Seite
De coloribus lux colorem cum ī ſua actualitate ex dominio elementi ſit in mixto. ſed lux extrinſeca diffuſa ſuper colorem ⁊ ſuper medium diſponit ip̄m medium dando ei formam per quaꝫ poſſit re cipere ſpeciem coloris. ⁊ ideo per lucem ſit di ſpoſitiue immutatio in medio per quod defer­tur coloris differentia ad organum viſus/ vbi ſit iudiciuꝫ de colore. ⁊ ideo in tenebris rema nēt colores in ſue eſſentie actualitate/ ſicut ex preſſe dicit cōmen. ꝓpter quod auctor perſpe ctiue li. i. c. vltimo. dicit ꝙ lux non exigitur ad viſionem coloꝝ/ niſi altera duarum cauſaruꝫ aut quia ſine luce non extendūtur forme colo rum in aere/ aut quia ſi tunc extenduntur non operantur in viſum niſi per luceꝫ. vnde ad exi ſtentiam coloris lux non exigitur ſed tantū ad eius manifeſtationem. ⁊ quāuis non manife­ſtetur in tenebris color/ ꝓpter hoc non erit ſu­perfluus vel occiſus. cum ſemper perficiat ſu am naturam ⁊ ſubiectum. ⁊ ꝙ non videtur in tenebris non eſt ex defectu coloris/ ſed potiuſ ex defectu a parte recipientis eo ꝙ non habe at diſpoſitionem quam oportet ipſum habe re. Si igitur alicubi dicunt auctores colorem non eſſe in actu ſine luce intelligendum eſt de actu manifeſtandi quo ad viſuꝫ/ non de actu exiſtendi. Ornat itaqꝫ lux extrinſeca colores/ ⁊ decorat ⁊ ipſos prius exiſtentes in eſſe ſpeci fico viſui manifeſtat/ non tamen primitꝰ eos cauſat. ⁊ hoc intelligo de luce infuſa extrinſe­cus ſuper res. nam virtus lucis celeſtis ad in­teriora rerum inuiſibiliter penetrans cooperā tibus quatuor elementorum qualitatibus cō lores ꝓcreat atqꝫ cauſat. ⁊ ſic generatos ⁊ exi ſtentes in eſſe ſpecifico ſuperueniens lux viſi­bilis clarificat. nobilitat ⁊ oculis manifeſtat. St autem perſpicuuꝫ bene termi natum matena coloris ⁊ hoc eſt ſolum vel maxime humiduꝫ quo niam ſiccum ⁊ terreum inquantum non eſt ꝑ­ſpicuum. Siccum vero igneum non deſcēdit de ſpera ſua/ neqꝫ hic inferius inuenitur quo niam ſola forma ignis generatur de potentia alicuius elementi ex quo mixtum debet cōſti­tui. vt patet in libro de generatiōe. Illud igit̉ perſpicuum habet tres differentias materia­les. quia aut eſt materia ſubtilis/ aut eſt groſ­ſa/ aut mediocris. Si mediocris tunc eſt hu­midum aque multum humidans ſuper ſiccū terreum ⁊ ſuper humidum aereū deficiens ab humiditate aere. vel erit aereum multum al­teratum per ſiccum terreum/ ita tamen ꝙ exce­dar groſſiciem. Si autem eſt ſubtile ſic eſt hu midum alteratum ad naturam aeris/ ſiue hu­midum alteratum aereum. Si autem eſt groſ ſum tunc eſt alteratum ad grofficiem ⁊ ſiccita tem terre. ita ꝙ excedit mediocritatem. Ateria igitur colorꝭ perſpicui aut erit ſicca per dominium vel humi da per dominium/ vel mediocri­ter ſicca ⁊ humida. Si vero dominetur ſicci­tas in materia/ ſi eſt tunc actio calidi per do­minium generabitur albedo/ quia calidum ra refacit ⁊ diſgregat partes materie/ ⁊ ſubtiliat ac generat claritatem ⁊ perſpicuum. ⁊ ſecūdū hoc dicit ariſto. libro de animalibus. xix. ꝙ ge neratur albedo expaucitate humoris in mate ria ſicca per dominium calidi agentis ⁊ ſubti liantis. ſicut patet in calce ⁊ oſſibus combu­ſtis ⁊ alijs conſimilibus. Si vero agat in ma teria ſicca dominans frigiditas/ tunc genera tur nigredo quoniam conſtringit partes ma­terie ſicce ⁊ congregat ac opilat ſubſtantiam rei ⁊ condenſat ac obſcurat. obſcurtias autem eſt priuatio non ſolum lucis/ verum etiaꝫ co­loris/ quemadmodum claritas eſt differentia coloris ſicut lucis quoniam eſt conditio viſi­bilis ſimpliciter ⁊ tunc magis terminatur ſic­cum ꝙͣ exigebatur ad generationeꝫ albedinis ⁊ ſic īducitur color niger. Si vero ſit humida materia tunc a calido dominante generat̉ ni­gredo/ quia callidum adurit partes humidas ⁊ conſumit humidum quod exalat in fumum nigrum/ vt patet in lignis viridibus ⁊ humi dis de quorū extremis exit humor niger quā do exurūtur. vnde dicit ariſto. in libro methe. vſtibilia ſunt que habent in poris humorem debilem qui non poteſt reſiſtere calori ignis/ nec tamen ſtatim ſuffocat ſed potius alit ignē vnde patet ꝙ humiduꝫ eſt potiſſimū in quod agit ignis/ ⁊ id humidum cauſa ē nigredinis per caloris actionem. quia calor agens exala re facit ſubtile terreum ⁊ humidum aquoſum ⁊ euaporare aerem ⁊ remanet quod eſt terreū atqꝫ groſſum. propter quod oportet neceſſa­rio vt nigredo generetur dicit enim ariſtote. li. bro methe. iiij.) ꝙ natura terreſtres ſubtilis/ ⁊ claritas aque/ ⁊ natura aeris faciūt albedi­nem in argento viuo. ⁊ ideo oppoſita iſtoruꝫ inducunt nigredinem in ſicco derelicto ex acti one calidi ī humido. ⁊ ſic dicit ariſto. li. xix. ꝙ nigredo generat̉ in oculo ꝓpter multitudineꝫ D 3