Seite
Queſtio. XLI. Ad ſextum ſic proceditur. Uidetur ꝙ iuuen­tus ⁊ ebrietas non ſint cauſa ſpei. Spes enim importat quandam certitudinem ⁊ firmitatē. vnde ad Heb̓. 6. ſpes comparatur anchore: ſed iuuenes ⁊ ebrij deficiunt a firmitate: habent enim aīum de facili mu tabile: ergo iuuentus ⁊ ebrietas nō eſt cauſa ſpei. Pͣ. Ea que augent poteſtatem maxime ſunt cauſa ſpei: vt ſu­pra dictum eſt: ſed iuuentus ⁊ ebrietas quandam infirmi­tatem habent adiunctam: ergo non ſunt cauſa ſpei. Pͣ Experientia eſt cauſa ſpei vt dictum eſt: ſed iuuenibus ex­perientia deficit: ergo iuuentus eſt cā ſpei. Sꝫ ꝯͣ ē quod philoſophus dicit in. 3. ethicorum: ꝙ inebriati ſunt bn̄ ſpe rantes. ⁊ in. 2. rhetoricorum dicitur: ꝙ iuuenes ſunt bone ſpei. Rn̄º dd̓m: ꝙ iuuentus eſt cauſa ſpei propter tria: vt philoſophus dicit in. 2. rhetoricorum: ⁊ hec tria poſſūt accipi ẜm tres conditiones boni: quod eſt ob̓m ſpei: quod eſt futurum ⁊ arduum ⁊ poſſibile: vt dictum ē. Iuuenes enim multum habent de futuro ⁊ parum de preterito: ⁊ ideo qꝛ memoria eſt preteri: ſpes autem futuri: paruꝫ hn̄t de memoria: ſed multum viuunt in ſpe. Iuuenes etiam propter caliditatē nature habent multos ſpūs. ⁊ ita in eis cor ampliatur: ex amplitudine autem cordis eſt ꝙ aliquis ad ardua tendat: ⁊ ideo iuuenes ſunt aīoſi ⁊ bone ſpei. Si mil̓r etiam illi qui non ſunt paſſi repulſam: nec experti im­pedimenta in ſuis conatibus: de facili reputant aliquid ſibi poſſibile: vnde ⁊ iuuenes propter inexperientiam impe­dimentorum ⁊ defectuum de facili reputant aliquid ſibi poſſibile: ⁊ ideo ſunt bone ſpei. Duo ēt iſtoꝝ ſunt in ebrijs .ſ. caliditas: ⁊ multiplicatio ſpūum ꝑꝑ vinum. Et iterum ī conſideratio periculoꝝ: vel defectuuꝫ. Et ꝑꝑ eandeꝫ rōnē etiam oēs ſtulti ⁊ deliberatione non vtentes: oīa tentant ⁊ ſunt bone ſpei. Ad primuꝫ ergo dd̓ꝫ ꝙ in iuuenibus ⁊ in ebrijs licet non ſit firmitas ẜm rei veritatem: eſt tamen in eis ẜm eoꝝ eſtimationem: reputant enim ſe firmiter aſ­ſecuturos illud quod ſperant. Et ſimiliter dd̓m ad ẜm ꝙ iuuenes ⁊ ebrij hn̄t ꝗdem infirmitatē ẜm rei veritateꝫ: ſꝫ ẜm eoꝝ exiſtimationē hn̄t poteſtatē: qꝛ ſuos defectus n̄ cognoſcunt. Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ nō ſolum experientia: ſꝫ ēt inexꝑientia eſt quodāmodo cā ſpei: vt dictum eſt. Ad ſeptimū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ ſpes nō ſit cauſa amoris: qꝛ ẜm Augu. 14. de ci. dei. prima affectionū aīe eſt amor: ſed ſpes ē quedā affectio aīe: amor ergo precedit ſpem: nō ergo ſpes cauſat amorem. Pͣ. Deſideriū precedit ſpem: ſed deſideriuꝫ cauſatur ex amore vt dictum eſt: ergo etiam ſpes ſequitur amorem: non ergo cauſat ipſum. Pͣ. Spes cauſat dele ctationem: