Queſtio. XL. 42 tutis cognitiue precedenteꝫ. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ illud qd̓ hō deſiderat ⁊ eſtimat ſe poſſe adipiſci credit ſe adepturuꝫ ⁊ ex tali fide īcognitiua p̄cedente: motꝰ ſequens ī appetitu fiducia nominat̉: denominat̉.n. motꝰ appetitiuus a cognitione p̄cedente: ſic̄ effectus ex cauſa magis nota. magis.n. cognoſcit vis app̄henſiua ſuū actū qͣꝫ actum appetitiue. ¶ Ad tertiuꝫ dd̓ꝫ ꝙ certitudo attribuit̉ motui non ſolum appetitꝰ ſenſitiui: ſꝫ etiam appetitꝰ naͣlis: ſic̄ dr̄ ꝙ lapis cer titudinal̓r tendit deorſum: ⁊ hoc ꝑꝑ infallibilitatē quam hꝫ ex certitudine cognitionis que precedit motum appetitus ſenſitiui vel etiam naturalis. Ad tertiū ſic ꝓcedit̉. Ur̄ ꝙ in brutis animalibꝰ non ſit ſpes. Spes.n. ē de futuro bono. vt Damaſ. dic̄: ſꝫ cognoſcere futura non ꝑtinet ad aīalia bruta que hn̄t ſolum cognitionē ſenſitiuā: q̄ nō eſt futuroꝝ. ergo ſpes nō eſt in brutis aīalibus. ¶ Pͣ. Obiectum ſpei ē bonū poſſibile adipiſci: ſꝫ poſſibile ⁊ īpoſſibile ſunt q̄ dam differentia veri ⁊ falſi: q̄ ſolū ſunt in mente: vt ph̓s dicit in. 6. metaphy. ergo ſpes nō eſt in brutis aīalibus: in ꝗ bus nō ē mens. ¶ Pͣ. Augu. dicit ſuper Gen̄. ad lr̄am ꝙ aīalia mouēt̉ viſis: ſed ſpes non eſt de eo qd̓ vr̄: nā quod videt: ꝗs ꝗd ſperat vt dr̄. Ro. 8. ergo ſpes nō eſt in brutis aīalibus. ¶ Sed ꝯͣ. ſpes eſt paſſio iraſcibilis. ſed in brutis aīalibus eſt iraſcibilis. ergo ⁊ ſpes. ¶ Rn̄º dd̓m: ꝙ interiores paſſiones aīalium ex exterioribus motibus dep̄hen di pn̄t. ex ꝗbus apparet ꝙ ī aīalibus brutis ē ſpes. Si eniꝫ canis videat leporem: aut ancipiter. auem nimis diſtanteꝫ nō mouet̉ ad ipſam qͣſi nō ſperās ſe eā poſſe adipiſci: ſi āt ſit ī propinquo: mouet̉ quaſi ſub ſpe adipiſcendi. Ut.n. ſu pra dcm̄ eſt: appetitus ſenſitiuꝰ brutoꝝ aīalium: ⁊ ēt appe titus naͣlis reꝝ īſenſibiliū: ſequunt̉ app̄henſionem alicuius ītellectus: ſic̄ ⁊ appetitus naͣe ītellectiue qui dr̄ voluntas. ſed in hoc eſt differentia ꝙ voluntas mouetur ex apprehē ſione ītellectus coniuncti: ſꝫ motus appetitꝰ naͣlis ſequitur apprehenſionem ītellectus ſeparati qui nam inſtituit. Et ſi mil̓r appetitus ſenſitiuꝰ brutoꝝ aīalium. que etiā quodam inſtinctū naͣli agunt. vnde in operibus brutoꝝ aīaliuꝫ ⁊ alia rum reꝝ nalium apparet ſimilis ꝓceſſus: ſic̄ ⁊ in artis ope ribꝰ. ⁊ ꝑ hūc modū ī aīalibus brutis ē ſpes ⁊ deſperatio. ¶ Ad primū ergo dd̓m: ꝙ qͣꝫuis bruta aīalia n̄ cognoſcāt futuꝝ: tn̄ ex inſtinctu naͣli mouetur aīal ad aliquid in futuꝝ ac ſi futurum preuideret. hmōi.n. inſtinctus eſt eis inditus ab intellectu diuino preuidente futura. ¶ Ad ſcd̓ꝫ dd̓ꝫ: ꝙ obiectum ſpei non eſt poſſibile prout eſt quedam differen tia veri: ſic eniꝫ conſequitur habitudinem predicati ad ſubiectum: ſed obiectum ſpei eſt poſſibile quod dicitur ſecūdum aliquam potentiam: ſic enim diſtinguitur poſſibile in F. metaphyſice.