Queſtio. LXXX. cā: ſed excecationis ⁊ obdurationis deus eſt cauſa vt dcm̄ eſt. ergo hec ordinātur ad ſalutem eiꝰ ꝗ excecatur vel obduratur. ¶ Pͣ. Sap̄. pͥmo dr̄: ꝙ deus non delectatur in ꝑ ditione impioꝝ: videret̉ āt in ꝑditione eoꝝ delectari ſi eorū excecatiōem in bonū eoꝝ nō cōuerteret: ſicut medicus videret̉ delectari in afflictione īfirmi ſi medicinā amaram quā infirmo ꝓpinat ad eius ſanitatē nō ordinaret: ergo de us excecationē ꝯuertit in bonū excecatoꝝ. ¶ Pͣ. Deꝰ non ē ꝑſonaꝝ acceptor: vt dr̄ Act. 10. Sꝫ quorūdā excecatiōeꝫ ordinat ad eoꝝ ſalutē ſicut quorūdā iudeoꝝ ꝗ excecati ſūt: vt xp̄o nō crederēt: ⁊ nō credētes occiderēt: ⁊ poſtmodū cōpūcti ꝯuerterēt̉: ſicut de ꝗbuſdā legit̉ Act. 11. vt pꝫ per Aug. in li. de qōnibꝰ euangelij. gͦ deꝰ oīum excecationeꝫ ꝯuertit in eoꝝ ſalutē. ¶ Sed ꝯͣ. nō ſūt faciēda mala vt veniant bona: vt dr̄ Ro. 3. ſed excecatio ⁊ malū. ergo deꝰ nō excecat aliquos ꝑꝑ eoꝝ bonū. ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ excecatio ē quoddā p̄ambulū ad peccatū: pctm̄ āt ad duo ordinatur ad vnū ꝗdē ꝑ ſe.ſ. ad dānatiōem. ad aliud āt ex diuina miſericordia vel ꝓuidētia.ſ. ad ſanatiōem inqͣꝫtū deꝰ ꝑmittit aliquos cadere in pctm̄: vt pctm̄ ſuū agnoſcētes humiliētur ⁊ ꝯuertātur. ſicut Aug. dicit in li. de na ⁊ gr̄a: vn̄ ⁊ ex cecatio ex ſui na ordinat̉ ad dānatiōem eiꝰ ꝗ excecat̉ ꝓpt̓ qd̓ ponitur ēt reprobatiōis effectꝰ: ſꝫ ex diuina miſericordia excecatio ad tp̄s ordinat̉ medicinal̓r ad ſalutē eorum ꝙ excecāt̉. ſed hec miſericordia nō oībꝰ īpendit̉ excecatis ſꝫ p̄deſtinatis ſolū: ꝗbꝰ oīa cooꝑant̉ in bonuꝫ. ſic̄ dr̄. Ro. 8. vn̄ quātū ad quoſdā excecatio ordinat̉ ad ſanatiōem: qͣꝫtū āt ad alios ad dānatiōem: vt Aug. dicit in. 3. d̓ qōnibꝰ euā gelij. ¶ Ad pͥmū gͦ dd̓m ꝙ oīa mala q̄ deꝰ facit vel permittit fieri ordināt̉ in aliqd̓ bonū: nō tn̄ ſemꝑ in bonū eius in quo ē malū: ſꝫ qn̄qꝫ ad bonū alteriꝰ: vl̓ ēt totiꝰ vniuerſiſicut culpā tyrānoꝝ ordinat in bonū martyꝝ: ⁊ penā dam natorū ordinat ad gl̓iam iuſticie ſue. ¶ Ad 2ᵐ dd̓m ꝙ de us nō delectat̉ in perditione hoīum qͣꝫtū ad ip̄am ꝑditionem: ſed rōne ſue iuſticie: vel ꝑꝑ bonū qd̓ inde ꝓuenit. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ hoc ꝙ deꝰ aliquoꝝ excecatiōem ordīat in eoꝝ ſalutē miſericordie ē. ꝙ āt excecatio alioꝝ ordinetur ad eorum danātiōem iuſticie eſt: ꝙ aūt miſericordiam qui buſdam impēdit ⁊ nō oībꝰ: non facit perſonarum accepti onem in deo: ſicut in pͥmo dcm̄ ē. ¶ Ad qͣrtū dicenduꝫ ꝙ mala culpe nō ſunt faciēda vt eueniant bona: ſed mala pe ne ſunt inferenda propter bonum. Queſtio. lxxx. Einde conſiderandū ē de cā peccati ex parte diaboli. ¶ Et circa hoc querūtur quatuor. Prīo vtrū diabolus ſit dicere cā peccati. 2º vtrum diabolus inducat ad peccandum interius perſuadendo. 