vt ſupra dcm̄ eſt: ſed delectatio non eſt niſi de amato: ergo amor p̄cedit ſpē. Sꝫ ꝯͣ ē qd̓ dr̄ Mat. pri­mo ſuper illud Abraam genuit Iſaac: Iſaac autem genu­it Iacob. dicit glo. i. fides ſpem: ſpes charitatem: charitas autem eſt amor: ergo amor cauſatur a ſpe. Rn̄º dicen­dū: ꝙ ſpes duo reſpicere pōt: Reſpicit.n. ſicut ob̓m bonū ſperatum: ſed qꝛ bonū ſperatum ē arduū poſſibile: aliquā do autem ſit aliquod arduum poſſibile nobis: nō per nos ſed per alios: ideo ſpes etiam reſpicit illud per quod ſit no bis aliquid poſſibile. Inquantum igit̉ ſpes reſpicit bonuꝫ ſperatum: ſpes ex amore cauſatur: non.n. eſt ſpes niſi de bono deſiderato ⁊ amato: inquātum vero ſpes reſpicit il lum per quem ſit aliꝗd nobis poſſibile: ſic amor cauſat̉ ex ſpe: ⁊ non econuerſo. Ex hoc.n. ꝙ ꝑ aliquē ſperamus no­bis poſſe prouenire bona: mouemur in ipſum ſicut in bo­num noſtrum: ⁊ ſic incipimus ipſum amare: ex hoc āt ꝙ amamus aliquem: nō ſperamus de eo niſi per accn̄s: inqꝫ tū.ſ. credimus nos reamari ab ipſo: vnde amari ab aliquo facit nos ſperare de eo: ſed amor eius cauſat̉ ex ſpe quam de eo habemus. Et ꝑ hoc pꝫ reſponſio ad obiecta. Ad octauū ſic ꝓcedit̉. Uidet̉ ꝙ ſpes nō adiu uet operationē ſꝫ magis impediat Ad ſpem enim ſecuritas pertinet: ſed ſecuritas parit negli­gentiam que impedit oꝑationem. ergo ſpes impedit oꝑa­tionem. Pͣ. Triſtitia impedit operationem: vt ſupra di­ctum eſt: ſed ſpes quandoqꝫ cauſat triſtitiam. Dicit̉ enim Prouer. 14. Spes qͣ differtur affligit animaꝫ. ergo ſpes impedit operationem. Pͣ. Deſperatio cōtrariatur ſpei: vt dictum eſt: ſed deſperatio maxime ī rebus bellicis adiu uat operationem: dicitur eniꝫ. 2. Reg. 12. ꝙ periculoſa res eſt deſperatio: ergo ſpes facit contrarium effectum: impe­diendo ſcilicet operationeꝫ. Sed contra eſt quod dicit̉. i. ad Corinth. 9. Ꝙ qui arat debet arare in ſpe fructus per cipiendi: ⁊ eadem ratio eſt in omnibus alijs. Reſpon­deo dicendum: ꝙ ſpes per ſe habet ꝙ adiuuet operatio­nem intendendo ipſam: ⁊ hoc ex duobus. Primo quidē ex ratione ſui obiecti: quod eſt bonum arduum poſſibile. exiſtimatio enim ardui excitat attentionem: exiſtimatio ve ro poſſibilis nō retardat conatum: vnde ſequitur ꝙ hō in tente operet̉ ꝓpter ſpem. Secundo vero ex ratione ſui eſ fectus: ſpes enim vt ſupra dictum eſt: cauſat delectationē: que adiuuat operationem: vt ſupra dictum eſt: vnde ſpes operationē adiuuat. Ad primū ergo dd̓ꝫ: ꝙ ſpes reſpi­cit bonum conſequendum: ſecuritas autem reſpicit maluꝫ vitandum: vnde ſecuritas magis videt̉ opponi timori qͣꝫ ad ſpem pertinere: ⁊ tamen ſecuritas non cauſat negligen tiam niſi inquantū diminuit exiſtimationem ardui: in quo etiam diminuitur ratio