Seite
De anima vt anima. a quibuſdam vt anima et ſpiritus. In quātum autem habet naturam ſpiritus di finitur ab auguſtino in li. de motu cordis. Anima eſt ſubſtantia incorporea intellectuali­illuminationis a primo vltima relaxione per­ceptiua. Ex qua diffinitione primam et preci­puam cognoſcimus rationalis anime propri etatem. Spiritus enim humanus in mediate poſt angelos eſt diuine illuminationis recepti uus. Item inquantuꝫ eſt anima diffinitur du­pliciter quia dupliciter vnitur corpori. ſcꝫ vt motor mobili/ et nauta naui. Et ſecunduꝫ hoc diffinitur a remigio ſic. Anima eſt ſubſtantia incorporea reges corpus. Et ab aug. de aīma ⁊ ſpū. Anima eſt ſubſtātia quedam rōnis par­ticeps corꝑi regendo accōmodata. Ex qua dif finitione alia ſpūs ꝓprietatis elicitur.ſ. ꝙ qua dam neceſſitate amoris ⁊ gubernationis ad re gimē corꝑis ſibi vniti naturaliter inclinat̉. Ex quo etiam pꝫ ꝙ aīma in corpore regendo non ꝑ dimenſionem ⁊ loci ſpacium in corꝑe exten­ditur. ſed eius virtute corpus vndiqꝫ regitur ⁊ mouetur. ſicut ponit Calcidius. exemplum in cōmento ſuper thimeum. de aranea que in me dio ſue tele reſidēs ſentit qualemcūqꝫ motū in terius ſiue exterius factum ſic ⁊ aīma in centro cordis reſidēs ſine ſui diſſenſione totū corpꝰ vi uificat ⁊ omniū membroꝝ motus dirigit ⁊ gu­bernat. Prout aūt comparat̉ corꝑi ſibi vnito vt forma ⁊ ꝑfectio diffinitur a philoſopho in libro de anima ſic. Anima eſt endilechiā/ ideſt actus primus ſiue perfectio corꝑis ſiue phiſici organici potentia vitam habētis. Ex qua dif­finitione patet ꝙ quāuis corꝑi ſit vnibilis/ nō tamen omni ſed ſolū organiſato corꝑi ⁊ phi ſico/ id eſt naturaliter ad ſuſceptionem aīme rō nalis diſpoſitio(infundit̉ ⁊ vnitur. Item in quātum eſt aīa ⁊ ſpūs quadrupliciter diffinit̉ Primo in compoſitiōe ad creaturas generali ter(ſicut dicit augꝰ. in li. de aīma ⁊ ſpū Aima eſt omniū ſimilitudo. Ex quo patꝫ ꝙ anima ex ſui natura ad ſuſcipiendū in ſe omniū rerum ſi militudines eſt apta nata(vt dicit̉ in li. de ani ma ⁊ ſpū) Anima ad ſimilitudinē totius ſapiē tie facta in ſe omniū rerum gerit ſimilitudineꝫ. qꝛ ſimilis terre eſt ꝑ eſſentiaꝫ. aque vero ꝑ ima ginationem. aeri ꝑ rōnem. firmamento ꝑ intel lectum. celo empirreo ꝑ intelligentiam. Sexto autem modo diffinit̉ in comꝑatione ad deum tanꝙͣ ad ſuam cauſam efficientem/ ſic. Anima eſt deiforme ſpiraculum vite. Ex quo patet ꝓ­prietas anime ꝙ nō ex radice/ nec ex ſeminali rōne ꝓpagatur ſed ad viuificationem corꝑis a deo infunditur ⁊ creat̉. Item ſeptimo modo deſcribitur in comꝑatione ad deum ſicut ad fi nem ſuum ſic. Aīma ſpūs intellectualis ad be atitudinem in ſe ⁊ in corꝑe ordinatus. Et ex hoc relucet alia ꝓprietas.ſ. ꝙ aīma nō ſolum ſeparata beatificatur cū angelis vel ſicut ange­lus īmo ī corꝑe glorificato ipſius felicitas am pliatur. Iſtas omēs diffinitiones ſub quadā generali deſcriptione cōprehēdit. Iohā. dam̄. c.xxvi. dicens. Nima eſt ſubſtantia viuens/ ſim pler ⁊ in corꝑea corꝑeis oculis ẜm propriam naturam inuiſibilis ⁊ immortalis/ rōnalis/ in tellectualis/ infigurabilis/ organico vtens cor pore. ⁊ huic. ideſt corꝑi vite augmētationis ſen ſus ⁊ generationis mbutiua nō alium habēs p̄ter ſeipſam intellectum/ ſed ⁊ partem ſui ipſi us puriſſimaꝫ. ſicut enī oculus in corpore/ ita eſt in anima intellectus arbitrio libera ⁊ volū­taria ⁊ p̄paratiua voluntate vertibilis/ quoni am cauſabilis. omīa hec ex eius gratia qui eaꝫ condidit ſuſcipiens ex quo ⁊ eſſe ⁊ naturam ſu ſcepit(hucuſqꝫ Io. damaſ. in. c. ſupradicto) Conſimiles etiaꝫ ꝓprietates deſcribit Bern̄. dicens ſic. O aīma inſignita dei imagine de corata ſimilitudine/ deſpōſata fide/ dotata ſpi ritu redempta xp̄i ſanguine deputata cum an gelis/ capax beatitudinis/ heres ſalutis/ parti ceps rōnis. quid tibi cū carne ⁊c. Ex iſtis mul­tis diffinitionibus ⁊ deſcriptionibꝰ varijs va­rie ꝓprietates aīme rōnalis quo ad eſſe natu­re ⁊ etiam gratie iam relucent. Uid tamen ſit ẜm rem aīa pluribꝰ eſt incertū. Nam circa hoc antiqui legunt̉ philoſophi varias ⁊ quaſi ꝯtractas ſententias ꝓtuliſſe. recitat enī ari. in li. de anima ꝙ plato poſuerit aīam eſſe eēntiaꝫ ſe mouentē. Zeno vero dicit aīam eſſe nume­rum ſe mouentē. Pythagoras hermoniam. paphinomꝰ ydeam. aſclipides vero dixit ani mā eſſe quinqꝫ ſenſuū exercitiuū/ ſiue conſonū hypocras autem ſpm̄ tenuem ꝑ om̄e corpus di ſperſum. eraditus phiſicus luceꝫ vel ſcintillam eſſentie aīam vocat. democritus ſpi inſertum athomīs. vnde ꝓpter facilitateꝫ motꝰ totū cor pus aīme ꝑuium aſſerit. permenides dicit eaꝫ ex terra ⁊ igne eſſe. epicurus dicit aīam quādaꝫ ſpēm ex igne ⁊ aere eſſe. hypertus dicit aīmam quandā vigorem igneum fore(iuxta illud. Igneus eſt illis vigor ⁊ celeſtis origo. Cuꝫ er go tot ⁊ tam diuerſa de ſubſtantia aīme a ſapi entibus ſūt relata. hoc ſolum ſufficiat quo ad preſens ꝙ ẜm ſanctorū dicta. Aīma eſt quedā ſpūalis ⁊ rōnalis ſubſtantia ad viuificanduꝫ ⁊ ꝑficiendum corpus humanū a deo ex nihilo creata. vnd̓ qꝛ ſubſtātia eſt ꝯtrarioꝝ ſuſceptiua