3º vtrum poſſit neceſſitatem peccandi inducere. 4º vtrum oīa peccata ex diaboli ſuggeſtione proueniant. Ad primum ſic ꝓceditur. Ur̄ ꝙ diabolus ſit hoī directe cā peccādi. Pctm̄ enim directe in affectu conſiſtit: ſed Aug. dicit. 4. de tri. ꝙ diabolus ſue ſocietati malignos affectus inſpirat. Et Beda ſuper Act. dicit ꝙ diabolus aīam in affectū malicie tra hit. Et Iſidorus dicit in li. de ſūmo bono: ꝙ diabolus cor da hoīum occultis cupiditatibꝰ replet. ergo diabolus dire cte eſt cā pctī. ¶ Pͣ. Hieronymꝰ dicit ꝙ ſicut deus ē ꝑfectior boni: ita diabolus ē perfector mali: ſed deꝰ eſt directe cā bonorum noſtrorum. ergo diabolus ē directe cā peccatorum noſtroꝝ. ¶ Pͣ. Ph̓s dicit in quodā. c. ethice endimice ꝙ opꝫ eē quoddam pͥncipium extrinſecum humani cōſilij: ꝯſiliū aūt humani non ſolum ē de bonis: ſed etiaꝫ de malis. gͦ ſicut deꝰ mouet ad cōſiliū bonū: ⁊ ꝑ hoc directe ē cā boni: ita diabolus mouet hoīem ad ꝯſiliū malū⁊ per hoc ſeꝗt̉ ꝙ diabolus directe ſit cā pctī. ¶ Sed ꝯͣ ē: ꝙ Aug. ꝓbat in pͥmo ⁊.3. de libe. ab. ꝙ nulla alia re fimens hominis ſerua libidinis niſi ꝓpria volūtate: ſed hō nō ſit ſeruꝰ libidinis niſi per pctm̄. ergo cā pctī nō pōt eſſe diabolus: ſed ſola ꝓpria voluntas. ¶ Rn̄º. dd̓m ꝙ pctm̄ actꝰ ꝗdā eſt: vn̄ hoc mō pōt eē aliꝗd directe cā pctī ꝑ quē modū aliꝗs directe ē cā alicuius actus: qd̓ ꝗdē non contigit niſi per hoc ꝙ ꝓpriū pͥncipiū illius actꝰ mouet ad agēdum. ꝓpriū āt principium actꝰ pctī eſt volūtas: qꝛ oē pec catū ē voluntariū: vn̄ nihil pōt directe eē cā peccati niſi qd̓ pōt mouere volūtatē ad agendū. Uolūtas aūt ſicut ſupra dcm̄ ē: aduobꝰ moueri pōt. Uno mō ab ob̓o: ſic̄ dr̄ ꝙ ap petibile app̄henſum mouet appetitū. Alio mō ab eo qd̓ ī teriꝰ inclinat volūtatē ad volendū: hoc aūt non eſt niſi vel ipſa voluntas vel deus: vt ſupra on̄ſum eſt: deus autē nō pōt eē cā pctī: vt dictū eſt. Relinꝗtur gͦ ꝙ ex hac parte ſo la volūtas hoīs ſit directe cā pctī eiꝰ. Ex ꝑte āt ob̓ti poteſt intelligi ꝙ aliquid moueat volūtatē tripl̓r. Uno mō ipſuꝫ ob̓ꝫ ꝓpoſitū: ſic̄ dicimꝰ ꝙ cibus excitat deſideriū hoīs ad comedēdū. alio mō: ille ꝗ ꝓponit vel offert hmōi obiectū Tertio mō ille ꝗ perſuadet ob̓m ꝓpoſitū hr̄e rōem boni: qꝛ ⁊ hic aliqͣliter ꝓponit ꝓpriū ob̓m voluntati qd̓ ē rōnis bonū verū vel apparens. Primo igit̉ mō res ſenſibiles exteriꝰ apparētes mouent volūtatē hoīs ad peccandum. Scd̓o aūt ⁊ tertio mō vel diabolus vel ēt hō pōt incitare ad peccādū: vel offerēdo aliꝗd appetibile ſenſui vel perſu adeudo rōni. Sed nullo iſtorū triū modoꝝ pōt aliquid eē directe cā peccati: qꝛ volūtas nō ex nec̄itate mouet̉ ab aliquo ob̓to niſi ab vltimo fine: vt ſupra dcm̄ ē: vn̄ nō ē ſufficiens cā pctī neqꝫ res exteriꝰ oblata: neqꝫ ille