ſ. in duo poſſibilia predicta. ¶ Ad tertiuꝫ dd̓m: ꝙ licet id quod eſt futurum nō cadat ſub viſu. tn̄ ex his que videt animal in preſenti: mouetur eius appetitus in aliquod futurum: vel proſequendum vel vitandum. Ad quartū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ deſperatio non ſit ꝯͣria ſpei. Uni.n. vnuꝫ eſt ꝯͣrium vt dr̄ in. 10. metaphyſice: ſed ſpei ꝯͣriat̉ timor: nō ei go ꝯtrariat̉ ei deſperatio. ¶ Pͣ. Contraria vident̉ eē circa idem: ſed ſpes ⁊ deſperatio non ſunt circa idem: naꝫ ſpes reſpicit bonum: deſperatio autem eſt propter aliquod ma lum īpeditiuum adeptionis boni. ergo ſpes non contraria tur deſperationi. ¶ Pͣ. Motui non contrariatur motus: quies vero opponit̉ motui: vt priuatio: ſed deſperatio ma gis videtur importare īmobilitatem qͣꝫ motum. ergo non contrariatur ſpei que importat motum extenſionis in bonum ſperatum. ¶ Sed contra eſt ꝙ deſperatio nominat per contrarium ſpei. ¶ Rnº dd̓m: ꝙ ſicut ſupra dictum eſt: in mutationibus inuenitur duplex contrarietas. Una ſe cundum acceſſum ad contrarios terminos. ⁊ talis contrarietas ſola inuenitur in paſſionibus cōcupiſcibilis. ſic̄ amor ⁊ odium contrariantur. Alio modo per acceſſum ⁊ per receſſum reſpectu eiuſdem termini: ⁊ talis contrarietas in uenitur in paſſionibus iraſcibilis: ſicut ſupra dictum eſt. Obiectum autem ſpei quod eſt bonum arduum habet quidem rationem attractiui: prout conſideratur cum poſſi bilitate adipiſcendi: ⁊ ſic tendit in ipſum ſpes que importat quendam acceſſum: ſed ſecundum ꝙ conſideratur cum īpoſſibilitate obtinendi: habet rationeꝫ repulſiui: quia vt di citur in. 3. ethicorum: cum ventuꝫ fuerit ad aliquid impoſſibile: tunc homines diſcedunt: ⁊ ſic reſpicit hoc obiectum deſperatio: vnde importat motum cuiuſdam receſſus: ⁊ propter hoc cōtrariatur ſpei: ſicut receſſus acceſſui. ¶ Ad primū ergo dd̓m ꝙ timor contrariatur ſpei ſecundum cō trarietatem obiectorum: ſcilicet boni ⁊ mali. hec enim con trarietas inuenitur in paſſionibus iraſcibilis ẜm ꝙ deriuātur a paſſionibus concupiſcibilis. ſed deſperatio contrariatur ei ſoluꝫ ẜm contrarietatem acceſſus ⁊ receſſus. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ deſperatio non reſpicit malum ſub ratione mali: ſed per accidens quandoqꝫ reſpicit malum inquantū facit impoſſibilitatem adipiſcendi: pōt autem eſſe deſperatio ex ſolo ſuper exceſſu boni. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m: ꝙ deſperatio non importat ſolā priuationē ſpei. ſed importat quendaꝫ receſſum a re deſiderata ꝑꝑ eſtimatam impoſſibilitatē adipiſcendi: vn̄ deſperatō preſupponit deſideriū ſicut ⁊ ſpes: de eo.n. quod ſub deſiderio noſtro non cadit: neqꝫ ſpeꝫ: ne qꝫ deſperationem habemus: ⁊ propter hoc etiam vtrunqꝫ eorum eſt de bono quod ſub deſiderio cadit. Ad quintū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ experiētia nō ſit cauſa ſpei. Experiētia.n. ad vim cognitiuam pertinet: vn̄ ph̓s dicit