ſpei. Illa eniꝫ in quibus homo nul lum impedimentum timet: quaſi iam non reputantur ar­dua. Ad ſcd̓m dd̓m: ꝙ ſpes per ſe cauſat delectationē: ſed per accidens eſt vt cauſet triſtitiam: vt ſupra dictum ē. Ad tertiū dd̓ꝫ ꝙ deſperatio in bello ſit periculoſa pro­pter aliquam ſpem adiunctam. Illi enim qui deſperant d̓ fuga debilitantur in fugiendo: ſed ſperant mortem ſuā vin dicare: ⁊ ideo ex hac ſpe acrius pugnant: vnde periculoſi hoſtibus fiunt. Queſtio. xlij. Onſequēter conſiderādū eſt primo de timore: ⁊ ſcd̓o d̓ audacia. Circa timo reꝫ cōſideranda ſunt quatuor. Primo de ipſo timore. Scd̓o de obiecto eius. Tertio de cauſa ipſius. Quarto d̓ effe ctu. Circa primū querunt̉ quattuor. Primo vtrū timor ſit paſſio anime. Scd̓o vtruꝫ ſit ſpe cialis paſſio. Tertio vtꝝ ſit aliꝗs timor naturalis. Quar­to de ſpeciebus timoris. Ad primū ſic procedit̉. Uidet̉ ꝙ timor non ſit paſſio anime. Dicit eniꝫ Damaſce­nus in lib. 3. ꝙ timor eſt virtus ẜm ſiſtolem.i. contractionē eſſentie deſideratiua: ſed nulla virtus eſt paſſio: vt probat̉ in. 2. ethicoꝝ: ergo timor non eſt paſſio. Pͣ. Omnis paſ­ſio eſt effectus ex preſentia agentis proueniens: ſed timor non eſt de aliquo p̄ſenti ſꝫ de futuro: vt Damas. dicit in ſe cundo lib. ergo timor non eſt paſſio. Pͣ. Omnis paſſio aīe eſt motus appetitus ſenſitiui qui ſequit̉ app̄henſioneꝫ ſenſus: ſenſus aūt non eſt app̄henſiuus futuri: ſed p̄ſentis: cum ergo timor ſit de malo futuro: videt̉ ꝙ non ſit paſſio anime. Sed ꝯͣ eſt ꝙ Augu. in. 14. de ciui. dei enumerat timorem inter alias anime paſſiones. Rn̄º d̓ dꝫ: ꝙ inter ceteros anime motus poſt triſtitiam timor magis rōnem obtinet paſſionis. Ut enim ſupra dictū eſt: ad rōnem paſ­ſionis primo quideꝫ pertinet ꝙ ſit motus paſſiue virtutis: ad quam.ſ. cōparetur ſuum ob̓m per modum actiui mo­uentis: eo ꝙ paſſio eſt effectus agentis: ⁊ per hunc modū etiam ſentire ⁊ intelligere dicunt̉ pati. Secundo magis ꝓ­prie dicitur paſſio motus appetitiue virtutis habentis or­ganum corporale: qui ſit cum aliqua tranſmutatione corpo rali: Et adhuc proprijſſime illi motus paſſiones dicuntur qui important aliquod nocumentū. Manifeſtum eſt autē ꝙ timor cum ſit de malo ad appetitiuaꝫ potētiaꝫ pertinet: que per ſe reſpicit bonū ⁊ maluꝫ: pertinet auteꝫ ad appet tum ſenſitiuū: ſit.n. cū quadaꝫ trāſmutatione.ſ. cū ꝯͣctione: vt Damas. dicit. ⁊ importat ēt habitudineꝫ ad malum: ẜm ꝙ malum hꝫ quodāmodo victoriam ſuper aliquod bonū vnde veriſſime ſibi cōpetit ratio paſſiōis: tamen poſt triſti tiaꝫ que ē de p̄ſenti malo. nā timor eſt de malo futuro: qd̓ nō ita mouet ſic̄ p̄ſens. Ad pͥmū gͦ dd̓m: ꝙ virtus no minat quoddā principiū actionis: ⁊ ideo inqͣꝫtū interiores