¶ De animalibus ¶ De animalibus liber. xviij. Ompleto tractatu d̓ t̓re orna tu quo ad minera liū ⁊ vegetabiliuꝫ ꝓprietates quarū fit mētio in ſcriptu ra diuina. vltimo de proprietatibus rerum et precipue animalium eſt tractandum. ⁊ primo in generali. de inde in ſpeciali. de ſingulis animalibus beſtijs.ſ. iumentis reptilibus quoꝝ nomina in textu ⁊ in gloſa inſeruntur. Dicitur autem ani mal omne qd̓ conſiſtit ex carne ⁊ ſpiritu vite animatum/ ſiue ſit aereum vt volatilia/ ſiue a quaticum vt natatilia/ ſiue terreum ſicut ſunt agreſtia ⁊ greſſibilia.ſ. homīes reptibilia beſtie ⁊ iumenta. Ponit auteꝫ moy. tria animā tium genera.ſ. iumenta. beſtias ⁊ reptilia. vt patet in gen̄..i.(vnde dicit baſilius ī exame. Iumenta ſunt animalia in vſum ⁊ adiutoriū hoīm mācipata. ⁊ quedam ſunt deputata ad laboranduꝫ vt equi ⁊ homines boues came li ⁊ huiuſmodi quedā ad laneficiuꝫ vtoues ⁊ huiuſmodi. quedam ad veſcendum vt ſues ⁊ porci. Reptilia autem ſunt illa que corporꝭ contractione ⁊ extenſione incuruantur ⁊ mouentur in anterius vt vermes ⁊ ſerpētes ⁊ co lubri. Et ſunt tria genera.ſ. trahentia ore vt vermiculi qui ſe ore trahunt. ⁊ ſunt ſerpentia vt colubri qui vi coſtarum ſe ſe rapiunt. Sūt etiam ⁊ repentia que pedibus repunt vt lacerte ⁊ botrate ⁊ huiuſmodi. Beſtie auteꝫ di cuntur quaſi vaſtie que naturam habent feri tatis. nunc autem ſeuiunt vngue nunc cornu nunc dente vt apri leones tigrides atqꝫ lupiCōmuniter autem dicuntur beſtie animalia indomeſtica que iumentis ſunt fortiores na turaliter. ſed ſunt ſeuientibus beſtijs mitiores vt cerui ⁊ huiuſmodi. Ineſt autem cūctis animalibus vinus motiua ⁊ ſenſitiua. ſꝫ ſcd̓ꝫ magis ⁊ minus. nam ſcd̓m puriorem ſangui nem ⁊ ſubtiliorē quedam ſunt viuacioris ſen ſus ⁊ fortioris eſtimationis ⁊ pluris ſagacitatis. hinc eſt ꝙ bos eſt piger ⁊ ſtabilis. aſinus ſtolidus. equus feruens in concupiſcentia feminarum. lupus indomitus. leo audax. vulpis aſtuta ⁊ doloſa. canis gratificꝰ ⁊ memor amicitie ⁊ ſic de alijs. vnde bonitas vel malitia moris in animalibus bonitatem vel malitiam ſequitur cōplexionis. vt dicit baſilius. Idem etiam dicit ariſto. in libro de ani malibus. Dicit etiā ꝙ differunt animalia ẜm mores quia quedam ſunt magne manſuetudinis vt vaccaſionis. ⁊ quedam indomite feritatis/ vt tigris ⁊ aper agreſtis. ⁊ quedā ma gne magnanimitatis vt leo. ⁊ quedā magne fortitudinis vt aſtutie ⁊ malaruꝫ operationū vt lupus vulpes ⁊ huiuſmodi. ⁊ iſta diuerſitas accidit ex diuerſitate virtutis diſſimiliter in diuerſis. Nam vt dicit idem in libro. i. Animalia quedam habent ſanguinem ⁊ que dam non vt apes ⁊ omne animal rugoſi cor poris/ ſed alium habent humorem loco ſanguinis. habantia autem ſanguinem ſunt ma ioris corporis ⁊ virtutis. hinc eſt ꝙ quedam animalia diligunt ſocietatem/ ⁊ gregatim in cedunt vt cerui onagri ⁊ cameli. ⁊ quedam ſo cietatē fugiunt ⁊ ſimul ſocialiter habitare nō poſſunt. vt aues vncoꝝ vnguiuꝫ ⁊ beſtie que de preda viuunt.(ad hoc dicit idem in li. i.) animalia quedam ſunt vrbana quedā aggreſtia. ⁊ inter omnia animalia homo nō poteſt viuere ſolus. vt grues ⁊ apes ⁊ formice ꝯmu nicant homini. Diſcrepant etiā animalia plu rimū in nutrimento(vt dicit idem) quedā ve ſcuntur ſolis carnibus/ ſicut leo tigris lupus ⁊ huiuſmodi. quedam veſcuntur indifferter carnibus ⁊ oſſibus vt canis/ ⁊ huiuſmodi. q̄ dam graminibus ⁊ frugibus nutriūt̉ vt equi cerui ⁊ huiuſmodi(⁊ vt dicit ariſto. li. i.) que dam animalia habent ꝓprium guſtabile ſicut apes quarum guſtabile eſt mel ⁊ planta. quedam de numero dulcium ſicut aranee gu ſtabile eſt muſca. viuit enim de venatiōe mu ſcarum. ⁊ quedam ſunt venantia alia anima lia vt leo lupus ⁊ ſimilia. ⁊ quedam ſunt accumulātia ſuum nutrimentum ſicut hericius ⁊ formica. Cauſa autem quare omne animal indiget nutrimento(vt dicit auice.) eſt humi ditas ſubſtantie ⁊ calor diſſoluens humidita tem. ⁊ aer calidus circūſtans. vnde quia con tinua ſit per caloreꝫ humidi deperditio. neceſ ſaria eſt beneficio nutrimenti deperditi reſtitutio. ⁊ quedam querunt victum ſuum de no cte vt aues lucifuge. ⁊ quedam de die. Dicit etiam ariſto. ſicut ⁊ auicen̄. ꝙ quedaꝫ anima lia omni tempore ſunt ſilueſtria. ⁊ quedā ſem per domeſtica vt homo mulus ⁊ capra. ⁊ que dam cito domeſticātur vt elephas. De omni autem genere animalium domeſticorum inueniuntur aggreſtia ſicut ſilueſtris homo/ ſil ueſtris bos/ ſilueſtris equus/ ſilueſtris canis agreſtis porcus. ⁊ quedaꝫ animalia ſunt ma gne impetuoſitatis ⁊ bellicitatis/ ⁊ maxime tempore coitus ⁊ amoris. In omnibus autē
