat: nō nocebit hoc minori: ſed res reſtituet̉ ei cui eſt abla i cauſa minori ītegre ſeruata. tutore relegato: boniſqꝫ ſuis ſpoliato. Uulgato.i. apud iudiceꝫ intimato. vel. i. vulgo ⁊ palam dato. Et cōtinebat̉ in hoc reſcripto illos debere venire ad iudiciū iſti reſponſu ros. vel forte illos debere reſtituere ſtatim poſſeſſionē: cū iſte dixiſſet il los vim feciſſe: qd̓ verū nō fuerat. vel cōtinebat̉ ibi poſſeſſioneꝫ eē re­ſtituēdā. vel dixerat imꝑator iuſtā hēs cām. ⁊ veꝝ erat ita datū eſſe re ſcriptum vl̓ ſnīaꝫ. nō tn̄ iſte ſua auctoritate dꝫ luadere poſſeſſionē ſi­ne auctoritate iudicis: vt ⁊. jͣ. ti. j. l. fi. ne inde ⁊c̄. nā nihil diffiniebat illd̓ reſcriptū vel ſnīa. Sꝫ ꝗd ſi iudex vl̓ imꝑator dixit vade ⁊ occupa poſ­tua auctoritate? videt̉ ꝙ poſſit hoc ſacere ẜm. H. vt ar. ff. de acꝗ. poſ. l. iuſte. cū ⁊ cōuentio cōtrahētiū hoc poſſit: vt. jͣ. de pig. l. iij. ac. Tu die cōtra ꝑ hanc legē. ⁊. jͣ. ſi ꝑ vim vel alio mō. l. fi. Itē qꝛ tale reſcriptū nō dꝫ dari vt. sͣ. eo. l. iij. ⁊. l. quotiēs ⁊. l. nec dānoſa. sͣ. de p̄ci. impe. offe. ⁊ ff. ne ꝗd in lo. pub. l. ij.§. merito. ⁊.§. ſi ꝗs a pͥncipe. d Snīa. talia cōtinente vt modo dixi in reſcripto: que eſt interlocu­toria nō diffinitiua. e Dn̄os. opiniōe qꝛ putāt ⁊ dicūt ſe dn̄os. ſed Pla. dixit p̄ſumi dn̄m eū ꝗ poſſidet: vt ar. sͣ. de proba. l. ij. Qd̓ nō eſt verum. ideo dic vt noͣ. eo. ti. l. cum res. ac. l Defuerint.ſ. dn̄i. g Snias. citatorias.ſ. dominis. b Querēdos.i. inquirendos. i Naſcunt̉. ſic ⁊ sͣ. ad. l. iul̓. vi ſceli. l. ij. ⁊ sͣ. d̓ his ꝗ ve. eta. l. j. naſcunt̉ aūt a principe: vt. sͣ. de teſta. l. omniū. Itē ad hoc. xvj. q. vj. c. ij. ac. k Nōſtra. poſita in hac lege. i Negiexerint. poſſeſſionem occupando. i Priuabunt̉. Sed ꝗd differt hec ab illa ſi ꝗs in tantā? rn̄. hic vide bat nō puniri ꝓpter reſcriptū. vel hec nō punit niſi in ſimplum ⁊ qn̄qꝫ in nihilum ſi nullū ius habebat ꝗ reſcriptū impetrauit. ac. n Colludio. quid ergo ſi bonafide: rn̄. idem ẜm Py. dnō atterat. noͣ ex alterius culpa aliū nō debere dānū pati. ſic. ⁊ sͣ. adimatur: his eatenus ſubuenimꝰ vt eoſdem nō atteratº damno cul pa temeritatis aliene: ſed ilico qui­deꝫ poſſeſſio ei a quo eſt ablata red daturᵖ. Curatores autem vel tu toresq eterna deportatiōe punitos bonorum quoqꝫ publicatio perſe­quatur. TMpera. Ualeria. the. arch. aaa. ad Meſ. c. r. p̄. Iquis in tantā furorisº auda ciā peruenerit: vt poſſeſſionē rerumᵗ apudˣ fiſcuꝫ: vel apud quo­libet homines conſtitutarum: ante euentūˣ iudicialis arbitri violenter inuaſerit: dominus quidem con­ſtitutus poſſeſſionem quam abſtu lit reſtituat poſſeſſori: ⁊ dn̄ium eius rei amittatʸ. Sin ꝟo alienarū re rum poſſeſſionem inuaſit: non ſo­lum eam poſſidentibus reddat: ve rū etiam eſtimationem earūdeꝫ re rumᶻ reſtituere compellatur. IMꝑa ar. ⁊ ho. aa. Paſſifilo. de admi. tu. l. nō eſt. ⁊ de nō nu. pe. aucͣ. ꝗ propriā. ⁊. ff. qd̓ quiſqꝫ iu. l. iij.