ꝗ eā ꝓponit: neqꝫ ille ꝗ perſuadet: vn̄ ſeꝗt̉ ꝙ diabolus nō ſit cā peccati directe vel ſufficienter: ſꝫ ſolū ꝑ modū ꝑſuadētis vel ꝓponentis appetibile. ¶ Ad pͥmū ergo dd̓m ꝙ oēs ille auctoritates ⁊ ſique ſil̓es inueniātur ſūt referende ad hoc ꝙ di abolus ſuggerendo vel aliqͣ appetibilia ꝓponendo induin affectū pctī. ¶ Ad 2ᵐ dd̓ꝫ ꝙ ſimilitudo illa ē attenden da qͣꝫtū ad hoc ꝙ diabolus quodāmodo ē cā pctōꝝ nr̄oꝝ ſicut deꝰ ē aliquo mō cā bonorū nr̄oꝝ: nō tn̄ attendit̉ qͣꝫtū ad modū candi. nā deꝰ cāt bōa interiꝰ mouēdo volūtateꝫ qd̓ diabolo ꝯuenire nō pōt. ¶ Ad 3ᵐ dd̓m ꝙ deus ē vl̓e pͥncipiū oīs interioris motꝰ hūani: ſed ꝙ determinetur ad malū ꝯſiliū volūtas humana: hoc directe ꝗdē ē ex volūta te humana: ⁊ a diabolo per modum perſuadentis vel ap petibilia proponentis. Ad ſecundum ſic ꝓceditur. Uidet̉ ꝙ diabolus non poſſit induce ad peccandū interius inſtigando. Interiores enim motꝰ anīe ſunt q̄dam opera vite: ſed nullū opus vite pōt eē niſi a pͥn cipio intrinſeco: nec ēt opus aīe vegetabilis: qd̓ eſt infimū inter opera vite. ergo diabolus ẜm interiores motꝰ nō po teſt hoīem inſtigare ad malum. ¶ Pͣ. Oēs interiores mo tus ẜm ordinem nature a ſenſibilibus exterioribꝰ oriūturſed p̄ter ordinem naͣe aliquid operari eſt ſolius dei: vt ī pͥmo dcm̄ ē. ergo diabolus nō pōt interioribꝰ motibꝰ hoīs aliꝗd operari niſi ẜm ea que in exterioribꝰ ſenſibilibus apparent. ¶ Pͣ. Interiores actꝰ anime ſunt ītelligere ⁊ ima ginari: ſed qͣꝫtum ad neutrum hoꝝ pōt diabolus aliquid operari: qꝛ vt in pͥmo habitū eſt: diabolus nō inpͥmit ī ītelectum humanum: infantaſiā ēt videtur ꝙ impͥmere non poſſit: qꝛ forme imaginate tanqͣꝫ magis ſpūales ſūt dignio res qͣꝫ forme que ſunt in materia ſenſibili: quas tn̄ diabolus imprimere non poteſt: vt pꝫ ex his que in primo hīta ſūt. ergo diabolus non poteſt ẜm interiores motus inducere hoīem ad peccatū. ¶ Sed contra eſt: qꝛ ẜm hͦ nūqꝫ tentaret hoīem niſi viſibiliter apparendo: qd̓ pꝫ eē falſuꝫ. ¶ Rn̄º dd̓m ꝙ interior pars anime eſt intellectiua ⁊ ſenſitiua: intellectiua āt ꝯtinet intellectuꝫ ⁊ voluntatem. ⁊ de volūtate ꝗdem iam dictum eſt quomodo ad eā diabolus ſe hꝫ. intellectus āt ꝑ ſe ꝗdē mouet̉ ab aliquo illuminant. ip̄m ad cognitiōem veritatis: qd̓ diabolus circa hoīeꝫ nō intēdit: ſed magis obtenebrat rōnem eiꝰ ad ꝯſentiendum pctō: qͦ ꝗdē obtenebratio ꝓuenit ex fantaſia ⁊ appetitu ſe ſitiuo: vn̄ tota interior oꝑatio diaboli eē vr̄ circa fantaſiaꝫ: ⁊ appetitū ſenſitiuum: quorū vtrūqꝫ cōmouēdo poteſt in ducere ad pctm̄: pōt. n oꝑari ad hoc ꝙ imaginationi aliqͣ forme imaginatiue preſentētur: pōt ēt facere ꝙ appetitus ſenſitiuus concitet̉ ad aliquā paſſionē. Dictū eſt.n. in prīo lib. ꝙ naͣ corꝑalis ſpūalis naliter obedit ad motuꝫ localē:
