zum Hauptmenü
¶ Centilogium Exempla ſunt plurima de ſono et de viſi¬ bilibus radioſis . ¶ Conceptiones exte¬ riorum ſenſuū iudicantur falſe turpes et diſtorte ex tribus principaliter / quoꝝ pri mū eſt indiſpoſitio organi vel ventriculi quo fit conceptio . Alterū eſt indiſpoſitio medij ꝑ quod ſpecies obiectoꝝ trāſeūt ad ſenſus . Tertiū eſt diſtantia obiectoꝝ ꝑ ꝓ pinquū vel remotū improportionata . Sequitur tertia partitio . De cōceptibꝰ interioꝝ ſenſuum Onceptiōes plures ⁊ nobiliores fiunt in ſcd̓o aīe rōnalis vtero īte¬ riori organico ſicut traditōes qͣs recipit a ſenſatōibꝰ tanqͣꝫ ſemina / ſunt ſpi ritualiores / et potētia cōcipiens illic am¬ plioris virtutis eſt . Utrū vero ſola ratio¬ nalis anima ſit ſubiectū inheſionis oīm conceptuū ſuorū vel totū ꝯpoſitū ex orga nō ⁊ anima ꝓbleuma videt̉ prout de ſub¬ iecto materialiū accidentiū . Dicūt aliqui ꝙ ſolam materiā informāt qͣꝫuis totū cō¬ poſitū denominēt . Sic viſio que cauſat̉ ab anima rōnali vtiqꝫ indiuiſibili . inhe¬ ret ſibi ſoli qͣꝫuis totū oculū vel hoīem vi¬ dere denominet . ¶ Conceptōes interio¬ res et organice / qͣꝫuis fiant original̓r ⁊ ra dical̓r a corde . tn̄ perficiunt̉ in cerebro . ve lut in triplici ventre . ẜm tres capitis ꝑti¬ culas aut cellulas . Quarū anterior q̄ ma ior eſt cōtinet vim ſenſus cōmunis cum imaginatiua . Scd̓a vero q̄ mediocris eſt cōtinet formatiuā . ſeu cogitatiuā . cū eſti¬ matiua . Tertia vero poſterior ⁊ minor cō tinet retentiuā cū memoratiua . Dicūtur alijs nomībꝰ . Sinciput . occiput . interci¬ put . ſeu mediū in capite . ¶ Conceptiōes ſenſus cōmunis . ſunt tot ſimul quot fiūt per ſenſus exteriores ſingulos . etiā in ani malibꝰ ꝑfectis . Ex quibus cōceptionibꝰ alie ⁊ alie pullulāt imagines ⁊ forme ꝑ aſ¬ ſociatōes ⁊ cōbinatōes varias factas tam in ſenſu cōmuni qͣꝫ in fantaſtica ⁊ eſt eſtīa tiua virtute Quod ingeniatū eſt a natura ꝓpter ꝓcreatōem neceſſarioꝝ ad vitā . Duꝫ nō habent anīalia ꝑfecta alimentū cōiun ctū ſicut plante vel animalia ſolū tactū ha bentia . ſicut patet in conchis ⁊ oſtreis ¶ Conceptōes virtutis formatiue cū eſti matiua p̄cellunt in multiplicatōe ꝯceptu um etiā in brutis ſuꝑ virtutē ſenſus ꝯmu nis / quia multiplicius ſeꝑare ⁊ cōiunge¬ re pn̄t imagines cum intentōibus ⁊ vtraſ¬ qꝫ adinuicē per vim eſtimatiuā que ex ſen ſatis elicit inſenſata . vt ouis ex figura lu¬ pi elicit inimiciciā . Niſi dicamus hoc pu re naturaliter fieri quemadmodū ab igne fugit aqua in lignis viridibus / et exterio¬ res ſenſus qui ſimplices ſunt horrent cō¬ traria per nature ſenſus vel naturaleꝫ in¬ ſtinctu ¶ Conceptōes in hoc ventriculo medie cellule cerebri poſſunt ꝯturbari in brutis ⁊ plus in hominibꝰ ex cōturbatōe prioris cellule qua priori non īpedita po teſt nihilominus iſta ſecunda multiplici ter cōturbari vt nō cōcipiat vel eliciat ni¬ ſi monſtruoſos ꝑtus / maxime dū accipit rerum ſimilitudines ꝓ rebus veris adex¬ tra vt facit ſomniās . Poteſt inſuꝑ ventri culus tertie cellule cōcludi / ne pariat mēo rando exiſtentibus primis ſanis ¶ Con ceptōes in vtero fantaſie brutorū anima¬ lium ⁊ irrationaliū . variātur per diuerſas induſtrias ex variatōne complexionū ar¬ monicarū adeo ꝙ perueniūt ad rationis induſtrias quodāmodo percipiēdas . Iu xta regulam Dioniſij / ꝙ ſuprema inferio rum iungūtur infimis ſuperiorū . ¶ Cō¬ ceptus irrationaliū nō ſunt nobiles vl̓ ig nobiles formaliter quia nō habent vt ho mines coniunctā rationē per quā regula¬ ri poſſint aūt debeant . ſed impetum mo¬ tiōis obiectalis inſequūtur et pulcri ſunt vt ira in cane et in vulpibus aſtutia ¶ Conceptōnes in ſecundo ratōnalis ani¬ me ventriculo plus ꝑ auditū diſcipline ⁊ nobilius multiplicātur . qͣꝫ per alios ſen¬ ſus qͣꝫuis viſus in ſe ſit nobilior qͣꝫ audi¬ tus ¶ Conceptōnes vltime ⁊ poſterioris cellule cerebri que memoratiua dicitur ſu mūtur cum circunſtātia preteriti . Et illic ſpecies quaſi ſopite dicuntur niſi fuerint excitate per vias ingeniatas a natura vn¬ de fantaſmata fluūt ⁊ refluunt de cellulis anterioribus et medijs in poſtremā ⁊ ecō tra . ¶ Conceptus formari poſſunt ab anima ratōnali mediante ſpiritu anima¬ li / qui eſt proximū anime inſtrumentū in cellulis cerebri et hoc rebuſadextra non ita ſenſatis / ſiuut cōcipitur mons aureus et colores medij in nubibus et yride / im¬ mo ⁊ quidditates ſubſtantiaꝝ per diſcur ſum et reſolutiōem ſic formātur in ventre ratōis qꝛ ꝓ ſtatu vie non intuitiue cernūt̉ Alioqͥn ītellectꝰ cognoſcerꝫ panē nō eē in |