in. 2. ethicoꝝ: ꝙ virtus ītellectualis indiget experimēto ⁊ tēpore: ſpes aūt non eſt ī vi cognitiua: ſed in appetitiua vt dictū eſt: ergo experientia non eſt cauſa ſpei. ¶ Pͣ. Ph̓s dicit in ſecundo rhetoricoꝝ ꝙ ſenes ſunt difficilis ſpei ꝑꝑ experientiam: ex quo videt̉ ꝙ experientia ſit cauſa defectus ſpei: ſed nō eſt idem cauſa oppoſitoꝝ: ergo experiētia non ē cauſa ſpei. ¶ Pͣ. Ph̓s dicit in ſcd̓o de celo. ꝙ de oībus enūciare aliquid ⁊ nihil pre termittere: quandoqꝫ eſt ſignum ſtultitie: ſed ꝙ homo tentet oīa: ad magnitudinē ſpei ꝑtinere vr̄: ſtultitia aūt prouenit ex inexperientia: ergo inexperientia videt̉ eſſe magis cā ſpei qͣꝫ experientia. ¶ Sed ꝯͣ eſt qd̓ ph̓us dicit in.3. ethico rum: ꝙ aliqui ſunt bone ſpei ꝑꝑ multotiens ⁊ multos viciſſe: qd̓ ad experientiam ꝑtinet: ergo experientia eſt cauſa ſpei. ¶ Rn̄º dd̓m: ꝙ ſicut ſupra dictuꝫ eſt ſpei ob̓m ē bonum futuruꝫ arduum poſſibile adipiſci: poteſt ergo aliꝗd eſſe cauſa ſpei: vel qꝛ facit homini aliꝗd eſſe poſſibile: vel qꝛ facit eum exiſtimare aliꝗd eſſe poſſibile. Primo modo eſt cauſa ſpei omne illud quod auget ptātem hominis ſic̄ diuitie ⁊ fortitudo: ⁊ inter cetera etiā experiētia: nā ꝑ expe rientiā hō acqͥrit facultatē aliꝗd de facili faciēdi: ⁊ ex hoc ſe quitur ſpes. vnde Uegetius dicit in lib. de remilitari. Nemo facere metuit quod ſe bene didiciſſe cōfidit. Alio mo do eſt cauſa ſpei omne illud quod facit alicui exiſtimationē ꝙ aliꝗd ſit ſibi poſſibile: ⁊ hoc modo ⁊ doctrina ⁊ ꝑſuaſio quelibet poteſt eſſe cauſa ſpei: ⁊ ſic etiā experientia ē cauſa ſpei: inquantū.ſ. per experientiaꝫ ſit homini exiſtimatio ꝙ aliquid ſit ſibi poſſibile quod impoſſibile ante experientiareputabat: ſed per hunc modū experientia poteſt eſſe cau ſa defectus ſpei: qꝛ ſicut per experientiam ſit homini exiſtimatio ꝙ aliꝗd ſibi ſit poſſibile quod reputabat impoſſibile: ita econuerſo per experientiam ſit homini exiſtimatio ꝙ aliꝗd non ſit ſibi poſſibile quod poſſibile exiſtimabat. Sic ergo experientia eſt cauſa ſpei duobus modis: cauſa auteꝫ defectus ſpei vno modo: ⁊ ꝑꝑ hoc magis dicere poſſumus eam eſſe cauſam ſpei. ¶ Ad primū gͦ dd̓m: ꝙ expe rientia in operabilibus non ſolum cauſat ſcientiam: ſed etiā cauſat quendam habitum propter conſuetudinem qui facit operationem faciliorem: ſed ⁊ ipſa virtus intellectualis facit ad poteſtatem facile operandi: demonſtrat etiā aliꝗd eſſe poſſibile: ⁊ ſic cauſat ſpem. ¶ Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ in ſe nibus eſt defectus ſpei propter experientiam: inquantum experientia facit exiſtimationem impoſſibilis. Unde ibidē ſubditur: ꝙ eis multa eueniunt in deterius. ¶ Ad tertiuꝫ dd̓m: ꝙ ſtultitia ⁊ inexperientia poſſunt eſſe cauſa ſpei qͣſi per accidens: remouendo.ſ. ſcīam: propter quaꝫ vere exſtimat̉ aliꝗd eſſe non poſſibile: vnde ea rōne inexperientia eſt cauſa ſpei que experientia eſt cauſa defectus ſpei. ſ 2