§. ſi tn̄ tutor. ⁊ sͣ. de ſpon. l. fi. in pͥn. ⁊. jͣ. de fal. mone. l. j. in fi. ⁊ sͣ. de fer. fug. l. qui cunqꝫ.xvj. q. vj. c. ſi ep̄m. sͣ. de acqui. poſ. l. fi. ac. p Reddat̉. ſaluo iure pupilli in vēdicādo. q Tutores. qd̓ in tuto ribus dic̄: idē in p̄lato colludēte cū poſſeſſore eccl̓iaſtice rei: nā reſ ꝑ p̄latū ab late reſtituūt̉ poſſeſſori ſaluo iure eccl̓ie in vēdicādo. īmo ēt ip̄e idē p̄latus poterit vēdica re noīe eccleſie: vt diximus. sͣ de ſacroſcan. ec. l. iubemꝰ.§ ſane. ſꝫ op. ex. l. sͣ. de his ꝗ. vt indig. l. polla. ſed ibi rōne pu pilli accuſabat. hic autē dolo malo occupabat: vt arg. ff. de his qui. vt indig. l. tutorem. Iouis in tantam. In uadēs poſſeſſionē violē ter eā reſtituere tenet̉: ⁊ ſi dn̄­erat pͥuat̉ dn̄io: ſi nō erat dn̄s tenet̉ poſſeſſionē reſtitue̓: ⁊ cō dēnat̉ in eſtimatione rei. h. d. Et diuidit̉ in quinqꝫ ꝑtes vt in glo. proxima. Bal. r Si ꝗs in tantā. hāc. l. di­uide in. v. ꝑtes vt bn̄ adaptē tur qōnes que fiūt. Prīa di­cit de ꝑſonis inuadētibꝰ vſqꝫ illuc. vt poſſeſſionē ⁊cͣ. Scd̓a de rebus īuaſis vſqꝫ illuc. an̄ euentū ⁊c̄. Tertia loquit̉ d̓ tē pore īuaſiōis vſqꝫ illuc. poſ­ſeſſionē quā. ⁊cͣ. Quarta de pēa qn̄ erat dn̄s īuaſor. vſqꝫ illuc. ſin v̓o. Quita qn̄ nō erat dn̄s: dic ergo ſi ꝗs ⁊c̄. ſ Furoris audaciā.i. teme­ritatē qualē hn̄t furioſi. ⁊ in mala ꝑte ponit̉ audacia: al̓s in bona: vt. ff. de li. ⁊ poſthu. l. gallus.§. vidēdū. nō aūt erat v̓e furioſus: ſic īſti. de inof. teſ. ī pͥn. t Rerum. mobilium vel īmobilium: corporaliuꝫ vel incorporaliuꝫ: vt in­ſti. de vi bono. rapto.§. penul. ac. u Apud.i. penes: vt. ff. de verb. ſig. l. penes. ⁊. l. is apud. Sed ⁊ ſi apud ne minem ſit poſſeſſio adhuc habet locum hec lex ꝑ ꝓrogationem eius que eſt .j. e. l. fi. ẜm vnum intellectum illius. l. 1 Ante euentū.i. ſine ꝑmiſſione iudicis qn̄cūqꝫ. vel an̄ lit. cōte. vl̓ poſt. vel ēt poſt diffini. ſnīam. y Amittat. ꝑ ſnīam: non ipſo iure. z Earūdē reꝝ. ēt ratione ꝓprietatis. ⁊ ſic in plus punit̉ qͣꝫ deliquerit: ⁊ ſic eſt cōtra. ſf. vti poſ. l. pe.§. fi. ⁊. ff. qd̓ me. cā. ſi mulier.§. qui poſſeſſionem. ſed hic magis deliquit. Super ꝗnqꝫ autem ꝑtibus huius. l. ſac q̄ſtiones ꝑ ordi nem. Primo de perſonis. Quero ergo de femina ⁊ hermophrodito? Rn̄. teneri: lꝫ dicat ſi ꝗs: vt. ff. de verb. ſig. l. j. Secūdo de milite ⁊ ruſtico: ⁊ dic te. neri: cū inuadere ſit ꝯtra ius naturale: vt. sͣ. de in ius vo. l. venia. Tertio de pupillo ⁊ adulto. ⁊ quidē ꝓximus infante nō tenet̉: qꝛ ⁊c̄. vt. jͣ. de fal. mo. l. j. in fi. ⁊ inſti. de ob. q̄ ex delicio na.