¶ Liber XVIbritanico ſita. diſtans a britannia maiori ⁊ ꝑuo freto interpoſito ſeꝑata. cuiuſ gleba ad frumenta eſt optima. multas habēs ſiluas et nemora/ feras multas/ pecora et iumenta. fontes et amnes inſulam irrigantes/ quo ad temperiem eſt ſaluberrima et in fontibꝰ vberrimadicitur eſſe. hec ab anglicis hodie inhabitat̉.Felādia eſt regio vltima in eropaa ſeptētrione vltra noruegiā ſitaglacie in eiꝰ finibꝰ ꝯdēnata ꝓtēditor autem ſuꝑ littus occeani marisverſus ſeptentrionem. vbi mare pre nimio frigore congelatur. ab oriente habens ſitiam ſuperiorem/ auſtro norbiam. ab occedente occoanum hibernicum/ ab aquilone mare cōgelatum. et eſt dicta īfelandia quaſi terra glacieieo ꝙ ibi dicuntur eſſe montes niuei in glacieiduriciem congelati ibi criſtalli inueniūtur. Inilla etiam regione ſunt albi vrſi maximi/ et ferociſſimi qui vnguibus glaciem rumpunt etforamina multa faciūt. per que in mare ſe ſubmergunt. ⁊ ſub glacie piſces capiētes. eos extrahunt per foramina predicta. ⁊ ad littus deferentes. inde viuunt. terra eſt ſterilis quo adfruges exceptis paucis locis in quoꝝ vallibꝰvix creſcit auena gramina tantūmodo et arbores in locis vbi habitant homines ꝑturit ⁊ ꝓducit. ⁊ in illis ꝑtibꝰ feras gignit et iumēta nuctrit. vn̄ de piſcibus et carnibꝰ et venatiōibꝰꝓ maiori ꝑte pupulꝰ terre viuit. oues ibi p̄ frigore viuere non poſſunt. ⁊ ideo incole de ferarum et vrſoꝝ pellibus quos venatu capiunt.contra frigus ſe muniunt. et corpora ſua tegūt alia veſtimenta habere non poſſunt. niſialiunde deferantur. gēs multum corpulenta.robuſta et valde alba. piſcationi dedita ⁊ etiam venationi.Eugia ſiue zeugis eſt ꝓuintia vbieſt maior lartago. minor affricainter bizāniam ⁊ numediam ſita:(vt d. Iſido. li. xv.) Hec mari ſiclo eſt iuncta. vt d. idem. ⁊ a meridie vſqꝫ adregionem gotulorum porrecta. cuius ꝓximaſunt frugifera. vlteriora vero beſtijs et ſerpentibus plena. ibi onagri. ⁊ fere ſilueſtres ibi mira ⁊ monſtruoſa inueniuntur. vt d. idem.¶ De lapidibus terre ⁊ metallisatqꝫ eorum ꝓprietatibus.Liber Sedecimus.Eſcriptis ꝓprie tatibus terre ⁊ partiūeius in gn̄ali. reſtatadiuuāte dn̄o aliqͣhic inferre de eiusornatu in ſpeciali.Eoꝝ autem que ornent terram quedāſunt ſimpliciter inanimata ⁊ inſenſibilia. vt omnia metheorica.que in venis terre generantur. qualia ſunt lapides. colores/ et metalla. et de illis primo ꝑordinem ē agendum. Quedam vero vegetabilia/ ut radices/ herbe/ et arbuſta. Quedamautem ſenſibilia. vt homines et iumenta. dequibus vltimo eſt tractandum. Primo igiturde his que generantur in terra et in venis eiusper ordinem alphabeti hic dicendum eſt.Rena ab auditate eſt dicta que ſimanu preſſa fuerit. pre ſiccitate ⁊duricia ſtridorem facit. que ſi in feſte cādida aſperſa fuerit nihil ſordis poſt ſe relinqͥt. vt dicit Iſido. li. xvi. capitulo quarto. arena ſiquideꝫ in aquis marinisab omni limoſitate ⁊ lutea viſcoſitate abluit̉.vt d. Ariſto. in libro de ꝓprietatibus elementorum. ⁊ ideo ꝓpter vincentem in ea ſiccitatēcoagulari in lapidem perfecte non permittit̉terra enim pura(vt d. īdem libro methe. iiij.lapis non ſit quia cōtinuationem non facit. ſꝫcōmunitionem. ⁊ ideo ſiccitas vincens omnēhumiditatem nō permittit eam totaliter in lapidem conſolidari. inde eſt ꝙ arena terra communi eſt ſubſtācialiter durior. ſed lapide mollior ⁊ in partes īnumerabiles diuiſibilior. vnde arena frigida ⁊ ſicca/ minuta cōpreſſa/ grauiſſima eſt in pondere ꝙͣuis ſit minuta. ſterilis ex ſe ꝓpter caloris et humoris defectum etdominiū frigide ſiccitatis imbre ſuꝑuenientenon diſſoluitur. ſed potius diluta aut conſumpta lutea in puritate magis cōprimūtur. et ꝑte parti fortius deberente amplius ſolidatur.vt dicit Hiero. ſuper Iere. c. v. qui poſui harenam terminū mari ⁊c. habet etiam vniuerſaliter naturam colatiuā. vnde aqua per harenācolata purior et dulcior inuenitur. vt d. Conſtan. Item virtutem habet metalloꝝ purgati
