Seite
De anima Eſtas vero qui calidiſſima eſt debilem pulſuꝫ reddit ⁊ paruū. ꝓpter nimiā pectoris vel poro rum dilatationem/ ꝓpter quā euane ſcit virtꝰ ⁊ debilitatur ⁊ ideo pulſus debilitati nō ſuffi cit vt magnus efficiat̉. Hyenis autem quia fri gida eſt facit pulſum tardum/ ſed tamen mul tum fortem. tarditas autem hec ꝓuenit ex hoc ꝙ non oporter multum refrigerari. fortis auteꝫ eſt qꝛ calor naturalis ad interiora refugit cor­poris. vnde virtutē et pulſū confortat quando non excedit. calor vero eſtiualis vtrūqꝫ diſſol uit. Item propter diuerſorum climatum et regionum inhabitationem. quia in calida regi­on habitantes vt in ethiopiam pulſuꝫ habet velocē quaſi eſtiuū. In habitātes ꝟo ī frigida pulſū hn̄t ſil̓eꝫ hiemali. Inhabitātes vero ſub linea equinoctali pulſum habent mediocrem ſicut in tempore venali et autumnali. Simili ter aer calidus frigidus et ſiccus ſiue temperatꝰ pulſum variat et immutat. Item propter imp̄ gnationem. nam pregnantes in pulſu ſunt mu tabiles. quia a principio vſqꝫ ad ſeptimū mē ſem pulſum habent fortem ſpiſſum et velocem quia calor fetus calorem augmentat natura­lem. et vires mulieris vſqꝫ ad hoc tempus ſunt mediocres et fetus adhuc paruus. vnde paruꝫ nutrimenti abſtrahit ab earum corporibus. et ideo eſt pulſus adhuc temperatꝰ. In ſeptimo vero menſe fetus maioratur. et ideo maius nu trimentum requiritur. vnde et natura grauatur et per conſequens pulſus debilitatur. Item ꝓ pter ſomni et vigiliarum alterationem. quia tē pore ſomni paruus eſſe ſolet et tardus ſed pꝰ ſomnum fit fortis et magnus quia tunc calor naturalis confortatur. veruntamen ſi ſomnus nimis prolongetur. pulſus rareſcit et debilitat̉ Itē ſi qͥs a ſōno excitetur ſubito natura vel ma teria diſcutit̉ ⁊ pulſus velox ſpiſſus tremēs/ et inordinatus ſubito inuenitur. ſed cum quieſcit iterum reuertitur in priſtinum ſtatum. Item ꝓ­pter laborem et corporis excercitationem que ſi fuent temperata pulſum facit magnum/ forteꝫ velocem/ et ſpiſſum quia calor naturalis poſt huiuſmodi excitatur. Si vero excercitiuum exi­uerit temperamentum accidit econtra pulſus paruus/ durus/ tardus/ et rarus. quia in ſic la­borantibus virtus defficit et calor naturalis diſſoluitur et pulſus per conſequens minorat̉ Item propter balneorum aſſuefactionem. nā in aqua calida balneantes temꝑate pulſuꝫ ha bent fortem magnū/ ⁊ ſpiſſum. ⁊ hoc ꝓpter na ture confortationē/ ⁊ ꝓpter ſuperfluitatum hu midarum conſumptionem. ſed in nimis morā tibus in aqua pulſus efficitur debilis/ remanꝫ tamen ſicut prius velocitas ⁊ ſpiſſitudo. Si­militer balneantes in aqua frigida tēꝑate pul ſum habent fortem/ ⁊ velocem. ⁊ hoc cōtingit ꝓpter caloris naturalis coadunationē ⁊ cōfor tationem virtutis ꝓuenientis ex temꝑamento exterioris infrigidatiōis. ſed nimia mora inta li balneo pulſum debilitat ⁊ virtuteꝫ. ⁊ hoc cō tingit in macillentis plus ꝙͣ in craſſis ꝓpter fri giditatem ad interiora nimis ſubito ⁊ quaſi ſi ne obſtaculo penetrantem/ ⁊ quaſi ſine precor dia plus debito conſtringentem. Item ꝓpter cibi ⁊ potus variam ſumptionem. cibus enim ſuꝑfluus ⁊ indigeſtus pulſum debilitat. mod̓ ratus vero digeſtus ac per membra diſperſus vel diffuſus excitata virtute pulſuꝫ augmētat Similiter ⁊ potus moderatus ⁊ digeſtus pul ſum facit fortem/ magnum/ ⁊ velocem. potꝰ au tem caldus pulſum facit velocem/ ⁊ ſpiſſum­frigiditas autem rarum ⁊ tardum. Item ꝓpter paſſionum anime variationem. nam ita facit pulſum ⁊ inducit velocem/ fortē ſpiſſum. letitia mediocrem. timor ſimiliter pul­ſum efficit velocem/ ⁊ inordinatum/ ⁊ tremen­tem. ſimiliter ⁊ dolor. ⁊ ſic de alijs contingit. Hec autem dicta de anime ⁊ potentiarum eiꝰ ꝓprietatibus/ virtutibus/ ⁊ effectibus quatu ſpectat ad hoc opuſculum/ iam ſufficiant. Nūc auteꝫ de proprietatibus humani corporis cū ius anima actus eſt ⁊ perfectio adiuuante dei gratia aliqua ſunt dicenda. Finit Liber Terdus