§. in ſūma. poſtea ſic: vt. ff. de ſurtis. l. īpu­berē. ergo ⁊ adultus habeat vel nō habeat curatorē: nec reſtituit̉: vt. ff. d̓ mi no. ſi ex cā.§. nūc vidēdū. Quarto an pr̄ filio: patronꝰ liberto teneat̉? Quod videt̉ cū nō infamet: vt. ff. de ac. ⁊ ob. l. ceſſat. ſꝫ certe nec interdictū aliqd̓ īfa mat: vt. ff. e. neqꝫ. ⁊ tn̄ nō dat̉: ſꝫ agit̉ in factū. ſic ergo dicas hic in factuꝫ agi­vt. ff. e. l. j.§. īterdictū hoc. Sed ſecꝰ eſt ecōtra qꝛ filius patri ⁊ libertus patro no tenent̉: vt. ff. de furtis. ſi ꝗs vxori.§. ſi filius. Quinto an dn̄s ex facto ſer ui: vel pater ex facto filij teneat̉? Rn̄. dn̄s tenet̉ noxaliter: vt. ff. e. l. j.§. qd̓ igit̉ adijcit̓. pater de peculio poſt cōdemnationē filij: nō prius: vt inſti. de noxa. §. fi. ⁊. ff. de peculio. l. licet.§. fi. niſi in id quod ad vtrūqꝫ eorum ꝑueniſſet: vt ff. de ac. ⁊ ob. l. ſi a furioſo. ⁊. ff. e. l. j.§. quod igit̉ adijcitur. Sexto de furioſo ⁊ mētecapto. ⁊ dic nō teneri: vt. ff. de ſica. l. infans. ⁊ de paricidijs. l. pe. ⁊ de admi. tu. l. fi. Itē de ꝓdigo cū nec ipſe poſſit de ſuo alienare: vt. ff. de verbo. obli. is cui. Septimo de abbate p̄lato vel monachotutore ⁊ ſimilibꝰ. ⁊ dic nō teneri eccleſiā vel pupillū: vt. sͣ. l. ꝓxi. niſi cōicato cōſilio faciat: vt. sͣ. de ſa croſan. ec. l. iubemus nullā. Octauo ꝗd ſi credēs me poſſidere cū alius poſ fideat ſic inuaſit? vel quid ſi vacantē credidi cū nō eſſet? Rn̄. nō teneor: cū ne minē ſua poſ. pͥuare volui: vt. ff. de ſica. diuus. nec ob. inſti. de vibo. rap.§. ſꝫ nedū. qꝛ aliud ē credere ſibi licere auferre: aliud credere ſe poſſidere. p̄terea ⁊ accipe hic quādo iuſtā cām habeo credēdi me poſſidere. vt qꝛ per filiū vel ſeruum credo mihi poſſeſ. queſitam. Nono an habeat locū tunc tm̄ quādo credit ſibi licere. quod. P. dixit quaſi in ſubſidium ⁊ nō quādo dolo. ſꝫ tūc vel interdictum vnde vi: vel actio vi bono. raptoꝝ habeat locum: vt inſti. vt bono. raptorum.§. j. ſed. Ald. ⁊ Io. dicunt contra. nam non debet eſſe melio ris conditionis doloſus vel ſtultus ꝙͣ nō doloſus: vt. ff. de noxa. nō ſolū. ⁊. ff. quod vi aut clam. ſeruus. Preterea ẜm. P. ſi agerē cōtra doloſuꝫ ex­ciperet ꝙ dolo feciſſeꝫ: ⁊ ſic allegatio ſue turpitudiuis ſibi ꝓficeret: quod eē non debet: vt. sͣ. de tranſactio. l. tranſactione. Decimo ſi poſſidentē nō ad­miſi? dic teneri me: vt. ff. de acquiren. poſſeſ. l. clam.§. fi. Itē ſi inuaſerim ⁊ ſu ſpicatus fuit poſſeſſor ſe poſſe repelli: vt. ff. e. l. j.§. ſiue autē. ⁊ de acqui. poſ­